آسیا|Asia، پهناورترین و پرجمعیت ترین قاره کره زمین

بررسی دوره های معماری کشور ترکیه

سال های جنگ ۱۹۵۰ – ۱۹۳۸

بسیاری از منتقدان معاصر معماری ترکیه نظیر اوستن آیساک و ایلهان تکلی در کتاب معماری مدرن کشور ترکیه سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۳۸ را دوره دوم جنبش های ملی گرایی در معماری می دانند. دلایل متعددی در ظهور مجدد ملی گرایی در معماری کشور ترکیه مطرح می شود که می توان به تعدادی از آن ها به شرح زیر اشاره کرد:

۱. بحران اقتصادی ناشی از جنگ جهانی دوم و عدم ورود مواد و مصالح ساختمانی نظیر فولاد، شیشه و سیمان که از ضروریات ساخت و ساز مدرن بودند. حتی معماران هایی که طرفدار جنبش مدرن بودند، مجبور شدند به مواد ساختمانی منطقه ای در روش های ساخت و ساز روی بیاورند.

۲. تأثیر روان شناختی جنگ جهانی دوم که احساس خلق هم بستگی ملی و ایستادگی در برابر فشارهای خارجی را ایجاد کرد. بنابراین هر ساختمانی که طی سال های جنگ در کشور ترکیه ساخته می شد، بازتاب این تأثیرات بود.

٣. حمایت سازمان ها و وزارت خانه های مربوطه از وضع قوانینی که بتواند سبک معماری ترکی به منظور حفظ یک نواختی ویژه ای را در شهر ایجاد کند.

۴. برگزاری « سمینار معماری ملی » توسط سدات حکی الدم، در سال ۱۹۳۴

۵. مستحکم شدن روابط آنکارا با اتحاد شوروی و ایتالیا که موجب تبلیغ دستاوردهای این دو کشور در زمینه ملی گرایی جدیدشان شد. در زمینه معماری نیز در سال ۱۹۳۴ نمایشگاه معماری فاشیستی ایتالیا در آنکارا و برگزاری نمایشگاه معماری فاشیستی آلمان در سال ۱۹۳۴ معماران ترک را تحت تأثیر رویکردهای جهانی به سمت رویکردهای ملی « یادبود سازی » قرار داد.

شایان یادآوری است که جنبش دوم ملی گرایی معماری در کشور ترکیه تفاوت های اساسی و شباهت هایی با جنبش اول ملی گرایی این کشور داشته است که مهم ترین گرایش های آن را می توان از دیدگاه عفیف با تور به شرح زیر نام برد:

فوستانریک و نوسازی معاصر

در این گرایش رسیدن به اصول و معیارهای طراحی دیاگرام های پلان از طریق آنالیز اندازه ها، نسبت ها و فرم های معماری گذشته و نه انتخاب و استفاده مستقیم از پلان های ساختمان های تاریخی هدف اصلی بود. بهترین نمونه معماری این گرایش پروژه پاویون کشور ترکیه برای نمایشگاه بین المللی نیویورک در سال ۱۹۳۹ توسط سرات حکی الدم بود. این بنا نمونه زیبایی از نوسازی ساختمان های سلطانی عثمانی بود که با رخبام های طلایی و پنجره های گچی به شکل سقاخانه با قوس های تیز، روند این گرایش را آغاز کرده بود.

یادمانی و آکادمیک

رویکرد دوم، ملی گرایی یادمانی و آکادمیک می باشد که براساس نظريه های هلمز میستر و بوناتز شکل گرفت. در این رویکرد از اصل معماری مدرن غرب بهره گیری شد و ویژگی ملی گرایانه آن در اجزا و عناصر معماری مثل پنجره ها، سر ستون ها و ... با استفاده از تکنیک های ساخت و مواد مدرن ظاهر شده است. برخی از بناهای این گرایش به شرح زیر می باشد:

