معرفی بناهای عام المنفعه قزوین

معرفی بناهای عام المنفعه قزوین

بیمارستان های قزوین

درمانگاه صحیۀ قزوین

به نوشته جان ویشارد ظاهر نخستین بیمارستان را شرکت جاده سازی روس ها برای معالجه کارمندان و کارگران خود در قزوین دایر کرده اند. از محل آن آگاهی در دست نیست اما محتمل است همان درمانگاه صحية قزوین در جنب باغ و عمارت شهرداری باشد که ساخته روس هاست.

این درمانگاه مرکب از دو اطاق و یک بیمارستان ده تخت خوابی بود، اما به سبب کمبود بودجه، کمتر بیماران را در آن جا بستری می کردند و معالجات غالبا سرپایی بود.

بیمارستان حاج محمد علی آقا امینی

این بیمارستان در اواسط خیابان فردوسی و در ضلع شرقی آن خیابان واقع است که مرحوم حاج محمد علی آقای امینی دایر کرده است و موقوفاتی دارد که از آن جمله ده آقابابا بر سر راه قزوین به رشت است. این بیمارستان با تعمیراتی که در آن صورت گرفته هنوز دایر است.

زورخانه های قزوین

زورخانه پشت حمام شاه به این زورخانه به جهت پهلوان حسین و جمشیدگرد که نیابت سالارحشمت را داشت و چند تن دیگر تأسیس گردیده است.

زورخانه تبریز - در ۱۳۲۵ شمسی تأسیس شده است.

زورخانه جنب حمام جلودار - روبه روی سرای ضرابخانه، در ۱۲۸۷ شمسی تأسیس شده است.

زورخانه حاج سید غلامحسین - ظاهرا مؤسس آن حاج حسین پهلوان بوده است در محله آخوند، در خرابه نزدیک مسجد ملا مهدی و متروکه است.

زورخانه د باغان ۔ واقع است در محله دباغان و در حدود سال ۱۳۰۱ هجری قمری کربلائی اسدالله معروف به بابا علی با کمک جمعی از ورزش دوستان در آن محل تأسیس کرده و با مساعی مردی به نام کربلائی اسماعیل آقا (خاخا) و پهلوان صبوح مربی ورزش، قهرمانانی در آن باشگاه تربیت شده و شهرت یافته اند.

زورخانه درب کوشک - در ۱۳۰۲ شمسی تأسیس شده است.

زورخانه دیمج - این زورخانه به همت برادران مشهدی یوسف و مشهدی مهدی فرزندان على زهتاب که هر دو از قهرمانان نامی بوده اند تأسیس شده است در ۱۲۶۵ قمری.

زورخانه سکه شریحان (سرکوچه ریحان) - در خرابه پشت آب انبار سکه شریحان واقع و در سال ۱۳۰۱ هجری قمری به همت مرحوم کلانتر قزوینی تأسیس شده و قهرمانان نامی تحت نظر و تربیت کربلائی سیدعلی علاقبند به عرصه آمده اند.

زورخانه سلامگاه شاهزاده حسین - که شاید همان زورخانه دباغان باشد. زورخانه شرافت . در سال ۱۳۱۷ شمسی تأسیس شده است.

زورخانه کهن – در سال 1325 شمسی تاسیس شد.

زورخانه نائب الصدر – در اول کوچه چاقوسازان (محمدیه) به همت خود نایب الصدر تاسیس شده است. در سال 1282 قمری.

رودخانه های قزوین

رودخانه ها که به شهر می رسند و باغستان های قزوین را آبیاری می کنند بدین قرارند:

١- رودخانه ارنزک: سرچشمه آن در حوالی قریه میزوج در بیست کیلومتری شمال قزوین واقع است. این رودخانه نزدیک امامزاده با رجین و در محل سد یا بند سپهدار دو رشته می شود. یک رشته اختصاص به باغ های شهر دارد و به مصرف آبیاری قسمتی از باغ های جنوبی و جنوب شرقی و شرقی بیرون شهر می رسد؛ رشته دیگر مستقیما به طرف شهر می آید و در مسیر خود دوازده آسیاب را می گرداند و چون به یک کیلومتری شهر (زیر باغ موثق) می رسد چهار شعبه می شود. یک سهم آن مخصوص آبیاری سبزی کاری آقاجمالی (حکم آباد پنبه ریسه) است و سه سهم دیگر به شهر می آید و مردم از آن بهره مند می شوند (و به آن «آسیاب جوب» می گویند).

۲- رودخانه دزج (دیزج): سرچشمه این رودخانه بالای دهکده الولک و چشمه سارهای کوه «سلطان ويس» و کوه «الاتر» واقع در بیست و چهار کیلومتری شمال غربی قزوین است که چشمه سارهای الولک نیز بدان ها می پیوندد. این رودخانه در قریه نیاق دو رشته می شود، یک رشته در مسیر خود دوازده آسیاب را می گرداند آن گاه به شهر می رسد؛ رشته دیگر پس از رسیدن به بیرون دروازه گوسفند میدان (دروازه رشت) چون اختصاص به باغ های بیرون شهر دارد تا هفتاد روز پس از عید نوروز کلیه باغ های باختری و جنوب غربی و جنوبی خارج شهر را مشروب می سازد.

این رشته سابق از داخل شهر و از کنار بازار می گذشت و به همین مناسبت به رودخانه بازار معروف بود. در سال های اوایل قرن چهاردهم شمسی مجرای آن را به خارج شهر انتقال دادند و مجرای سابق آن را نیز بر کردند و خیابان مولوی را احداث نمودند.