آثار باستانی فرهاد تاش روستای بی بی کند مهاباد

آثار باستانی فرهاد تاش روستای بی بی کند مهاباد

در مثلثی متشكل از شهرهای بوکان، شاهین دژ و میاندوآب و در سه کیلومتری روستای بی بی کند و دو کیلومتری روستای قوراوه بر فراز یک رشته کوه که بنام کوه قوراوه خوانده می شود و انتهای آن به بی بی کند ختم می گردد، آثاری از دوران گذشته یعنی دوره مانائی و ماد بچشم می خورد. این آثار در کمرکش کوه و در دره ای که رودخانه کوچک قوراوی آن را آبیاری می کند و این رود بعد از گذشتن از قریه بی بی کند به نزدیکی های قریه داشکستان رسیده و بعد از ترکیب با رود کوچک دیگری به رودخانه بزرگ زرینه رود می پیوندد، قرار دارد.

دست چپ رود مذکور که از شرق به غرب جاری است بقایای قدیمی شهری گمشده قرار دارد که هم اکنون در دو مقطع درخت کاری شده که انتهای آثار کنده شده در دل کوه بر فراز همین شهر قرار دارد، در حاشیه سمت چپ رود کوچک قوراوه و در فواصل یاد شده ابتدا درختان چنار فضای نسبتا وسیع مثلثی شکلی را در یک ردیف دربر گرفته و بعد از طی مسافتی کم و به موازات درختان چنار، درختان بید نسبتا بلندی قرار دارد که جوی باریکی آن را آبیاری می کند و آثار کنده شده در کوه بر بالای همین زمین کم شیب قرار دارد، نوع سنگ کوه از دوران سوم زمین شناسی و آهکی است که فسیل های مرجانی دوکفهای بسیاری بر این شیب قرار دارد. ارتفاع ذوزنقه فوق 70/3 متر است با این قرار سطح کف دهانه ورودی ذوزنقه 76 / 17 متر می باشد و اما اطاق مکعبی متصل به ذوزنقه مذکور به ارتفاع 70 / 3 متر خودنمایی می کند.

طول و عرض مکعب به ترتیب 80 / 3 و 60 / 3 متر است، شیوه سنگ تراشی این دخمه دقیقا مانند دخمه فقره قای مهاباد و آثار دیگر دوران ماد می باشد که احتمالا این اثر بعد از آثار کنده شده مطروح در قسمت های قبل شاید در دوره امپراطوری مادها بوجود آمده باشد، این اطاقک در ارتفاع 70 / 3 متری زمین به راهی ختم می شود که خود احتمالا یکی از راه های ورود به دژ اصلی که بر فراز کوه فوق قرار دارد باشد در سمت چپ این اطاق و بر فراز آن در فاصله 40 / 6 متری زمین دخمه ای کنده شده که شخص براحتی می تواند از آن عبور کند، بعد از ورود به اطاقی می رسد که آن را اطاق A  نام گذاری می کنیم که ابعاد آن در طول 70 / 4 متر و عرض شرقی 30 / 4 و عرض غربی 10 / 4 متر می باشد و در منتهی الیه سمت غربی آن پستویی با ارتفاع نوسانی هشتاد یا نود سانتی متری و عرض مقطعی 20 / 1 متری و طول 60 / 1 متری وجود دارد.

زاویه چپ این دخمه را بقایای دیوارهای بطول 30 / 2 متر و ضخامت هفده سانتی متر تشکیل می دهد که بر اثر مرور زمان فرسایش زیادی حاصل نموده. در ارتفاع هشتاد سانتی متری دیواره غربی سوراخی به عرض پنجاه سانتی متر و ارتفاع ۷۰ سانتی متر تعبیه شده که به اطاق بزرگ تری راه می یابد این اطاق به شكل مکعب مستطیل ناموزونی است که دو زاویه انتهایی آن در قسمت شمال به دو دخمه متصل می گردد، طول ضلع غربی این اطاق که در این جا به نام اطاق B  می نامیم 65 / 7 متر و ضلع شرقی آن 50 / 8 متر است. عرض ضلع جنوبی که دیدگاه بیرونی دارد.

سه متر کامل و عرض ضلع شمالی 70 / 2 متر است، دخمه شمال شرقی این اطاق با ابعاد متفاوت 40 / 2 در 75 / 1 در 90 / 1 متر است که ارتفاع آن 80 / 1 متر و هم ارتفاع با دخمه شمال غربی است به این ترتیب دو عرض شمال و جنوب آن 90 / 1 متر است و طول غربی آن 60 / 2 متر می باشد که با طول شرقی خود که 80 / 1 متر است مکعب نامیزانی را بوجود می آورد، ارتفاع این بزرگ ترین اطاق یعنی اطاق B  دو متر است که بر دیواره های آن هفت تاقچه هلالی شکل وجود دارد.

اطاق سوم را که با حرف C  مشخص نموده ایم بشكل مکعب مستطیلی کوچک تر از اطاق B  است، طول آن ۵ / ۵ متر است عرض شمالی  25/3 متر و عرض جنوبی 55 / 2 متر است، از مشخصات برجسته این اطاق اینک در فاصله تقریبی 5 / 2 متری دیواره غربی برجستگی مشخصی وجود دارد که همانند حایلی اطاق را بدو قسمت مجزا تقسیم می کند و ضمن در کف زاویه شرقی حفره ای به عمق هفتاد سانتی متر وجود دارد، ارتفاع این اطاق در قسمت شمال 15 / 2 متر و در بخش جنوبی 90 / 1 متر است، این اطاق نیز دارای سه طاقچه هلالی شکل می باشد.

دقیقا در زاویه جنوب شرق کف این اطاق راهرویی سقف به ارتفاع متفاوت نود سانتی متر تا 20 / 1 متر و به طول ۲ متر و عرض پنجاه و پنج سانتی متر تعبیه گردیده که به اطاق کوچک اما مهم تری می رسد که ما در این جا به نام اطاق D  یا اطاق چهارم می نامیم. در بدو ورود به این اطاق دو روزنه به بیرون خودنمایی می کند که در کف روزنه شرقی آثار جوی باریکی وجود دارد و روزنه غربی را بقایای سه پله به ارتفاع هفتاد سانتی متر و آثار گودی در دهانه درگاهی در بر دارد و این اطاق به شكل ذوزنقه ای است که قاعدۀ جنوبی آن 45 / 2 متر و قاعده شمالی 10 / 2 متر و دو ضلع شرقی و غربی آن با ده سانتی متر تفاوت یعنی 20/2 متر طول ضلع شرقی و 40 / 2 متر طول ضلع غربی است.

در بخش شمال شرق آن کوه و قلعه بلقیس با ارتفاع ۳۳۳۲ متر مشرف بر بابانظر و تخت سلیمان از یک سو ماه نشان از سوی دیگر قرار دارد. در اطاق D  سه طاقچه هلالی یک طاقچه مکعب مستطیلی با سقف، و در دیوار پشتی مزبور چهار طاقچه با اضلاع هندسی متفاوت ۷۰ × ۵۰ و ۵۵ × ۹۵ سانتی متر است که عمق هر دو به سی سانتی متر می رسد.