آشنایی با راه های زمینی بندرعباس

آشنایی با راه های زمینی بندرعباس

شهر بندرعباس تا سال ۱۲۹۶ خورشیدی راه اتومبیل رو نداشت و مسافرت ها و حمل و نقل کالا، با مال و از راه های مالرو صورت می گرفت و الاغ و شتر بهترین و مهم ترین وسیله بود. برای راه های دوردست مانند شهرهای کرمان و یزد و خراسان و لارستان و فارس (شیراز) و بلوچستان از شتر استفاده می شده است که این حیوان بردبار هم به طور متوسط سیصد کیلو بار حمل می کرد و هم در برابر تشنگی و گرسنگی مقاوم بود. تا جایی که هفت روز بدون آب می توانست طی طریق نماید، شترهایی که در شهر بندرعباس برای حمل و نقل کالا به کار گرفته می شدند، عمدتا متعلق به افغان ها بود و تعدادشان در زمستان گاه به دو هزار و سه هزار نفر می رسید.

اما با شروع فصل گرما، از تعداد آن ها به شدت کاسته می شد و همین امر موجب افزایش کرایه می گردید.

راه اتومبیل رو

شهر بندرعباس چنان که اشاره شد تا سال 1296 خورشیدی راه اتومبیل رو نداشت. در سال ۱۲۸۵ خورشیدی، نخستین بار یک عده از مهندسین نظامی از هندوستان وارد بندرعباس شدند و مسیر راه شوسه از بندرعباس به طرف سیرجان و کرمان را مورد مطالعه و نقشه برداری و انتخاب قرار دادند و شروع به کار کردند و تا دهانه تنگ زاغ در ۱۲۰ کیلومتری آن روز بندرعباس پیش رفتند، اما با مشاهده «تنگ زاغ» و کوه های سر به فلک کشیده از یک سو و دره های عمیق از سوی دیگر کار را مأیوسانه نیمه کاره گذاشتند و به هندوستان برگشتند.

تقریبا ده سال بعد در سال ۱۲۹۵ خورشیدی در جریان جنگ جهانی اول زمانی که ژنرال سرپرسی سایکس برای تشکیل پلیس جنوب کشور ایران از هندوستان وارد بندرعباس شد، احداث و اتمام راه شوسه بندرعباس به طرف سیرجان را سرلوحه کارهای خود قرار داد و بر اساس نقشه ای که قبلا مهندسان هندی تهیه کرده بودند، با جدیت به ادامه کار پرداخت و راه را تا اول تنگ زاغ تسطیح و قابل عبور و مرور نمودند، اما مشکل اصلی باز کردن راه در دل تنگ بود که از یک سو کوه های بلند و از سوی دیگر دره های عمیق و خطرناک قرار داشت، اما با به کارگیری تعداد زیادی کارگر و استفاده از مواد منفجره، راهی برای عبور از این سو به آن سوی تنگ به وجود آمد که تدریجا عریض تر و مطمئن تر گردید. با باز شدن تنگ زاغ - بندرعباس در سال ۱۲۹۶ خورشیدی برابر با ۱۹۱۷ میلادی به شبکه موجود راه های کشور ایران پیوست و ارتباط زمینی تا شهر سیرجان و شیراز و کرمان برقرار شد. فاصله شهر بندرعباس تا شهر تهران از این راه حدود ۱۵۰۰ کیلومتر بود و با اتومبیل تقریبا سه روزه پیموده می شد.

از سال ۱۳۴۵ خورشیدی که راه جدید بندرعباس - تهران به بهره برداری رسید و «تونل تنگ زاغ» باز شد، راه قدیم متروک گردید. تونل تنگ زاغ در فاصله تقریبی ده کیلومتری غرب تنگ زاغ قدیمی باز شده است. طول آن ۷۰۰ متر و ارتفاع آن 5 / 4 متر است.

تاریخچه اتوبوسرانی شهری در بندرعباس

در سال ۱۳۴۷ خورشیدی زمانی که نگارنده، مأمور خدمت در شهرداری بندرعباس بود، برای رفاه اهالی، مخصوصا مردمی که در گوشه و کنار محلات دور افتاده زندگی می کردند، به فکر تأسیس شرکت واحد اتوبوس رانی افتاد و در اجرای این مقصود طی نامه شماره ۱۴۷۴ مورخ ۱۳۴۷ / ۲ / ۳ عنوان استاندار وقت، اجازه خرید ده دستگاه مینی بوس مدل ۳۱۹ از شرکت صنعتی ایران ناسیونال تحصل نمود. پس از طی تشریفات قانونی ابتدا قرارداد خرید ده دستگاه مینی بوس به قیمت هر دستگاه چهارصد و هشتاد هزار ریال برای تحویل یک ماهه و چندی بعد قرارداد خرید چهار دستگاه دیگر با شرایط اولیه تنظیم و امضا و مبادله گردید.

قرارداد را آقای مهندس کامران روحانی به نمایندگی شرکت ایران ناسیونال و احمد سایبانی به نمایندگی شهرداری بندرعباس امضاء نمودند. ده دستگاه مینی بوس اول، در تاریخ ۱۳۴۷ / ۵ / ۲ طی مراسمی در بلوار ساحلی انتهای خیابان بهادر جنوبی رسما شروع به کار نمودند و روز اول، مردم را رایگان جابه جا کردند. از مبلغ ۴۸۰۰۰۰ ریال بهاء هر دستگاه مینی بوس مبلغ یکصد هزار ریال نقدا پرداخت شد و بقیه ماهانه پانزده هزار ریال به صورت اقساط تعهد گردید.

بر اساس تصویب نامه شماره ۱۳۹۷/ش مورخ ۱۳۴۷ / ۵ / ۱ استانداری، بهاء بلیت مینی بوس در داخل شهر دو ریال و در خط اسکله جدید و شغو (شهرک توحید) پنج ریال تعیین گردید و در آغاز ۹۹۰۰ برگ بلیت دو ریالی با کاغذ زرد و آرم شهرداری و به نام شرکت واحد اتوبوسرانی بندرعباس و حومه و ۱۰۱۰۰ برگ بلیت پنج ریالی با کاغذ سفید و آرم شهرداری در چاپخانه ابن سینا بندرعباس چاپ و در دسترس مردم قرار گرفت. جمع بهاء بلیت دو ریالی ۱۹۸۰۰ ریال و جمع بهاء بليت پنج ریالی ۵۰۵۰۰ روی هم ۷۰۳۰۰ ریال.