١. مدیریت کل راه آهن دولتی اثر بدری او کار، آنکارا، ۱۹۴۱

۲. دانشکده های ادبیات علوم دانشگاه استانبول، اثر امین اونات و الدم، استانبول، ۱۹۴۴

مردمی و محلی

سومین رویکرد روندی است که در جستجوی ملی گرایی در ترکیب های عناصر منطقه ای و اصول منطقی (فردگرا) است. این رویکرد در واقع سعی می کرد پیشینه معماری شهرهای آناتولی را جایگزین جغرافیای عثمانی نماید. در این راستا یک گروه از کارکنان دانشکده معماری دانشگاه فنی شهر استانبول مطالعات قوی روی موضوع معماری خانه های آناتولی انجام دادند. نمونه بناهای این رویکرد به شرح زیر است:

1. اولین خانه های لونت، اثر کمال احمت و روبی گوربن، استانبول

۲. پروژه خانه سازی کوسويولو، اثر اوزون و تورگات، استانبول، ۱۹۵۱

نقش نور در ساختمان سازی معاصر کشور ترکیه

این دوره معماری را در ۳ بخش معرفی کرده اند.

بخش اول

دوره آشنایی با افکار و آثار معماری مدرن جهان که شماری از معماران جوان پروژه های مسکونی و مراکز تجاری را با خط مشی های معماری مدرن اولیه در ترکیه طراحی و اجرا کردند که این دوره تا سال های ۱۹۳۲ - ۱۹۳۳ به طول انجامید. یکی از ویژگی های این ساختمان ها، پنجره های افقی کشیده و در برخی موارد بیرون زدگی پنجره ها شبیه به معماری شیکاگو بود. از جمله این ساختمان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.وزارت بهداشت، اثر تئودور پست، آنکارا، ۱۹۲۷

٢. دادگاه استیناف مالی، اثر ارنست اگلی، آنکارا، ۱۹۳۰-۱۹۲۸

3. انستیتو عصمت پاشا، اثر ارنست اگلی، آنکارا، ۱۹۳۰

۴. وزارت دفاع ملی، اثر هلمز میستر، آنکارا، ۱۹۳۱-۱۹۲۷

۵. ساختمان پرسنل عمومی، اثر هلمز میستر، آنکارا، ۱۹۳۰-۱۹۲۹

بخش دوم

بخش دوم را می توان بین سال های ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۸ در نظر گرفت که شروع آن مسابقه طراحی اقامت گاه امور خارجه و ساختمان مرکز نمایشگاه شهر آنکارا بود که به ترتیب سیفی آرکان و بوکی بال مومکوه به عنوان معماران برگزیده معرفی شدند. از جمله ویژگی های بخش دوم، طراحی کارکردگرا برای ساختمان های عمومی و مسکونی بود که بیشتر به صورت پلان های مستطیلی با زوایای گرد دیده می شود. خطوط لبه پنجره ها پیوسته و بدون هرگونه گسستگی بودند که دور لبه های ساختمان طراحی می شدند. از جمله ساختمان هایی که در این دوره طراحی شدند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

١. مرکز نمایشگاه آنکارا، اثر سوکی بالمومکو، ۱۹۳۳

۲. ساختمان بانک شهرداری ها، اثر آرکان، آنکارا، ۱۹۳۷

٣. رصدخانه دانشگاه استانبول، اثر عاریف حکمت، استانبول، ۱۹۳۶-۱۹۳۴

بخش سوم

این بخش می تواند به عنوان یک عقب نشینی نامحسوس در توسعه الگو های معماری مدرن تلقی شود که از حدود سال های ۱۹۳۷ و ۱۹۳۸ احساس می شود، به طوری که گرایش به سمت ترکیب های متقارن به نمایش در می آید. این طور به نظر می رسد که مسابقه بین المللی برای طراحی ساختمان های مجلس بزرگ ملی ترکیه شروع بخش سوم جنبش مدرنیسم در معماری ترکیه باشد. ضمنا علاوه بر گرایش به سمت ترکیب های متقارن، تأکید بر تأثیرات عمودی در نماها از طریق ستون ها و پنجره ها از جمله ویژگی های این دوره است. یک اثر ارزنده دیگر در این گرایش بنای قهوه خانه شرقی اثر الدم در دهه ۴۰ بود که به دیاگرام هال بزرگ سنتی اشاره داشت که با بخش های الحاقی به چهار سمت باز می شد و دارای پنجره های عریض بود.

