همه چیز درباره ی جنگل های هیرکانی

 همه چیز درباره­ی جنگل­های هیرکانی

این نوع جنگل ­ها که در شمال کشور واقع شده­­ اند با نام جنگل­ های مختلط کاسپینی هیرکانی هم شناخته شده ­اند. این جنگل­ ها تراکم بسیار بالایی دارند و در بین کشور ایران و آذربایجان قرار گرفته ­اند. جنگل­های هیرکانی متعلق به هر دو کشور محسوب می­شوند و از دوران قدیم تا به حال هنوز هم پا برجا هستند. جنگل‌های هیرکانی در جنوب غربی دریای کاسپین (دریای خزر) واقع شده­اند. برخی از زمین­ شناسان بر این باورند که این جنگل­ها از دوران دایناسورها هم وجود داشته ­اند. مساحت جنگل­ های هیرکانی حدوداً 55 هزار متر مربع بوده است. جالب است بدانید ابتدای این جنگل­ از جمهوری آذربایجان بوده و به استان گلستان ختم می­شود. گفته شده که در این جنگل­ها حداقل حدود 98 گونه ­ی جانوری و 296 گونه پرنده زیست می­ کنند.

نکته­ ی حائز توجه این است که قدمت این جنگل­ها حدوداً به 40 میلیون سال پیش برمی‌گردد و با این اوصاف یکی از با ارزش‌ترین پدیده ­های طبیعی به شما می‌آیند به طوری که تحت محافظ دو سازمان به نام­های سازمان محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته شده­ است. جالب است بدانید نام این جنگل از یک واژه‌ی یونانی گرفته شده است. نام یونانی گرگان، هیرکان است که بر روی این جنگل­ ها نهاده شده.

در تیر ماه سال 1385 جمهوری آذربایجان از یونسکو درخواست کرد که این جنگل­ها ثبت جهانی کنند؛ اما پس از بررسی کارشناسان این سازمان اعلام شد که سهم آذربایجان از این جنگل بسیار مقدار ناچیزی در برابر سهم ایران است و یونسکو نمی ­تواند این جنگل را به تنهایی به نام جمهوری آذربایجان ثبت کند پس درخواست این کشور را رد کرد؛ اما پس از آن ایران به جمهوری آذربایجان این پیشنهاد را داد که اسم هر دو کشور برای ثبت این جنگل­ها به یونسکو اعلام کنند. جالب است بدانید که این جنگل­ها به دوران ژوراسیک برمی‌گردند و همچنین مساحت این جنگل­ها در ایران حدوداً 20 هزار هکتار است که در برابر سهم جمهوری آذربایجان که حدوداً 2 هزار هکتار است بسیار مقدار قابل توجهی است.

درباره ­ی این جنگل باید بگوییم به علت قدمت طولانی­ که دارد این جنگل خاص­ترین جنگل موجود در کل ایران است و برخی معتقدند این جنگل در واقع فسیل زنده است. این نوع جنگ­ها در اروپا به حدی سرد هستند که به هیچ وجه قابل زندگی نیستند اما در شمال ایران همه چیز کاملاً متفاوت ست. جنگل های هیرکانی واقع در شمال کشور به دلیل موقعیت­ آب و هوایی معتدل این ناحیه بسیار اقلیم مناسبی دارند ولی نکته ­ی مورد توجه و تأسف‌بار در مورد این جنگل­ های خاص این است که تاکنون بیش از 51 درصد آن‌ها از بین رفته است و حفاظتی که در حال حاضر روی این جنگل ­ها است تنها شامل 10 درصد جنگل­ های هیرکانی می­شود. گیاهان خاص و بوته ­ای مانند انجیلی و شمشاد در این جنگل­ها به فراوانی یافت می­ شود.

مدیر ملی پروژه­ ی جنگل­ های هیرکانی می­ گوید از نظر اقتصادی این جنگل ­ها بسیار ارزشمند هستند و این ارزش به قدری زیاد است که مبلغی نمی­توان برای آن تعیین کرد. به دلیل وجود درختان بی-شمار در این جنگل یکی از منابع اصلی و مهم تولید اکسیژن محسوب می­شود همچنین این جنگل ­ها نیاز­های اولیه­ ی انسانی را هم تأمین می‌کنند. وجود همچنین مواردی به ارزش این جنگل­ ها همچنان می­ افزاید و باعث شده تا هیچ قیمتی با ارزش­ آن برابر نشود.

