مسجد مقدس جمکران در شهر قم

مسجد مقدس جمکران در شهر قم

یکی از کوچک ترین استان های ایران، استان قم است که به عنوان شاهراه ارتباطی محسوب می شود. یعنی مسافران و گردشگران داخلی معمولا برای رسیدن به هر مقصدی باید از قم عبور کنند. از طرفی قم، به عنوان دومین مقصد گردشگری مذهبی ایران نیز به شمار می رود. همین موضوعات باعث شده است که سالانه مسافران زیادی به قم سفر کنند.

قم شهری کویری است که در نزدیکی تهران واقع شده است و آب و هوایی گرم و خشک دارد. در این شهر حرم حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران واقع شده است. این دو مکان مقدس سالانه زائران زیادی را به سوی خود کشیده و باعث رونق گردشگری مذهبی در شهر قم و شهرت این شهر شده اند.

در واقع مسجد مقدس جمکران، پس از حرم حضرت معصومه (س) دومین جاذبه ی گردشگری شهر قم محسوب می شود. این مسجد در شش کیلومتری شهر و در روستانی جمکران واقع شده است. گفته می شود که مسجد جمکران در قرن چهارم هجری ساخته شده است. روایات و اسناد معتبر تاریخی و مذهبی وجود دارد که در آن ها اشاره شده است که این مسجد به دستور مستقیم امام زمان (عج) ساخته شده است. بر طبق این اسناد شیخ عفیف صالح حسن بن مثله ی جمکرانی در سال 373 هجری قمری بر طبق خوابی که می بیند و پس از آن به دستور مستقیم امام عصر این مسجد را بنا می کند. پیشینه ی جالبی که درباره ی ساخت این مسجد وجود دارد در کتاب تاریخ قم نوشته شده است. این کتاب نوشته ی یکی از علمای بزرگ جهان اسلام، یعنی حسن بن محمد بن حسن قمی است. در کتب منبع دیگری از جمله کتاب شیخ صدوق، میرزا عبدالله افندی، سید امیر محمد اشرف، سید محمد بن محمد هاشم رضوی قمی و... این روایات ذکر شده است و به صحت ساخت مسجد مقدس جمکران اشاره شده است.

اما اهمیت مسجد مقدس جمکران از جهت معماری خاص و زیبای این مسجد نیز بسیار مورد توجه است. این مسجد در طول سالیان مختلف و توسط بسیاری از اساتید و به دستور بزرگان هر دوره ای تعمیر، بازسازی و یا گسترده شده است. به عنوان مثال می توان به دوره ی حکومت مظفرالدین شاه قاجار اشاره کرد که در آن دوره علی اصغر خان اتابک، مسجد جمکران را تعمیر و بازسازی کرده و بخش های دیگری را نیز به آن اضافه کرد. در دوره ی قاجاریان تزئیناتی نیز در مسجد صورت گرفت که از جمله ی آن ها می توان به کاشی کاری ها و نقوش اسلیمی با آب و طلا اشاره کرد.

هم اکنون نیز بسیاری از زمین های اطراف مسجد توسط تولیت مسجد جمکران خریداری شده است و روز به روز در حال گسترده شدن است. امروزه مسجد مقدس جمکران از بخش های مختلفی من جمله محوطه ی ورودی، محراب، گنبد، مناره، مسجد مقام، شبستان ها، حسینه های مختلف، بازارچه، زائرسرا، ساختمان اداری و ... تشکیل شده است. البته بر طبق نظر بسیاری از کارشناسان معماری ساخت و سازهای اخیری که در این بنا صورت گرفته است، از معماری اصیل ایرانی دور است و شباهتی نیز به دیگر قسمت های این مسجد که در صده های پیشین ساخته شده است، ندارد. به عنوان مثال می توان از گلدسته های جدیدی که در این مکان ساخته شده است نام برد، که بسیار به گلدسته های مسجد النبی در مدینه شبیه است.

امروزه مسجد مقدس جمکران میزبان زائران زیادی از سراسر ایران است. این زائران پس از زیارت این مکان مقدس، اعمال خاص آن را نیز که دو نماز دو رکعتی است به جا می آورند. سه شنبه شب ها زمانی است که این مسجد شلوغ تر از روزهای دیگر در هفته است و در واقع سه شنبه روز اصلی زیارت این مکان می باشد. اگر شما نیز به قم سفر کردید علاوه بر زیارت حرم حضرت معصومه (س) به این مجسد زیبا، کهن و مقدس نیز سر زده و آن را زیارت کنید. همان طور که گفته شد در اطراف این مسجد بازارچه هایی نیز قرار دارد که شما می توانید از آن ها سوغات شهر قم را نیز تهیه کنید و یا این که در زائرسراهای این مسجد اقامت کنید. در این مکان مراسمات مذهبی متعددی چون جشن نیمه ی شعبان، دعای ندبه و دعای توسل نیز برگزار می شود.