در بررسی انجام شده در خصوص عوامل اجتماعی و سیاسی تأثیر گذار بر شکل گیری جریانات معماری ترکیه معاصر در سال های ۱۹۵۰-۱۹۲۰ می توان ارتباط معنا داری بین رخدادهای اجتماعی و سیاسی و ظهور جنبش های معماری تبیین کرد، به طوری که جنبش های متفاوت با ویژگی های خود قابل بررسی است. از جمله این ویژگی ها که موجب تعریف هر کدام از جریانات معماری می شود، مربوط به خصوصیت های طراحی نمای ساختمان ها است. بدیهی است که نقش و کارکرد نور در معماری دوره های مختلف تاریخ کشور ترکیه، برگرفته از نحوه طراحی نورگیرها در نمای ساختمان ها است. بنابراین این طور به نظر می رسد که براساس تعریف دوره های معماری ترکیه بین سال های ۱۹۵۰-۱۹۲۰ که بیشتر جنبش های ملی گرایانه در تقابل با مدرنیست ها قابل بررسی است، در طراحی نورگیرها گونه هایی از پنجره های معماری عثمانی و معماری محلی آناتولیایی با ویژگی های تاریخی آن ها به چشم می خورد. طبیعتا بازخورد خصوصیات داخلی فضاها نیز در رابطه با نقش نور براساس همین ویژگی ها تعریف می شود.

بررسی تغییرات اخیر ساختمان سازی در ترکیه

در طول زمان حیات بر روی کره زمین، انگیزه ساخت و ساز به عوامل مختلفی بستگی داشته است و همیشه معماران در تلاش بوده اند با تشخیص عوامل تاثیرگذار بر طراحی، به شرایط و نیازهای زمان خود پاسخ های جامعی بدهند. در این نوشته هدف آن است تا شرایط اجتماعی و سیاسی کشور ترکیه در سال های ۱۹۲۰ که موج ملی گرایی در معماری آغاز شد تا سال های ۱۹۵۰ که جنبش های ملی گرا در معماری مدون شد، بررسی شود.

از شروع قرن بیستم در ساخت و سازهای کشور ترکیه همچون برخی کشورهای دیگر همسایه و با توجه به تغییرات بنیادین در چارچوب های سیاسی و اجتماعی منطقه مذکور، در پی اتفاقات اخیر و وقوع جنبش های داخلی و انقلاب های خارجی در چند دوره گرایش های ساختمان سازی گوناگونی را پشت سر گذاشته است. با تغییر حکومت امپراطوری عثمانی پس از سال ها حکم رانی که خود دارای جوامع سنتی و مذهبی متفاوتی بود، به یک دولت ملی جمهوری خواه و به طور کلی یک تبدیل رادیکال به حساب می آید. در این تغییرات فرهنگی و سیاسی و وقوع جنبش های سیاسی و اجتماعی و در پی آن روی کار آمدن گرایش های معماری در کشور ترکیه دور از انتظار نبود. بعضی نمایندگان معماری ترک نظیر عفیف باتور در کتاب خود یعنی تاریخ مختصر معماری قرن بیستم ترکیه اتفاقات معماری تاریخ معاصر کشور ترکیه را در شش دوره کلی معرفی می کند:

١. سال های اول، دوره گذار ۱۹۲۳ تا ۱۹۲۸

٢. دوره مدرنیست ها ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۸

۳. سال های جنگ ۱۹۳۸ تا ۱۹۵۰

۴. دوره پس از جنگ ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰

۵. جست و جو برای روش های نوین ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰

