خاطرات خانۀ مردگان

خاطرات خانۀ مردگان

داستایفسکی دوستان حتما می دانند که او در سال 1849 به جرم شرکت در توطئه ای علیه حکومت دستگیر شده و به همراه دیگر همدستانش به اعدام محکوم می شود. به دلایلی مجازات اعدام تایید نمی شود اما برای درس عبرت گرفتن داستایفسکی و دوستانش یک مراسم اعدام نمایشی برگزار می شود و در لحظۀ آخر دستور عفو صادر میکنند. در نهایت آنها را به زندانی در سیبری منتقل می کنند.
خاطرات خانۀ مردگان شامل خاطرات چهار سال زندگی داستایفسکی در زندان است.داستایفسکی در این کتاب دربارۀ اوضاع و احوال زندانیان سخن می گوید و حالتی گزارش گونه دارد، این گزارشات از زبان یک نجیب زاده روسی به نام الکساندر بتروویچ روایت می شود.
خاطرات خانۀ مردگان در دو بخش نگاشته شده است:
دفتر اول: خانه مردگان / نخستین تاثرات / نخستین تاثرات (دنباله) / نخستین تاثرات (دنباله) / ماه نخستین / ماه نخستین (دنباله) / آشنایی‌های تازه، پترف / بی‌مخ‌ها، لوکا / اسعیافومیچ، گرمابه‌ها، سرگذشت باکلوشین / نوئل / نمایش
دفتر دوم: بیمارستان / بیمارستان (دنباله) / بیمارستان (دنباله) / شوهر اکولکا (شرگذشت) / فصل زیبا / حیوانات زندان / شکایت / دوستان من / گریز از زندان / خروج از زندان

جملاتی از کتاب
زمستان‌ها ما را خیلی زود به آسایشگاه می‌بردند. در آسایشگاه، لازم بود دست کم چهار ساعت بمانیم تا تمام زندانیان به خواب بروند. تا آن ساعت، صدای فریادها، خنده‌ها، و دشنام‌ها به گوش می‌رسید! صدای به هم ساییدن زنجیرها، بوی بد و نامطبوع بخارات و دودهای غلیظ، سرهای تراشیده، صورت‌های داغ‌شده با آهن سرخ. جامه‌های ژنده و پاره خجلت‌آور و افتضاح‌آمیز بود! آری، انسان زندگانی دشواری دارد. من تصور می‌کنم بهترین تعریفی که می‌توان از انسان کرد این است: «انسان عبارت است از موجودی که به همه چیز عادت می‌کند.» (خاطرات خانه مردگان – صفحه ۶)

روش من عبارت از آن بود که تا سرحد امکان ساده‌تر رفتار کنم، مستقل باشم، هیچ گونه کوششی برای نزدیک شدن به آنان نکنم و در عین حال، اگر مایل باشند به سویم بیایند، آنان را از خود نرانم، از تهدید و کین‌توزی آنان نهراسم و چنان رفتار کنم که گویی به آنان کوچک‌ترین سوءظنی ندارم، بعضی مواقع به آنان نزدیک نشوم و در بعضی اخلاق و عادات آنان شرکت نجویم؛ خلاصه من دنبال دوستی و رفاقت آنان نروم. (خاطرات خانه مردگان – صفحه ۱۲۲)