گنبد علویان همدان

گنبد علویان همدان

گنبد علویان همدان از دیگر جاذبه های گردشگری شهر بسیار زیبای همدان می باشد. همانطور که همه می دانید همدان، پایتخت تاریخ و تمدن ایران می باشد و قدمتی بیش از 3 هزار سال دارد. اینجا یکی از شهرهای باستانی و تاریخی ایران می باشد. از ویژگی های جالب این شهر این است که با هر قدم خود به یکی از زیباترین بناهای ایران می توانید بازدید شوید. از آرامگاه بوعلی سینا گرفته تا گنجنامه و جای جای شهر که جاذبه های گردشگری را در خود جای داده اند. گنبد علویان نیز یکی معماری های باشکوه می باشد که می توان آن را از شاهکارهای بعد از اسلام در نظر گرفت. این بنا در فهرست آثار ملی قرار دارد و کافیست در آن وارد شوید تا معماری باشکوه و بسیار زیبای آن را از نزدیک ببینید. گنبد علویان، معماری و گچبری هایی از زمان سلجوقیان دارد و جزییات آن در نوع خود بی نظیر و باشکوه هستند.

موقعیت این بنا همچون دیگر بناهای مشهوری همچون آرامگاه باباطاهر در داخل شهر می باشد و دسترسی آسانی از قسمت های مختلف شهر به آن وجود دارد. برای بازدید از گنبد علویان به چهارباغ در نزدیکی امام زاده عبدالله می روید که در پایین تر از میدان امام قرار دارد. همین که وارد حیاط این بنا می شوید و نما و تزیینات نمای آن را می بینید متوجه ارزش و معماری و هنر فاخر آن خواهید شد.

در این گنبد می توانید به خوبی گذشته ی مذهبی ایران را ببینید. حتی بسیاری از محققان ایران شناسی را به خود جلب کرده است تا تحقیقات خود را در آن انجام دهند. این بنا تا مدت ها توجه خاصی به آن نمی شد چرا که در محوطه ی آن یک دبستان قرار داشت اما بعدها با آزاد شدن محوطه ی آن بازدید از آن جالب تر شده و به راحتی می توانید به آنجا بروید و ساعت ها محو زیبایی و تزیینات هنرمندانه آن شوید.

از نظر تاریخچه و قدمت این بنا به دوره ی سلجوقیان و قرن ششم هجری برمی گردد. در آن زمان کاربری این بنا در واقع مسجدی برای اقامه ی نماز بود که توسط خاندان علویان ساخته شده بود. بعد از سال ها، یک سرداب به زیرزمین آن اضافه شد تا بلکه به مقبره ای برای خاندان تبدیل شود. شاید برای شما نیز سوال باشد این بنا گنبد ندارد پس چرا اسم آن گنبد علویان می باشد. به این دلیل که این بنا در گذشته، گنبد داشته اما بعدها بدلیل فرسودگی، فرو ریخت اما دیواره های آن کاملا سالم و دست نخورده می باشند. در این بنا دو نفر از خاندان علویان در این گنبد به خاک سپرده شده اند. مردم شهر نیز برای این دو بسیار علاقه و ارادت قائل هستند و برای همین نام این بنا گنبد علویان نامیده شده است.

در مورد معماری این بنا می توان گفت که یک ساختمان چهار ضلعی می باشد که در گوشه های آن لبه های ستاره ای شکل می بینید. این بنا در سال 1317 توسط اداره ی کل باستان شناسی مورد بازسازی قرار گرفت و سقف آن را با چوب و شیروانی پوشاندن تا از خطر سرما و گرما در امان باشد. البته بعدها در طول این سال ها بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. اگر در مقبره های چهار ضلعی در نقاط مختلف توجه کرده باشید، تمام آنها بر روی سکویی قرار دارند. گنبد علویان نیز بر روی سکویی قرار گرفته است و برای رفتن به داخل آن باید از 9 پله بالا بروید. اطراف این بنا توسط میراث فرهنگی حصارکشی شده و به خوبی از آن محاقظت می شود.

گچبری ها و آجرکاری های گنبد علویان در نوع خود بسیار هنرمندانه و هوشمندانه می باشد و در نوع خود بی نظیر و استادانه می باشد. از نظر نمای ظاهری گنبد علویان شباهت زیادی به گنبد سرخ مراغه دارد. یادتان باشد قبل از اینکه وارد این بنا شوید از نزدیک کادر مستطیلی این بنا را خوب نگاه کنید. گچ بری های فوق العاده ای را نظاره خواهید کرد. این گچبری ها به صورت گل و بوته های در هم پیچیده به نمایش درآمده اند.

در حاشیه ی بیرونی این کادر نیز آیاتی از قرآن کریم به خط کوفی کنده کاری شده است. دیدن این تزیینات سلجوقی را از دست ندهید. در کنار این ها توجه شایانی به تزیینات شده است و همه ی این ها در کنار هم معماری و هنر این بنا را ارزشمند و باشکوه کرده است. اگر داخل این بنا بشوید، اتاقی 8 متر در 8متر را می بینید که گچبری های بسیار زیبا و ارزشمندی در داخل این اتاقک کار شده است. با دیدن این تزیینات شاید یاد گنبد حیدریه ی قزوین بیافتید.

و اما زیباترین قسمت این گنبد، محراب بسیار زیبایی می باشد که در ضلع جنوبی این بنا قرار گرفته است. تمام این محراب را گچبری هایی ظریف در برگرفته است. به شما قول می دهم که ساعت ها محو زیبایی این محراب خواهید شد. در نزدیکی سقف، چند نورگیر قرار دارند که نور داخلی از طریق آنها تامین می شود. در کنار محراب راه پله ای وجود دارد، از آن پایین بروید تا به سرداب گنبد علویان برسید. راه پله های کم عرضی نیز از درون برج شمال شرقی به سقف راه دارند. اما در این سرداب همانطور که گفته شد، مقبره ی دو تن از خاندان علویان قرار دارد. این سرداب نیز از معماری جالبی برخوردار است. در این سرداب 6 حجره با طاق نمای جناغی وجود دارد و دو تا مقبره ی مستطیلی نیز در مرکز این سرداب قرار دارد. قبرها را با آجرهایی که لعاب دار و فیروزه ای هستند، پوشانده اند.

همانطور که مشاهده کردید، گنبد علویان همدان، از نمای ظاهر بیرونی گرفته تا سرداب طبقه ی پایین برای شما زیبایی هایی را برای بازدید در خود جای داده است. در کنار این ها، دسترسی و حضور در این محل بسیار آسان می باشد. با خودروی شخصی و با سیستم حمل و نقل عمومی می توانید به گنبد علویان بروید. این بنا در بافت مسکونی شهری قرار دارد و امکان پارک در اطراف محدود می باشد. حتما قبل از رفتن به اینجا، باز و بسته بودن آن را به صورت اینترنتی چک کنید.