۶. گسستگی و شیوه های نوین ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰

در تشریح جریان های فکری سه دوره اول عفیف باتور ویژگی های زیر را بیان می کند که نقش نور در معماری هر دوره مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

سال های اول، دوره گذار

اولین سال ها، به طور طبیعی با ترمیم خرابی ها و کار تثبیت مجدد پس از اولین جنگ جهانی که سال های بسیاری ادامه یافت و با شکست پایان داده شد و از طرفی سال هایی نیز به جنگ استقلال که تحت شرایط بسیار سخت به پیروزی رسید، گذشت. برنامه ساختمانی دهه ۲۰ به سرمایه گذاری های کاملا الزامی و کار کردی اولویت میداد. یکی از این اولویت ها ساخت آنکارا به عنوان شهر پایتختی جدید با مجموعه فضاهای اداری و حکومتی مورد نیاز بود. تقریبا همه این ساختمان ها ویژگی های طراحی و فرم سبک احیاگری عثمانی را داشتند که در آن دوره «ملی» نامیده می شدند و بعدها آن را به عنوان اولین جنبش ملی گرایی در ترکیه دانستند. تعدادی از نمونه های اصلی فعالیت های ساختمانی بین سال های ۱۹۲۳ تا ۱۹۲۸ در آنکارا به شرح زیر ثبت شده است:

١. مجلس بزرگ ملی، اثر ودات بیگ، آنکارا، ۱۹۲۴.

۲. مدارس لطیف و غزلی، اثر موكبیل کمال بیگه، آنکارا ۱۹۲۴.

3. انجمن اخوت ترک، اثر عاریف حکمت بیگ، آنکارا ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۰.

۴. انستیتو آموزش غزی، اثر کمال الدین بیگ، آنکارا، ۱۹۲۶.

۵. مدیریت کل انحصارات، اثر جی. مونگری، آنکارا ، ۱۹۲۸.

۶. موزه مردم شناسی، اثر عاریف حکمت بیگ، آنکارا، ۱۹۲۸.

۷. آی. اس. بانک، اثر جی. مونگری، آنکارا، ۱۹۲۹.

۸. بلوک های ساختمانی فونداسیون ، اثر کمال الدین بیگ، آنکارا، ۱۹۲۸

همان طور که اشاره شد آغاز معماری سال های اولیه یا دوره گذار با ویژگی های معماری عثمانی در نمای ساختمان ها همراه بود. بنابراین کاربرد پنجره ها و نورگیرها با قوس های تیز و ابعاد متداول همراه بود. پلان ها، طراحی کلی محوری و متقارن همسو با نئوکلاسیسم اروپایی بودند. خطوط و فرم های مشتق از معماری سلجوقی، عثمانی و اسلامی در عناصری مثل ستون ها، سرستون ها، طاق ها، درها، پنجره ها و غیره و در طراحی دکوراسیون و تزیینات نماها وجود داشتند.

دوره مدرنیست ها ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۸

دوره گذار زیاد دوام نیاورد و از سال های ۱۹۲۷ این شرایط تغییر کرد و با توجه به رخدادهای سیاسی، تلاش ها در جهت برپا سازی ساختار یک دولت ملی و نهادهای جمهوری صورت پذیرفت، به طوری که هدف در این شعار خلاصه می شد: « رسیدن به سطح تمدن معاصر».

معماری عصر جمهوری در حوزه فعالیت هایش برای شکل دهی ایده ها، کاربردها و سازمان های ویژه به عنوان بخشی از این نهادینه سازی در تعقیب این هدف ادامه یافت. یک فرایند ساختمان سازی که در آن معماران با تعهد و اشتیاق زیاد شرکت می کردند. سال های بین ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ نشان دهنده شکل گیری معماری جمهوری است. در این دوره است که فرم های آن ایجاد شده و فعالیت ها و کارکرد هایش تعیین شدند. اگر دهه ۲۰ مشخصه اش اغتشاشات و تغییر و تحولات با برچیده شدن ساختار سیاسی عثمانی و رویکرد اصرات جمهوری بود، مشخصه دهه ۳۰ تبلور ایدئولوژی کمالیستی و تحکیم دولت جدید ترکیه بود.

