زیارتگاه چهل اختران در قم

زیارتگاه چهل اختران در قم

شهر قم، شهری مذهبی است که در آن علاوه بر مرقد مطهر حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران، زیارتگاه ها و امام زاده های دیگری نیز وجود دارد. مجموعه ی چهل اختران یکی از این زیارتگاه ها است که بنا بر روایات چهل نفر از نوادگان پیامبر در آن جا مدفون هستند. همگی این افراد جز سادات بوده و مجموعه ی چهل اختران از اهمیت معنوی زیادی برخوردار است.

این زیارتگاه در یکی از محله های قدیمی قم به نام محله ی آذر قرار دارد و به چهل اختران یا چهل دختران معروف است. این مکان مقدس محل دفن فردی به نام موسی مبرقع نیز می باشد که بر طبق اسناد تاریخی، فرزند امام محمد تقی (ع) است. موسی مبرقع در سال 256 هجری قمری به دستور امام هادی (ع) روانه ی قم شده است. او در آن هنگام 42 سال داشته است و برای این به قم آمده است که به ترویج دین بپردازد.

وجه تسمیه ی ایشان به موسی مبرقع به این دلیل بوده است که گفته می شود همچون حضرت یوسف بسیار زیبا و خوش چهره بوده است، تا حدی که در هنگام عبور از بازار همه دست از کار خود می کشیده اند و به تماشای ایشان مشغول می شدند. از این جهت وی از روی بند یا برقع استفاده می کرده است و پس از آن نیز به مبرقع یعنی کسی که برقع می پوشد، مشهور شده است.

ایشان پس از مدتی که در قم حضور داشتند، رحلت نموده و در منزل خود که هم اکنون به زیارتگاه چهل اختران معروف شده است، دفن می شوند. در کنار آرامگاه ایشان، آرامگاه افراد دیگری نیز قرار دارد که از جمله ی آن ها می توان به دو فرزندشان به نام های محمد و زینب اشاره کرد. نوادگان امام زاده موسی مبرقع نیز در این محل دفن شده اند که ام کلثوم، فاطمه، بریهه، ام سلمه، احمد بن محمدبن احمد بن موسی از جمله ی آن ها می باشند. در جوار آرامگاه این بزرگواران، شاهزاده زید بن علی نیز که از نوادگان سید الساجدین است، به خاک سپرده شده است.

بنابراین محل کنونی آرامگاه این بزرگواران که به چهل اختران معروف است از سه زیارتگاه به نام های امام زاده موسی مبرقع (ع)، چهل اختران و امام زاده زید (ع) تشکیل شده است. به طور کلی نیز گفته می شود که در این محل چهل مرد، چهل زن و 25 کودک به خاک سپرده شده اند که همگی از سادات رضویه بوده اند.

بنای این امام زاده یکی از آثار معماری زیبای ایران است که توسط استاد سلطان قمی ساخته شده است. استاد سلطان قمی یکی از معماران برجسته ی حکومت صفویه بوده است. بنابراین قدمت این بنا به دوره ی صفویه می رسد. گفتنی است که مجموعه ی چهل اختران و بناها و عمارت های آن در آثار ملی نیز به ثبت رسیده است. امروزه چهل اختران به محلی برای عبادت در میان مردم قم تشکیل شده است و هر روزه بسیاری از مردم قم و شهرهای اطراف برای زیارت قبور سادات چهل اختران به این مکان سفر می کنند.

اگر به چهل اختران قم سر زدید، حتما به این نکته توجه کنید که در مقابل چهل اختران امام زاده ی دیگری نیز با نام امام زاده سید سربخش وجود دارد که محل دفن یکی از نوادگان امام صادق (ع) می باشد. در داخل این زیارتگاه کتیبه ای وجود دارد که بر روی آن درج شده است که بنای امام زاده به دستور غیاث الدین امیر محمد ساخته شده است. غیاث الدین یکی از بزرگان خاندان علی صفی بوده است که از فرمانروایان قم بوده اند. بر طبق اسناد تاریخی قدمت این بنا به سده ی هشتم هجری قمری می رسد و معماری آن نیز کار استاد علی بن محمد بن ابی شجاع است.