صید و صیادی در بندر انزلی

صید و صیادی در بندر انزلی

مهم ترین ماهیان تجاری و فرآورده های مهم در آب های پیرامون انزلی ماهیان خاویاری و غیر خاویاری مانند چالباش (تاس ماهی روس) و قره برون (تاس ماهی ایران) و ماهی های سفید، کفال، کپور، سوف، سیم، آزاد، کلمه، سس، اردک ماهی، شگماهی، آمور (ماهی علفخوار)، سیاه کولی، کاس کولی و سخت پوستان آن شامل انواع خرچنگ است. در ادامه با آژانس مسافرتی چهارفصل همراه باشید تا در مورد فعالیت صیادی در شهرستان بندر انزلی بیشتر بدانیم.

در زمان صفویه صید در شمال محدود به ماهیان فلس دار در رودخانه های متصل به دریا بود. در این زمان با آغاز رفت و آمد بازرگانان و ماهیگیران روسیه تزاری به گیلان، آنها با پرداخت مبالغ ناچیز و یا تقدیم هدایا به حکام کرانه های دریای خزر اجازه صید می گرفتند. و در زمان قاجاریه پس از آشنایی بیشتر با آبزیان دریای خزر، رودخانه ها در فصول مهاجرت ماهیان به اشخاص خاص از سوی حکومت ولایتی واگذار می گردید. در دوره سلطنت محمدشاه، روس ها برای ازدیاد نفوذ خود در سواحل دریای خزر و به دست آوردن پایگاه های نظامی از ایران خواستند کشتی های جنگی روسیه در مرداب انزلی لنگر اندازند و اجازه شیلات و صید ماهی در دریای خزر به اتباع روس داده شود.

به علت اختلافاتی که میان مستأجران متعدد ایرانی و روسی پدید آمد دولت ایران از نظر مادی دچار اشکالاتی شد زیرا مبلغی که ارزش واقعی شيلات باشد عاید خزانه دولت نمی شد و برای این که میرزا حسین خان سپهسالار به این وضع خاتمه دهد تصمیم گرفت شیلات را مستقیما از ناصرالدین شاه اجاره کند و سپس به روس ها اجاره دهد، این پیشنهاد مرد تصویب شاه قرار گرفت و شیلات با امضای شاه به میرزا حسین خان سپهسالار اجاره داده شد. قرارداد لیانازوف میرزا حسین خان سپهسالار شیلات دریای خزرز رودهایی را که از ایران به این دریا می ریزند به مبلغ پنجاه هزار تومان سالانه به استپان مارتینویچ لیانازوف اجاره داد.

این قرارداد در تاریخ ۱۲۹۳ ق ۱۸۷۶ من بین صدراعظم شاه ایران و کارشناس بازرگانی لیانازوف به امضا رسید که کنیه آب های قابل صیادی از رودخانه آستارا تا رودخانه اترک از غرب دریای خزر شرق آن در اجاره لیانازوف قرار گرفت. پس از مدتی کوتاه به علت نپرداختن مبالغ مورد تعهد قرارداد وی لغو شد، اما او ناگزیر بدهی های خود را پرداخت و قرارداد جدید در ذیقعده ۱۲۹۶ ق / ۲۳ اکتبر ۱۸۷۹ م با همان شرایط سابق برای مدت پنج سال منعقد گردید و موارد جدیدی نیز به این قرارداد در مورد پرداخت اجاره بها اضافه شد. این قرارداد چندین بار تمدید شد. طبق گزارش مسعود کیهان در کتاب جغرافیای مفصل ایران (بخش اقتصادی) فصل صیادی در شمال ایران از ۲۳ آذر تا ۲۰ اردیبهشت سال بعد است. او وضعیت شیلات را از زمانی که دولت رسما از شیلات دریای خزر بهره برداری کرده نگاشته است. لیانازوف ها که به واسطه انقلاب روسیه مال الاجاره خود را در سال ۱۳۳۵ ق / ۱۹۱۷ م، نتوانسته بودند بپردازند طی چند تلگراف اعلام کردند حاضرند اجاره بها را پرداخت کنند و چون حمل پول و طلا از روسیه ممنوع شده است مدتی به آنها مهلت داده شود تا پول را تهیه و ارسال کنند.

در رمضان ۱۳۳۶ ق / ژوئن ۱۹۱۸ م، مشاورالملک، وزیر مالیه ایران در دولت صمصام السلطنه، قرارداد لیانازوف ها را لغو کرد و دولت در مقابل طلب خود بعضی از مؤسسات آنان را در سواحل دریای خزر تصرف کرد و چون تعدادی از اتباع ایرانی از آنها مطالباتی داشتند قسمتی از دارایی آنها در سواحل دریای خزر توقیف شد و شیلات نیز برای وصول مطالبات مردم تا ایک سال اجاره داده نشد.

تومانیانس سرمایه دار و صراف مشهور ارمنی که با الیانازوف ها دشمنی داشت گریگور پتروویچ وانیت سوف را برای عقد جدید قرارداد معرفی و حمایت کرد. وانیت سوف با این که از سوی دولت حمایت می شد کاری از پیش نبرد و ورشکسته شد و به پاریس گریخت. وثوق الدوله که پشتیبان او بود از نخست وزیری برکنار و روابط ایران با دولت تزاری که وجود خارجی نداشت قطع شد.

در تاریخ ۱۲ ذیحجه ۱۳۳۵ ق (۸ مهر ۱۳۹۶ / ۱ اکتبر ۱۹۱۷ م) با تصویب مجلس شورای ملی، امتیاز بهره برداری ۲۵ ساله شیلات دریای خزر بین نمایندگان ایران و شوروی به امضا رسید. این شرکت مختلط ایران و شوروی (ماهی ایران) در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۱ به کار خود پایان داد و از این تاریخ، شرکت سهامی شیلات ایران تأسیس و بهره برداری از منابع ماهی منحصر به وسیله متخصصان و مأموران ایرانی آغاز شد و هم اکنون نیز ادامه دارد.