معرفی راهروهای شمالی تالار گنجینه تخت جمشید

معرفی راهروهای شمالی تالار گنجینه تخت جمشید

پیش از این تردید خود را در مورد این که پادشاه از خیابان پادگان وارد بنای خزانه شده باشد بیان شد. درگاه های آراسته شده و زیبای اتاق های ۳۶، ۱۵، ۱۶، به خوبی خط سیر ورود پادشاه را به مرکز کارهای خزانه شیراز یعنی کرانه حیاط ۱۷ و کرانه نزدیک آن روشن می نماید؛ ولی پس از افزوده شدن بخش شمالی بنای خزانه چگونگی تردید دگرگون شده است. اتاق های ۳۶ و ۱۵ دگرگون به انبار شد و راه رفت و آمد به صورت ناراست از اتاق های راهرو که یاد آن خواهد آمد به دهلیز ۵۰ و ورودی تازه شمالی جابه جا گردید.

بنابراین ممکن است پس از بستن در ورودی ویژه شاهی بنای خزانه هیچ گاه پادشاهان یعنی خشایارشا و جانشینان او به درون بنای مزبور نرفته باشند. با نگرش به آن چه در پیمایش شرح مربوط به آهنگ اصلی از ساختن تالار تخت بیان داشتیم. انجمن بار که نگاره های برجسته ایوان های خزانه نموده شده است؛ پس از آن در تالار تخت برگزار می گردیده است. نگاره های برجسته درگاه های شمالی تالار مزبور دارای همان ویژگی های نگاره برجسته ایوان های حیاط خزانه است.

درگاه خاوری اتاق ۱۶ برای پیوند یافتن ساختمان ها پیرامون حیاط خزانه با راهروهای مزبور گشوده شد. هیچ یک از درگاه های اتاق ۱۴ و بخش های مورد یاد شده دارای درب نبود و این کار با آهنگ و روش سود جستن از آن ها برابر است، ولی با بودن رفت و آمد زیاد در جاده های مزبور نبود آستانه سنگی یا دست کم آستانه آجری موجب شگفتی است شکاف قرار گرفته در کف اتاق ۱۴ نزدیک درگاه شمالی آنجا، کف اتاق مزبور را که رنگ قرمز روشن تری دارد از کف بخش شمالی بنای خزانه که دارای کف پر رنگ تری بوده در پیدا بازسازی شده است جدا می سازد. نشانه آتش سوزی سخت بر دیوارهای خاوری و باختری اتاق ۱۴ و بدنه های درگاه شمالی آن دیده می شود.

خاک آوار اتاق مزبور در ۵۰ سانتی متری بالای کف اتاق دارای لایه ای از خاکستر و زغال بود و ریزه های زغال روية دیوار خاوری پیسه دار کرده بود. گواهی درست است که می رساند برخی از اتاق های مورد یاد شده افزون بر آن که برای رفت و آمد بوده و به صورت راهرو مورد سود جستن قرار می گرفته برای نگاه داری چیزها نیز بوده است ولی در اتاق ۱۴ هیچ گونه چیزی پیدا نشد. در خاک آوار آن تنها یک پاره مفرغ نبود شکل روشن و یک زیور دهانه اسب و دو سنگ چشم عقيق و پاره ای از یک برچسب گلی پیدا شد.

در پویه دوم بنای خزانه اتاق ۳۷ در گوشه شمال خاوری بنا قرار گرفته بود. از قرار روشن پس از افزون کردن بخش شمالی بنای خزانه، اتاق مزبور با کم کردن تناوری دیوارهای خاوری و شمالی آن بزرگ تر شده است و درگاهی در میانه دیوار شمالی آن گشوده اند؛ در ساختمان نخستین دهانه، دربی اتاق های ۳۷ و ۳۶ را به یک دیگر پیوند می نمود. پیش از آن که کف اتاق ۳۷ بازسازی شود دهانه مزبور بسته شد زیرا کف سازی آن در زیر دیواری که دهانه را بسته است امتداد نمی یابد پوشش قرمز رنگ کف اتاق های ۳۷ و ۴۰ یک سره است. اتاق ۳۷ که بر نشان آتش سوزی کمتر در آن دیده می شود دارنده چیزهای گوناگون بوده است. نزدیک به هم هاون ها و دسته ها و نهایی را که از سنگ سبز ساخته شده و خرده های آن در خزانه به دست آمده است در هنگام چپاول بنا دانسته شکسته و خرد کرده بوده اند.

ولی در اتاق ۳۷ یک هاون و یک دسته سالم از این گونه در درگاه بین آنجا و اتاق ۴۰ نزدیک به یک متر بالای کف اتاق پیدا شد. مهری به شکل تندیس جانور خوابیده در همان آرامگاه قرار داشتن و یک دسته هاون مفرغی در شصت سانتی متر بالای کف اتاق نزدیک درگاه بین آنجا و اتاق ۱۴ پیدا شد از چیزهای مربوط به ابزار جنگی نظامی یک سرنیزه آهنی و یک قلاب مفرغی به دست آمد. چیزهای دیگری که در اتاق ۱۴ پیدا شد عبارت است از یک چنبره مفرغی پرچ شده و یک سیخ آهنی و یک چنبره از گل خام.