کشف المحجوب هجویری

کشف المحجوب از مهم ترین منابع تصوف اسلامی و از کهن ترین متون صوفیانه فارسی است.آنچه دربارة خرقه و خرقه پوشی، ملامت ملامتیان، جمعی از مشایخ قرن پنجم، فرقه های مختلف صوفیه تا آن روز و اصول اعتقادی آنان، حقایق معاملات و آداب طریقت در این کتاب آمده است در زبان فازسی بی سابقه است و در زبان عربی هم منبعی که در این مباحث با آن برابری کند وجود ندارد.( گزیدة کشف المحجوب، محبوب عابدی)
در مجموعه منابع تصوف اسلامی چه فارسی و چه عربی آثار متقدم بسیاری بر کشف المحجوب وجود دارد اما به برکت دانش گستردة مولف آن در میان محققان صوفیه طرفداران بیشتری داردچنان که گویی این کتاب را مرجع نخستین می شناخته اند. دربارة مولف این کتاب ارزشمند یعنی هجویری متاسفانه منابعی جز خود همین کتاب وجود ندارد.
کشف المحجوب ز آثار نیمه دوم قرن پنجم است،این کتاب با سایر کتابهای این قرن مانند تاریخ بیهقی و قابوسنامه خیلی تفاوت دارد.گوناگونی نثر کتاب که در بیشتر فصول و ابواب آن آشکار است، نشأت گرفته از تنوع موضوع در بخش های مختلف آن است.آنجا که از اولیا و مشایخ سخن می گوید، ترجمة هر شخصیتی با عباراتی مسجع و متناسب با مقام آن شیخ آغاز می شود و هرجا بنای سخن بر دریافت مولف و تاویل و توضیح قولی است عبارات موزون و مسجع می آیند.
بخش بزرگی از این کتاب ارزشمند را گزارش احوال و حکایات بزرگان و مشایخ تشکیل می دهد.نثر بی مثال کتاب، از برترین نمونه های نثرقرن چهارم و پنجم است که به نثر مرسل ساده شهرت دارد.

مطالبی که در کشف المحجوب مطرح شده است را تیتروار در زیر می خوانید.
مقدمه ای در سبب تالیف کتاب و بیان موضوع آن
باب اثبات علم: تمهید مقدمه ای برای آن که علم حقیقتف علمی برتر و مکمل علم شریعت و از آن اهل تصوف است.
باب فقر : فقر و فقرادر قران کریم و توجه رسول (ص) به فقرا و آرای مشایخ دربارة فقر و فقیر
باب تصوف: اصل و معنی صوفی، وحدت حقیقی صوفی و صفا و صفوت و آرای مشایخ درباره تصوف و صوفی
باب لبس مرقعه: کوششی برای اثبات سابقة صوف پوشی پیامبر و توصیة ایشان به جامه صوف
باب اختلاف در فصفوت و تقدمقر و صفوت: بحث کوتاهی در فقر و تقدم و تأخر آن دو بر یکدیگر، و وحدت حقیقت آنها.
باب الملامه: تخصیص اهل حق به ملامت و سبب آن
باب فی ذکر ایمتهم: ترجمه حال خلفای چهارگانه ، بعضی از اهل بیت، جمعی از اهل صفه اما اشاره وار، از تابعین و انصار و از مشایخ صوفیان و ایمه چهارگانه اهل سنت.
باب فرق فرقهم: گزارشی به تفصیل از فرقه های دوازده گانه متصوفه تا آن روزگار
کشف الحجاب فی...: بیان ابواب حقایق و معاملات اهل تصوف، یعنی معرفت، توحید، ایمان، طهارت، صلاتريال زکات، صوم، حج، صحبت، الفاظ و سماع.