اسپانیا

اهداف معماری در فرودگاه باراخاس مادرید

طراحی استودیوی لاملا برای پایانه در فرودگاه باراخاس, فضایی خشن و در عین حال دوستانه ارائه داده است. در صورت افزایش ترافیک فرودگاه اسپانیا، پایانه به راحتی می تواند گسترش یابد.

-استفاده از ترکیب بندی های هندسی ساده که به سادگی برای مسافران و پرسنل قابل درک باشد.

-یکی شدن ساختمان اصلی و قسمت بازرسی بار مسافر به واسطه تردد در حوزه ها.

- استفاده از فضاهای باز برای تفکیک هر واحد طولی از واحد بعدی، تسهیل جهت یابی، کاهش وابستگی به نور مصنوعی با افزایش دریافت نور طبیعی و افزایش کیفیت و ادراک فضایی

- فضای داخلی شفاف, روشن و مفرح که متمم فضای اطراف ساختمان و فضای خارجی روشن و شفاف است.

-دسترسی آسان به فرودگاه و پیوند داخلی مناسب با پارکینگ و ترابری عمومی برای مسافران.

-فضای سبز نزدیک باند فرودگاه برای پیوستگی فضاها.

-سازه قابل انعطاف و مدول، استفاده از اجزای پیش ساخته برای تطبیق هرگونه توسعه آتی و تضمین نسبت کیفیت به هزینه

-امکان افزایش ظرفیت هواپیما در صورت لزوم و تطابق آسان برای پیشرفت های آتی در صنعت هواپیمایی

-جذب بهینه آکوستیک، استفاده از عایق حرارتی و موانع باد با استانداردهای لازم برای ایمنی و آسایش.

سازه:

پایانه باراخاس با زیربنای 2 / 1 میلیون متر مربع، به عنوان بزرگ ترین پروژه ساختمانی در جهان مطرح شده است. بنابراین استانداردسازی سازه نه تنها برای تسهیل عملیات ساختمانی, بلکه برای هر گونه توسعه بعدی در پایانه مهم بود.

هر سه قسمت ساختمان پایانه با سقف موجی شکل پوشیده شده است که به وسیله ستون های جفتی مایل داخلی تحمل می شود. نمای خارجی و خرپای سازه ای که کل سازه را تقویت می کند به شکل پرنده یا ماهی بوده و با طرح ظریف سقف, از داخل و خارج بدون شکست است. هر قسمت سقف توسط تکیه گاه و ستون های فولادی مفصل داری به طول ۱۸ متر تحمل می شود این ستون ها برای تحمل وزن تیرها شاخه شاخه شده اند. بر این اساس, چهار ستون برای هر تراز در نظر گرفته شده است: دو ستون به شکلV  در مرکز و دو ستون به شکلY  در هر انتها برای تحمل وزن سقف.

ستون ها و خرپاها:

ستون ها از لوله های توخالی با جدارهای به ضخامت ۱۴ میلیمتر, در پایین به ابعاد ۴۸۰ در ۸۰۰ میلی متر و در بالا به ابعاد ۲۰۰ * ۴۸۰ میلیمتر بوده و تیر اصلی را تحمل می کنند. تیرها مناسب با باری که می بایست تحمل کنند، طراحی شده اند. خرپاها برای مقاومت در برابر فشار باد, تحت فشار قرار گرفته اند. این خرپاها از ۵ بازوی افقی از جنس فولاد ضدزنگ ساخته شده اند که به میله های جفتی از همین جنس متصل هستند. وضعیت و تغییرات طول بازوها شکلی شبیه پرنده یاماهی ساخته و امتداد اعمال نیروی سازه را منعکس می کند. خرپاها در فاصله ۹ متری و همتراز با تیرهای اصلی سقف قرار گرفته اند. این خرپاها با اتصالات چنگال مانند به پایین لبه تیرها متصل شده و در پایه های خود با اتصال به آرماتورهای پایه بتنی محکم شده اند. هر شاخه خرپا با یک تیر و یک جفت قطعه میان تهی دایره ای به قطر ۷۶ میلی متر تحمل می شود که از لبه به یکدیگر جوش خورده و با پروفیل های آلومینیومی پوشیده شده اند بین صفحات شیشه ای شکاف های ۷۵ میلی متری قرار گرفته است تا حرکت را ممکن سازد.

خرپاها پس از مونتاژ در کارخانه به سایت حمل شده و به صورت عمودی نصب شده اند. با تعبیه تعدادی جک در پشت خرپاها و کشیدن آن ها، شکل سقف ساخته شد. پس از آن، خرپاها به شکل نهایی متصل شدند. بدین ترتیب، حداکثر خطا و جا به جایی نمای خارجی حدود 15 میلی متر می تواند باشد.