جاذبه های گردشگری شانگهای (2)

شاید برایتان جالب باشد که بدانید در سفر به شانگهای در واقع به بزرگترین شهر چین و دومین شهر بزرگ دنیا سفر می کنید. گشتن در شهرهای شلوغ و پرجمعیت برنامه ریزی های بسیار مناسب و صحیح را می طلبد تا بتوانید از وقت خود نهایت استفاده را ببرید. حتما از قبل بازدیدهای خود راهنمای سفر به شانگهای را مطالعه کنید تا با محل های اقامت، جاهای دیدنی، هزینه ها و سیستم های حمل و نقل و ... آشنا شوید. در کنار جاذبه های گردشگری قسمت یک، دیگر جاهای دیدنی شانگهای در زیر برای شما آورده شده است.

-تفرجگاه بوند (The Bund):

بوند، یک کنار گذرگاه بسیار جذاب و دوست داشتنی است که از پل Baidu تا شرق رودخانه Jinling ادامه دارد و طول آن برابر 1.5 کیلومتر می باشد. در این تفرجاگه قدم بزنید و ویووها و منظره های باورنکردنی شانگهای را از نزدیک ببینید. جالب است بدانید این منطقه در جمله ی ده منطقه ی گردشگری شانگهای قرار دارد فلذا بازدید از آن به هر مسافر و گردشگری توصیه می گردد. از جمله جاذبه های معروف در این منطقه Oriental pearl tv tower و Jin Mao tower می باشند. یکی از بهترین و جالب ترین قسمت این پیاده راه، منطقه ی 52 ساختمان در قسمت غربی آن است که در آن می توانید معماری های مختلفی به سبک های گوتیک، باروک، رومی، کلاسیک و دوره ی رنسانس را ببینید. این تفرجگاه را از نمادهای معماری شهر شانگهای می دانند. حال و هوایی اروپایی در این مسیر وجود دارد که تحسین و تمجید بازدیدکنندگان را سبب شده است. در اینجا می توانید کنار رودخانه ی خروشان هوانگ پو قدم بزنید و از دیدن گالری ها، بوتیک ها و بناهای تاریخی شانگهای لذت ببرید که در گوشه و کنار خودنمایی می کنند. در این حا رستوران های محلی و لوکس وجود دارند که می توانید بک وعده ی غذایی فوق العاده را نیز نوش جان کنید. یا اینکه سوار بر قایق شوید و اطراف بندر گشت بزنید.

-میدان مردم (People's Square):

اینجا ابدا یک میدان عادی و شبیه دیگر میدان ها نیست. اینجا مکانی است که در گذشته مکانی برای اسب دوانی بوده است اما امروزه یکی از زنده ترین گره های شهری شهر شانگهای به حساب می آید. جایی که مردم در زمان های مختلف شبانه روز به اینجا می آیند. میدان مردم محل اصلی اجتماع عمومی شانگهای است و در آن مراسم ها و جشن های مختلف نیز در روزهای خاص برگزار می گردد. در اطراف این میدان ساختمان های مهمی همچون، موزه شانگهای، تالار شهر و ساختمان بزرگ هنری و دولتی تئاتر قرار گرفته اند.

