سابقه تاریخی کیش

سابقه تاریخی کیش

جزیره کیش با طول پانزده و عرض هفت کیلومتر در فاصله تقریبا نود کیلومتری بندر لنگه و فاصله دریایی سیصد کیلومتر در جنوب غربی بندرعباس قرار دارد. مختصات جغرافیایی آن ۵۴ درجه و یک دقیقه طول شرقی و ۲۶ درجه و ۳۳ دقیقه عرض شمالی است و حدود ۴۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. هوای آن گرم و مرطوب و درجه حرارت در تابستان تا پنجاه درجه سانتی گراد می رسد. سطح جزیره، تقریبا مسطح و پوشیده از درختان بومی مانند لور، کهور، کرت، کنار، گز و انواع بوته هاست. آب مورد نیاز مردم در قدیم از باران بود که در برکه ها و آب انبارها جمع می شد. مورخان از وجود یک قنات نیز در کیش خبر داده اند که به وسیله پادشاهان قدیم حفر شده و از میان باغ امیر آن جا می گذشته است. جزیره کیش را قیس ملکان هم گفته اند. چون دو ملک در یک زمان بر آن حاکم بوده اند. یکی سلطان محمد و دیگر عزالدین ملک.

کیش پس از آن که سیراف، اهمیت و اعتبار خود را از دست داد، روبه توسعه و ترقی نهاد و در امور بازرگانی جای سیراف را گرفت. زکریای قزوینی متوفی به سال ۱۲۷۵ میلادی برابر با ۶۵۴ خورشیدی از شکوه و رونق کیش در قرن سیزدهم میلادی خبر داده می نویسد:

این شهر دارای ابنیه، عمارات، باغ ها و دروازه های زیاد است و در عهد ما هیچ جا به صفا و دلکشی آنجا نیست. به گفته آرنولد ویلسن درکتاب خلیج فارس، زمانی که نئارکوس سردار اسکندر مقدونی در خلیج فارس به سیر و سیاحت مشغول بود، جزیره کیش به الهه «ونوس» و «مرکور» اختصاص داشته است.

بنابه نوشته استخری، پس از آن که سیراف اهمیت تجاری خود را از دست داد، کیش رو به ترقی نهاد، استخری ابعاد جزیره کیش را حدود ۱۳۸۷ کیلومتر ذکر کرده و متذکر شده که تنگه عریضی به وسعت چهارده کیلومتر آن را از خشکی جدا می سازد. شهر قدیم کیش در ساحل شمالی جزیره واقع بوده و به سبب آب و هوای خوش تمام کاروان های تجاری که بین هندوستان و خلیج فارس رفت و آمد می کردند، در کیش توقف می نمودند و سپس به راه خود ادامه می دادند.

قیس – کیش

در باب نام کیش روایتی افسانه مانند وجود دارد که خلاصه آن از این قرار است:

ناخدایی از اهالی سیراف سه پسر داشت. نام پسر بزرگ او قیس بود. این سه برادر اثر فقر و درماندگی، مادر پیر خود را در محل گذاشتند و خود با دام ماهیگیری به جزیره قیس آمدند. قضا را در همان ایام ناخدایی از سیراف به هندوستان می رفت. عادت اغنیا این بود که در وقت سفر از فقرا متاعی میگرفتند و با خود به سفر می بردند و اگر سلامت به وطن خود بر می گتشند، عطیه ای بیش از ارزش متاع به صاحب آن می دادند. ناخدا از مادر فقير پسران چیزی خواست.

پیرزن با عجز و لابه عذر خواست که جز یک گربه چیزی ندارم. ناخدا که مرد کریم النفسی بود، گربه را گرفت و با خود به جهاز کشتی برد. همین که به هندوستان رسید امتعه خود را به دربار پادشاه رسانید و اجازه گرفت که کالاهای خود را در معرض دید مردم قرار دهد و بفروشد. مردم کالاهای او را به بهایی قابل ملاحظه خریداری کردند و ناخدا به آرزوی خود رسید. در همان احوال سفره طعام بگستردند و بر سر خوان حاضر شدند، اما موش های بسیاری به سفره طعام حمله ور شدند. به طوری که بالای سر هر نفر که غذا می خورد یک نفر با چوب و چماق ایستاده، موش ها را دفع می کرد. ناخدا روز بعد که به دربار شاه رفت گربه پیرزن را با خود برد و در میان موش ها رها کرد و در اندک زمانی شر موش ها را از سر شاه و درباریان کم کرد. پادشاه و اطرافیان او که گویا گربه را تا آن زمان ندیده بودند، درباره گربه و خصوصیات آن پرسش هایی نمودند و ناخدا ضمن شرح خصوصیات گربه، قصه پیرزن را نیز در میان گذاشت.

در موقع خداحافظی، پادشاه هدیه قابل ملاحظه ای از انواع قماش و امتعه دیگر برای پیرزن فرستاد. همین که ناخدا به سیراف رسید، پیرزن به دیدار ناخدا رفت و از متاع ناجیز خود (گربه) پرسید. ناخدا داستان را تعریف کرد و بشارت داد که هدایای هنگفتی برای او آورده است. پیرزن ابتدا آن را به هزل گرفت، اما وقتی مطمئن شد که اقبال به او روی آورده است، فور کسی را به جزیره قیس فرستاد و فرزندان خود را از ماجرا آگاه ساخت. فرزندان پیرزن با عجله به سیراف آمدند و هدایا را تحویل گرفتند و آنچه لازم بود فروختند و غلات بسیار خریده به جزیره قیس بردند و زندگی آبرومندانه ای را آغاز نمودند و داستان گربه و پادشاه را برای دیگران تعریف کردند. از آن تاریخ به بعد جزیره مذکور منسوب به «قیس» گردید که به فارسی «کیش» نامیده می شود.