تاجیکستان (۲)

تاجیکستان (۲)

مردم
تاجیکی ها از اقوام کهن ایرانی هستند که بخش بزرگی از آنها در تاجیکستان زندگی می کنند. و حدود ۶۲ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. ۲۳ در صد جمعیت تاجیکستان ازبک و ۹ درصد روس هستند. گروه اندکی از تاتارها، قزاقها، ترکمن ها و قرقیز ها نیز در این کشور زندگی می کنند. دو سوم جمعیت تاجیکستان روستا نشین هستند. دوشنبه پایتخت تاجیکستان، پر جمعیت ترین شهر کشور است. ۹۲ در صد از مردم تاجیکستان مسلمان و سنی مذهب و گروه کوچکی نیز پیرو مذهب اسماعیلی هستند. شماری از مردم این کشور نیز مسیحی و کلیمی هستند.

زبان رسمی تاجیکستان فارسی است که از سال ۱۹۲۹ میلادی( ۱۳۰۹شمسی) با خط فارسی نوشته می شد. از سال ۱۳۰۹ شمسی خط فارسی تغییر کرد و از الفبای لاتین برای نوشتن استفاده شد. در سال ۱۹۴۰ میلادی(۱۳۱۹شمسی) بار دیگر خط تغییر کرد و خط سیریلیک (خط روسی) برای نوشتن به کار رفت. از سال ۱۹۸۹ میلادی (سال ۱۳۶۸ شمسی) پس از استقلال تاجیکستان، بار دیگر کوشش می شود که نوشتن با خط فارسی از سر گرفته شود.
آموزش و پرورش کودکان از ۶ تا ۱۷ سال رایگان و اجباری است. ۹۹ درصد از مردم تاجیکستان با سواد هستند. مردم تاجیکستان در تاریخ، زبان، ادبیات و هنر با مردم ایران نزدیکی بسیار دارند و ادبیات کهن تاجیکستان با ادبیات کهن فارسی تاریخی مشترک دارد. ادبیات معاصر تاجیکی نیز از ددبیات معاصر فارسی تاثیر بسیار گرفته است. مقام ها و ساز های موسیقی تاجیکستان نیز به موسیقی خراسان نزدیک است. 

تاریخ و حکومت
از نیمه قرن اول هجری تا نیمه قرن دوم هجری قمری ( هشتم میلادی) اعراب مسلمان این نطقه را تصرف کردند. از آن پس بخشی از این منطقه که در بالای آمودریا (رود جیحون) بود ماورانهر نامیده شد. تاجیکستان کنونی که قسمتی از بخش جنوبی ماورالنهر را در بر میگیرد از سال ۲۶۱ تا ۳۸۹ قمری بخشی از قلمرو حکومت سامانیان بود و از رونق و شکوفایی فراوان فرهنگی و آبادانی برخوردار بود. موقعیت جغرافیایی ویژه این منطقه و حاصلخیزی آن توجه حکومت های بسیاری را برای تسلط بر آن برانگیخت. سلسله ای از پادشاهان ترک به نام ایلک خانیان با تصرف بخارا سلسله سامانیان را در ماورالنهر برانداختند. پس از آن چندی غزنویان، ترکان سلجوقی، خوارزمشاهیان و مدت ۱۵۰ سال مغول ها و قبایل مختلف آنها در تاجیکستان حکومت کردند. پس از آن تیمور گورکانی آنجا را تصرف کرد و در اوایل قرن دهم ازبک ها بر تاجیکستان مسلط شدند. اما هیچ یک از این حکومت ها نتوانستند رونق دوره سامانیان را به آن بازگردانند. در دوره ازبک ها استبداد، فقر و گرسنگی و مالیات های سنگین، تمرکز زمین ها در دست زمین داران به خصوص اشراف، امیران و روحانیان سبب شورش های بسیار و از هم پاشیدن دولت و هجوم های پیاپی قبایل صحراگرد به این سرزمین شدند.

در اواخر قرن نوزدهم پس از درگیری ازبک ها با دولت روسیه، شمال تاجیکستان زیر سلطه روس ها قرار گرفت و جنوب و شرق آن تحت فرمانروایی خانات بخارا شد. در سال ۱۹۱۸ پس از انقلاب اکتبر، دولت شوروی در تقسیم بندی مناطق جمهوری های شوروی، شمال تاجیکستان رابخشی از جمهوری ترکستان خواند. تعلق این بخش از تاجیکستان به سرزمینی دیگر با مخالفت و مقاومت گروهی از مردم رو به رو شد. سرانجام در سال ۱۳۰۸ شمسی جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان رسما تشکیل شد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۳۷۰ شمسی تاجیکستان از روسیه جدا شد. حکومت تاجیکستان جمهوری است و مردم نمایندگان مجلس قانون گذاری را انتخاب می کنند. نمایندگان، رئیس مجلس را بر می گزینند و رئیس مجلس که رئیس جمهور نیز می باشد نخست وزیر را انتخاب می کند.