- صومعه یشم بودا در شانگهای (Jade Buddah Temple):

معبد یشم بودا یا جید بودا از معروف ترین معابد بودائیان شهر شانگهای است. در این معبد دو مجسمه ی مشهور وجود دارند. بسیاری از گردشگران از جای جای دنیا تمایل دارند در مراسم مذهبی بودائیان شرکت کنند به همین خاطر در طول سال نو چینی، تورهای چین از پرمسافرترین تورها خواهند بود و بسیاری از مردم جهان به این معبد و تماشای مراسم خاص آنها می پردازند. تاریخ ساخت این معبد به سال 1882 برمی گردد و دو مجسمه ی بوادئی یشمی در این صومعه قرار دارند. دلیل نامگذاری این معبد به معبد یشمی نیز همین می باشد. درخشش و زیبایی این مجسمه ها بسیار جالب توجه است. در ساخت این مجسمه ها از سنگ یشم سفید استفاده کرده اند به آنها حالتی عرفانی و خالص بخشیده است. برای مردم شانگهای این مکان حالتی ساکت و بسیار عرفانی دارد به گونه ای حتی شما هم وارد این معبد شدید گویی از شهر شلوغ شانگهای کیلومترها فاصله گرفته اید و این نکته ی مثبی برای ریلکس کردن و کسب آرامش برای مردن به حساب می آید.

-محله ی شین تیان دی (Xin Tian Di):

اینجا یکی از محله های قدیمی شهر شانگهای است. جایی که می توانید حال وهوای ترکیبی از شانگهای مدرن و قدیم را در کنار هم حس کنید و به بررسی تضادها و توافق های آنها بپردازید. البته این محله مکانی تفریحی پر از سرگرمی، خوردنی، خریدنی و جاهای دیدنی می باشد. شین تیان دی در واقع یکی از محله های اعیانی و گران برای اقامت به حساب می آید.

-شهر بازی هپی والی (Happy Valley Shanghai):

در کنار معابد، پارک ها، آسمان خراش ها و مراکز خرید فوق العاده ی شانگهای، شهربازی هپی والی از دیگر مکان های تفریحی می باشد که می توانید به آنجا بروید و کلی کیف و حال کنید. اینجا یک شهربازی بزرگ و پهناور برای تمام سلیقه ها و برای تمام رده سنی ها می باشد. بازی های علمی، فنی و مهیج در این شهربازی برای شما فراهم شده است که تمایل به تجربه ی تمام آنها خواهید داشت. هیجان در شانگهای را می توایند به تمامی در این شهربازی داشته باشید. پیشنهاد ما این است حتما یک سر به اینجا بزنید.

-معبد لانگ هوا و پاگودا (Longhua Temple And Pagoda):

معبدی بسیار زیبا و دیدنی که از چوب و آجر ساخته شده است. این بنا را از قدیمی ترین مکان های به جا مانده در شانگهای به حساب می آورند. این معبد در پارکی بسیار زیبا در جنوب غربی شانگهای قرار دارد و 44 متر ارتفاع دارد که در نوع خود ستودنی است. در این معبد می توانید شاهد مراسم های معمول بوداییان باشید که هر ساله در اینجا به زیبایی تمام برگزار می گردند.

-جوجیاجیائو یا ونیز شانگهای (Zhujiajiao Ancient town):

این منطقه در چین بسیار مشهور است. قدمت اینجا به بیش از 1700 سال می رسد. اینجا را ونیز شانگهای می نامند. چرا که برای رفت و آمد در آن بایستی از قایق های مخصصو استفاده کنید. جوجیاجیائو شهرکی رویایی با پل های قوسی سنگی بر روی آبراهها است که در دل هر گردشگری خود را جا می کند. قدم زدن در کوچه های سنگفرش مارپیچ آن بسیار شاعرانه و ظریف است. بعلاوه در اینجا باغ های بسیار و بناهای تاریخی فراوانی قرار دارد.

-محله ی تیانزیفانگ (Tianzifang):

این محله ی بسیار دیدنی زمانی متعلق به فرانسوی ها بود و چینی ها حق ورود به آن را نداشتند اما امروزه به پاتوقی برای هنرمندان و نقاشان چین تبدیل شده است. در اینجا می تواید به گالری های کوچک بروید. از فروشگاههای هنری و صنایع دستی خرید کنید و با آثار هنرمندان معروف چینی آشنا شوید. همچنین در رستوران ها و کافه های هنری این محله، غذایی سرو کنید یا قهوه ای بنوشید.