عمارت بادگیر در کاخ گلستان تهران

عمارت بادگیر در کاخ گلستان تهران

همان طور که می دانید پس از به سلطنت رسیدن قاجارها، تهران به عنوان پایتخت ایران برگزیده شد. به همین دلیل اهمیت این شهر رو به فزونی یافت و شاهان قاجار شروع به ساخت عمارت ها و بناهای سلطنتی در این شهر کردند. رفته رفته تهران که تنها به صورت یک آبادی بود، به شهری در حال پیشرفت تبدیل شد. به همین دلیل است که امروزه در این شهر بناهای زیادی از دوره ی قاجاریه در تهران یافت می شود. یکی از مهم ترین و ارزشمندترین این بناها مجموعه ی تاریخی گلستان است که از ساختمان ها، عمارت ها و باغ هایی تشکیل شده است. این مجموعه به حدی زیبا و شگفت انگیز است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.

در کاخ گلستان شماری از شاهان قاجار چون آقا محمدخان قاجار، فتحعلی شاه، محمد شاه قاجار، ناصرالیدن شاه قاجار، مظفرالدین شاه قاجار، محمدعلی شاه قاجار و احمد شاه قاجار زندگی می کرده اند و هر یک عمارت هایی را به این کاخ و مجموعه ی بزرگ اضافه کرده اند. مساحت کلی این مجموعه 5.4 هکتار است که در گذشته بسیار بیشتر بوده است و اکنون تنها همین میزان از آن باقی مانده است.

عمارت بادگیر یکی از ساختمان های مجموعه ی گلستان است که در جنوب این مجموعه  قرار گرفته است و به علت معماری باشکوه و بی نظیری که دارد بسیار مورد توجه قرار می گیرد. معمار بنای عمارت بادگیر حاج میرزا جعفرخان تبریزی و عبدالله خان معمار باشی بوده اند و در زمان فتحعلی شاه این عمارت را ساخته اند. این عمارت با این که نسبت به دیگر ساختمان های باغ گلستان کوچک تر است اما به خاطر بادگیرهایی که دارد و همچنین به علت تزئینات چشم گیر و آیینه کاری هایش بسیار مشهور است و افراد زیادی را تحت تاثیر قرار می دهد.

بخش اصلی این عمارت، تالار بزرگی است که به تالار شاه نشین مشهور است و تزئینات چشم گیری دارد. در دو طرف این تالار دو اتاق قرار دارد که به اتاق های گوشواره مشهور هستند. کاربرد اتاق های گوشواره که در معماری ایرانی به چشم می خورد بیشتر به این دلیل بوده است که نوازندگان در آن مستقر می شده اند و در مهمانی های شاهانه به نواختن موسیقی مشغول می شدند. در برخی موارد نیز که فضای تالار اصلی برای مهمانی کافی نبوده است، درب این دو اتاق گشوده می شده است تا فضای بیشتری برای مهمانی فراهم شود.

در زیر این عمارت نیز فضای بزرگی قرار دارد که به حوض خانه معروف بوده است و کاربرد آن در روزهای گرم تابستانی بوده است و ساکنان عمارت برای بهره مندی از هوای خنک در این مکان مستقر می شده اند. امروزه حوض خانه به موزه ی عکسخانه تبدیل شده است و در آن عکس هایی از زمان قاجار قرار داده شده است. در عکس های این مجموعه شما می توانید عکس هایی که توسط خود ناصرالدین شاه گرفته شده است را نیز مشاهده کنید. برخی از عکس ها نیز به امضا و دست خط او مزین شده اند.

همان طور که گفته شد یکی از جاذبه های عمارت بادگیر، بادگیرهای آن است. این بادگیرها چهار عدد هستند و با کاشی های زرد و آب و سیاه تزئین شده اند. در گذشته و در تابستان فضای داخلی خانه و فضای حوض خانه به وسیله ی این بادگیرها خنک می شده است. همان طور که می دانید بادگیر یکی از عناصر معماری ایرانی است که در مناطق کویری کاربرد وسیعی داشته است و به نوعی سیستم تهویه ی مطبوع ساختمان ها بوده است. شهر یزد یکی از شهرهای کویری و بسیار گرم ایران است که به دلیل تعدد بادگیرهایی که در آن ساخته شده است به شهر بادگیرها نیز معروف است.

عمارت بادگیر تا کنون بارها و توسط افراد و سازمان های مختلفی مرمت شده است. این بنا هم اکنون یکی از بناهایی است که در بین گردشگران بسیار طرفدار دارد و بازدید از آن برای عموم آزاد است. بنابراین اگر به کاخ گلستان تهران سر زدید، حتما از این بنای زیبا نیز دیدن کنید و از تزئینات کم نظیر آن عکاسی کنید. همان طور که می دانید در کاخ گلستان امکانات رفاهی و گردشگری زیادی وجود دارد که از جمله ی آن ها می توان به بازارچه ی صنایع دستی و محلی برای عکاسی به سبک قاجاری اشاره کرد.