معرفی تخت سلیمان آذربایجان غربی

معرفی تخت سلیمان آذربایجان غربی

در گذشته های نه چندان دور راه های مالرو و احيانا ارابه روی که وجود داشتند نه مانند امروز پیوستگی مدام داشتند و نه به این گستردگی بودند و چه بسا در بسیاری مواقع دهکده ای که امروزه به برکت جاده همجوارش به رونق و نوایی رسیده در آن زمان ها محلی از اعراب هم نداشته و بالعكس مناطقی هستند که در آن دوره ها از رونق خاصی برخوردار بوده و امروزه با پیشرفت تکنولوژی و سیاست های حاکمیت موجود دور از جاده، در انزوا قرار گرفته اند. یکی از این نمونه ها شهر شیز یا آذرگشسب یا گنزک و گنژک و نهایتا تخت سلیمان و دیگری در همین مسیر بقایای شهر معروف پراسپه است که یادمان دوره ساسانی و جنگ های میان کشورهای ایران و روم می باشد.

درباره پرالسپه با فراسپه همین بس که شهری دژ مانند در ارتفاعات کوهستان شرقی بلقیس قرار گرفته و به مرور جز بقایایی چند از آن همه جاودانگی چیز دیگری به جای نمانده اما تخت سلیمان که هنوز هم عظمت گذشته را در سینه دارد بر فراز صفه ای و به دور دریاچه ای قرار دارد که عمق آن تا ۶۵ متر اندازه گیری شده در مجموعه تخت سلیمان بقایای ایوان عظیم کسری که مشابه با ایوان مدائن اما کوچک تر می باشد و نیز چهار طاقی آتشکده معروف آذرگشسب و همچنین بناهایی از دوره ایلخانان مغول و دوره اسلامی باقی مانده، در فاصله سه کیلومتری تخت سلیمان کوه معروف به زندان سلیمان که کوهی میان تهی است، دیده می شود و در بخش شمال شرق آن کوه و قلعه بلقیس با ارتفاع ۳۳۳۲ متر مشرف بر بابانظر و تخت سلیمان از یک سو ماه نشان از سوی دیگر قرار دارد.

عظمت مجموعه تخت سلیمان چه در دوره ساسانی و چه بعد از آن به حدی بوده که مطالب مختلفی در رابطه با آن نگاشته شده، فرودسی همان گونه که در مطلع این سخن آمد از آن به عنوان جایگاه مؤبدان و خردمندان نامبرده یاقوت حموی از آن به عنوان شیز که معرب چیس و جایگاه زردشت یاد کرده و ابودلف شاعر عرب در قرن چهارم هجری ضمن توصیف معادن منطقه از دریاچه و باروی آن سخن به میان آورده و گوید از خاور و باختر مغان آتش خود را به وسيله آتش این آتشکده می افروزند.

اگرچه در بسیاری موارد گفته شده که نام گذاری انبیاء مورد احترام قرآن و مسلمين همانند سليمان و يوسف و سایرین باعث گردیده که آثار قدیمی از هجوم اعراب تازه مسلمان مضون بماند اما این نکته را نباید فراموش کرد که در هیچ یک از آثار مکتوب گذشته نشانی از تخریب بد انسان که شایع است دیده نمی شود اگر اسکندر مقدونی مجموعه تخت جمشید را آتش زد و تمدن هلنی را به جای گذاشت هیچ گاه مسلمین با طاق بستان که آخرین نبرد سرنوشت ساز در نزدیکی آن واقع شد چنین نکردند اما رعایت افسانه واری می توان از مردم عامی در رابطه با سليمان و آثار باقی مانده را در آذرگشسب پیدا نمود و بدین منوال که گویند، حضرت سلیمان روزها در تخت سلیمان حکم فرمایی داشته و دیوان را دستور می داده که از زندان سلیمان بیرون آیند و اوامر او را اجرا نمایند و شبانه اژدهای تخت که اکنون چون مار سنگی خفته دستور می داده از تخت حفاظت کرده و خود سوار بر قالی چه به تخت بلقيس در ارتفاع یاد شده می رفته و به استراحت می پرداخته. همه این افسانه ها هم حتی از عظمت آتشکده بزرگ ساسانی و شهر شیز و پراسپه حکایت دارد.

کار علمی باستان شناسان از سال ۱۳۳۷ خورشیدی مطابق با ۱۹۵۹ میلادی توسط یک هیأت مشترک از باستان شناسان ایرانی و آلمانی آغاز شد که ۲۰ سال به طور مستمر ادامه یافت و با این عملیات طرح کلی کاخ و آتشکده ساسانی و بناهای ایلخانی مشخص و معین شد.

اکنون تخت سلیمان با آن همه عظمت نگاره گر دست های تلاش گری است که به دور از هرگونه آلودگی و عشق به ماهیت اصلی این اثر شکوه مند بار دیگر توان نمایاندن ارزشمندی های گذشته را داشته باشد، او منتظر است که اسنوند یا زندان سلیمان باز هم چون گذشته قد برافراشته و از تنوره اش مدخل دوزخ دیوان و دوزخی را به خود بخواند و به درون چاهش بکشد.