همه­ ساله گردشگران زیادی برای بازدید و تفریح به این جنگل­­ها می ­آیند. همچنین این محل برای کاوش و گردش دوستداران طبیعت و همین‌طور محقق ­ها بسیار مهم است و هر سال عده­ای از آن­ها به این جنگل­های زیبای شمال کشور سفر می ­کنند تا با طبیعت بکر جنگل­های هیرکانی از نزدیک آشنا شوند. وجود درختان زیبا و خاص و همچنین طبیعت دل­ انگیز باعث شده تا خانواده ­های بسیار برای تفریح به این محل بروند اما نکته ­ای که همگی باید مورد توجه قرار دهند این است که در حفظ این پدیده­ ی طبیعی منحصر به فرد کوشا باشیم و زباله در محیط آن نریزیم و یا روی تنه­ی درختان یادگاری نکشیم. این جنگل یکی از مهم‌ترین جاذبه­ های گردشگری و محیط زیست کل کشور است و با توجه به شرایطی که نصف بیشتر آن تخریب و از بین رفته است باید بیشتر برای حفظ آن تلاش کنیم.

یکی از مهم­ترین جذابیت­ های این جنگل که همگان را حیرت ­زده خواهد کرد قرار گرفتن ابرها در این جنگل­ است. منظره­ ی این منطقه به گونه ­ای است که گویا شما به روی ابرها در حال حرکت هستید، این موضوع به دلیل کم شدن ضخامت­ کوه ­ها است.

یکی از عوامل اصلی از بین رفتن جنگل­ های هیرکانی این است که صنایع تولید کاغذ در کشور ما بسیار زیاد است به همین علت مقدار قابل توجه ای از درختان این جنگل سالانه­ از بین می ­روند و همین موضوع باعث می­ شود پوشش جنگلی ایران همواره در حال کاهش باشد که این موضوع به‌عنوان زنگ خطری برای اکوسیستم این جنگل­ها هست. البته چرای بیش از حد و بی­رویه­ ی دام ­ها که اکثراً به صورت متمرکز است نیز بسیار در از بین رفتن این جنگل­ ها مؤثر است. باید بدانیم که پوشش جنگلی کل کشور متأسفانه بسیار فقیر است، بنابراین درصدی از این تخریب را که مردم عادی در آن نقش دارند هم باید کاهش دهیم تا بیش از این به این جاذبه­ ی گردشگری آسیب وارد نشود.

گروه حیواناتی که در این جنگل­ های هیرکانی زیست می‌کنند را به طور کلی به دو دسته می­ توان تقسیم کرد:

1- دسته ­ی اول که شامل انواع پرندگان است.

2- دسته ­ی دوم شامل گونه ­های مختلف پستانداران و چهارپایان

پرندگان موجود در این محیط شامل اردک نوک پهن، دارکوب و سار، قرقاول خزری که در حال انقراض است، کبک، بلدرچین، شاهین، قوش، کرکس، عقاب، جغد، اردک خاکستری (که به آن اردک مرمری نیز میگویند) می­شود که البته برخی از آن­ها در فصل­ پاییز به این جنگل پناه می­آورند.

البته دسته­ی دوم که شامل گونه­ های مختلف چهارپایان و پستانداران می ­شود بسیار تنوع دارد اما در ادامه­ برخی از آن­ها را برای شما برگزیده ­ایم.

در این جنگل­ها شما تعداد زیادی از گونه­های حیوانی نظیر جوجه تیغی، خرگوش، موش جنگلی، گورکن، روباه سر دم سیاه که این نوع روباه را فقط در جنگل­ های هیرکانی می­توان یافت، خرس قهوه­ای که حس بویایی و شنوایی به شدت قوی­ای دارند اما بینایی‌شان بسیار کم است، پلنگ، گراز، شوکا، سمور، شغال و دیگر گونه­ های جانوری به فراوانی یافت می­ شوند. این حیوانات در صورت از بین رفتن این اکوسیستم جایی را برای زیستن ندارند و باید به این موضوع هم توجه کرد که برخی از این گونه­های جانوری فقط مختص به این ناحیه­ ی شمالی هستند و نمونه­ های آن در دیگر جنگل­ها یافت نمی ­شود بنابراین در حفظ این اکوسیستم بسیار کوشا باشیم تا این گونه­ ها منقرض نشوند.