معرفی و بررسی فیلم کشتن گوزن مقدس اثر یورگوس لانتیموس

معرفی و بررسی فیلم کشتن گوزن مقدس اثر یورگوس لانتیموس

کشتن گوزن مقدس را فیلم مهمی در یک دهه اخیر می دانند. یورگوس لانتیموس فیلم سازی است که اگرچه خیلی پر کار نبوده اما با همین تعداد اندکی فیلم که ساخته است نشان داده هر فیلمش را باید بارها دید و آن را حسابی تجزیه و تحلیل نمود.
کشتن گوزن مقدس نیز دقیقا چنین وضعیتی دارد. داستان فیلم، پسری را نشان میدهد که وارد یک خانواده شده و تلاش میکند تا روابط آن خانواده را به هم بریزد. این پسر یک نوجوان به ظاهر معصوم و آسیب پذیر است اما او به نوعی نمادی از شیطان است. شیطان است که او را کنترل میکند و از طریق جسم این پسر، شیطان است که میخواهد همه چیز را و نظم طبیعی موجود را به هم بریزد.
مهمترین نکته ای که درباره فیلم کشتن گوزن مقدس وجود دارد، تفسیر جدیدی است که لانتیموس از شر و مصداق شر ارائه داده است. این فیلم را حتی در بعضی از صحنه هایش میتوان فیلمی ترسناک و هارور دانست. اینکه احساس میکنیم شیطان و نیروی شر در جامعه ای مدرن نیز حضور دارد و حتی میتواند برای ما دردسر و مشکل بیافریند، خودش ایده بسیار ترسناکی است.

کشتن گوزن مقدس، دست بر روی چنین ترسهایی میگذارد. ترس از ورود شیطان و اجنه به داخل زندگی مان، ترس از این که نکند روزی برسد که همه چیز به هم بریزد. ما همگی به نظم و ثبات موجود در زندگی خودمان عادت کرده ایم، به همین خاطر است که میترسیم نکند این نظم و ثبات به زودی به هم بریزد. می ترسیم که نکند همه چیز خراب شود و از دست ما نیز کاری بر نیاید.
فیلمی که یورگوس لانتیموس ساخته است چهره تازه ای را شیطان را به ما نشان میدهد. شیطان دیگر چهره وحشتناکی ندارد. اگر فیلمی مانند جن گیر را دیده باشید، میدانید که در آن فیلم هم شیطان به درون جسم یک دختر بچه معصوم رخنه کرده و تلاش میکند از طریق جسم او نظم موجود را آشفته کند. اما در کشتن گوزن مقدس وضع به گونه ای دیگر است. در این جا شیطان درون پسر بچه نفوذ کرده تا بخواهد از جسم او هم خارج شود، بلکه شیطان خود پسربچه است. این پسر است که لحظه لحظه اعضای خانواده مرد پزشک را تهدید می نماید.

در این فیلم تاکید بسیاری بر علم و تکنولوژی شده است. در همان ابتدای فیلم، میبینیم که مردی که پدر خانواده است، در حال جراحی کردن است. در این نمای آغازین ما دست های خون آلود او را می بینیم که بدن کسی را جراحی میکنند. این نما چندش آور است و ذهن ما را برای درگیر شدن در یک داستان درباره شر و شیطان آماده میکند. دکتر سپس دست های خود را می شوید و به سراغ زندگی اش می رود.
در بیمارستانی که او زندگی می کند، همه چیز در اوج پیشرفت تکنولوژیکی قرار دارد. باورمان نمی شود که یک بیمارستان تا این حد مجهز باشد. در واقع تاکید بیش از اندازه یورگوس لانتیموس در این فیلم بر روی تکنولوژی و علم و فناوری، به این دلیل است که بخواهد بگوید در این دنیای به ظاهر مدرن و پیشرفته هم، هنوز شیطان و نیروهای شر حضور دارند. نباید از متافیزیک دوری کنیم. باید متافیزیک را بپذیریم وگرنه علم برای توضیح بعضی مسائل و اتفاقات هیچ حرفی برای گفتن نخواهد داشت.
در فیلم کشتن گوزن مقدس، ما پسر بچه ای را میبینیم که بخاطر اینکه پدر او زیر تیغ جراحی مرد پزشک داستان مرده است، میخواهد انتقام پدرش را از مرد جراح بگیرد. پزشک جراح پدر یک خانواده است. او همسر زیبایی دارد و دو کودک هم در این خانواده هستند.

جراح به خاطر اینکه نسبت به پدر یتیم احساس گناه می کند (چون به خاطر ضعف علم پزشکی پدر او کشته شده است) او را به داخل خانواده خود می آورد. به پسر نوجوان اجازه می دهد تا هر گاه که خواست به خانه آنها بیاید و با بچه هایش بازی کند. اما پسر بچه نه تنها با این لطف و محبت کینه خود را فراموش نمیکند بلکه بیشتر مصمم میشود تا همه چیز را در خانواده او به هم بریزد.
مادر این پسر یتیم، به دکتر جراح ابراز علاقه میکند. البته دکتر چون بسیار به همسر خود وفادار است نسبت به این ابراز علاقه چیز خاصی نمیگوید اما پسر یتیم در اقدامی بسیار عجیب تلاش میکند که مادرش و این دکتر را با همدیگر وارد رابطه بکند. در همین حین، او به سراغ همسر دکتر رفته و به او درباره مادرش و شوهر این زن می گوید. البته به دروغ به زن میگوید که شوهر او با مادرش وارد رابطه رومانتیک شده است. همین اقدام، اولین حرکت پسر برای آشفته کردن نظم زندگی نظم خانوادگی دکتر است.
اما او به این راضی نمی شود. تا اینجا همه چیز رئالیستی است. از اینجا به بعد ناگهان بسیاری از مفاهیم و عناصر رنگ و بوی متافیزیکی به خود میگیرد. پسر بچه دکتر را تهدید می کند به این که بچه هایش به زودی معلول خواهند شد. این اتفاق به زودی می فتد. پسر بچه او و بعد هم دختر بچه اش دیگر توان راه رفتن ندارند. آنها روی زمین سر میخورند و تماشای این صحنه برای پدر بسیار رنج آور و سخت است.

پسربچه حتی تلاش میکند که همسر دکتر را هم به چنین روزی بیندازد. اما بالاخره دکتر مقابل خواسته های او تسلیم میشود. او در وقاع مقابل پسر شکست میخورد تا جان بچه هایش را نجات دهد.
در اکثر فیلمهای سینمایی، این قهرمان فیلم است که به نمایندگی از نیروهای خیر، بر دشمنان خود که مظهر شر و شیطان هستند غلبه میکند. در پایان گفته میشود که خیر پیروز نهایی است و شر محکوم به شکست خواهد بود. اما یورگوس لانتیموس در فیلم خود یعنی کشتن گوزن مقدس، میگوید که نه این طوری نیست و ممکن است که شر برای همیشه بر ما پیروز شود.
فیلم کشتن گوزن مقدس، جزو معدود فیلمهایی است که شخصیت اصلی فیلم نمیتواند بر دشمن خود پیروز شود. او شکست میخورد و مخاطب هم مانند او، شکست قهرمان فیلم مقابل دشمن را می پذیرد. این نوع تازه ای از نگاه به شخصیت پردازی و روایت کردن داستان است. کشتن گوزن مقدس فیلم بسیار متفاوتی هم در فرم و هم در محتوا است.