تنوع مصالح مورد استفاده، هندسه جدید پایانه را منحصر به فرد می سازد. در عمل با نمایش اسکلت ساختمان، تمامی فولاد به کار برده شده در معرض دید استفاده کنندگان فضا خواهد بود. سایر اعضا مانند تیرهای سقف و دیوارها نیز حس امنیت سبکی و وسعت فضا را القا می کنند.

قابلیت انعطاف پذیری سیستم جمع آوری آب باران, آزادی بیش تری را در طراحی این پروژه برای معماران ممکن ساخته و استفاده از سیستم ناودانی کنونی به جای سیستم سنتی، تعداد ناودان ها و حفره های زیرزمینی را کاهش داده است.

سیستم های نوین فرودگاه باراخاس مادرید

کانسپت:

به دلیل مقیاس طراحی و پیچیدگی ذاتی این نوع ساختمان، هر راه حلی می بایست با کانسپتی قوی, واضح، خوانا و با نمایش ترکیب فضایی آغاز شود. طرح برگزیده در مسابقه جهانی سال ۱۹۹۷ از تمامی جنبه های پیچیده فوق برخوردار بود.

برای کارایی بیشتر در حرکت مسافران و بررسی اثاثیه، ساختمان پایانه با طرحی خطی و مستقیم در فرمی منظم و واضح, دربردارنده فضاهای تماشایی برای هر دو طیف مسافران در حال ورود و خروج است ورودی ها از طریق قسمت های بررسی گذرنامه، سالن استراحت و در نهایت ورود به هواپیما در حرکتی افقی به هم متصل شده اند.

این قسمت های گوناگون به وسیله وریدهای مهیج و باریکه های نور طبیعی وارد شده از فاصله تمامی ستون ها و در نهایت شیشه های وسیع در نمای خارجی رو به کوه ها از یکدیگر جدا شده اند.

سازگاری با محیط و گسترش در شش طبقه. باعث تفکیک خروجی و ورودی به صورت عمودی شده است. سه طبقه فضای گسترده بر روی زمین مربوط به قسمت های بررسی، امنیت، ورودی های شبانه روزی و قسمت بار و سه طبقه زیرزمین مربوط به تعمیر، پردازش بار و جابجایی مسافر بین ساختمان ها است.

مسیریابی:

در فرودگاه باراخاس از طیف رنگ برای مشخص کردن بخش های مختلف استفاده شده است. برای شناسایی مسیر در ساختمان، هر بلیت به وسیله رنگ نشانه گذاری شده و راه فورا مشخص می شود. دستگاه جابجاکننده خودکار نیز براساس همین طیف رنگی به کار برده شده است که به ساختمان نشاطی خاص می دهد.

سقف یکپارچه طرح با حالت آرام و برجسته خود, به زیبایی خودنمایی می کند. سقف موجی شکل از جنس باریکه های نی، با سبکی بصری و ساختار فلزی کششی تکرار شونده, نمودی کاملا فضایی پیدا کرده و با نور زیاد سقف نیز تطابق یافته است. ساختار خطی و مستقیم و استفاده از مصالح ساده به ایده معمار بر می گردد. بهره جستن از نوارهای نی خیزران در سقف، سطحی نرم و لطیف را به وجود آورده که در تضاد رنگی با ستون ها می باشد و در دورنمای طویل ترمینال طیف رنگی مختلفی را به وجود می آورد. سطح زیر پای مسافران در تضاد با سطح شفاف بالای به آن هاست.

رفت و آمد در فرودگاه باراخاس مادرید:

در سال 2000 بیش از 141 میلیون مسافر در فرودگاه های اسپانیا پذیرفته شده و تعداد مسافران در اسپانیا 9 درصد افزایش یافت. فرودگاه باراخاس مادرید سالیانه شاهد رشد 10 درصدی مسافران است و در مجموع با 35 میلیون مسافر و احتساب 27 درصد ترافیک هوایی بین اروپا و جنوب آمریکا، این فرودگاه با بیش ترین حجم بار ترافیکی خود، هشتمین فرودگاه پر تردد در اروپا و سی و یکمین فرودگاه در جهان است.

ساختمان ماهواره:

را ساختمان جدید ماهواره با زیربنای ۲۸۷۳۸۴ مترمربع, توانایی سرویس دهی به ۱۵ میلیون مسافر را در سال ساختمان شامل دو بلوک است که یکی امکانات ورودی و خروجی برای مسافران و دیگری امکانات گذرنامه و مناطق تجاری را در بردارد. علاوه بر این، ساختمان ماهواره تا ۹۰۰۰ جای پارک را تامین کرده است.

سیستم بازرسی خودکار بار:

پایانه جدید شامل یک سیستم بازرسی خودکار بار است که توانایی بازرسی بیش از ۱۶۵۰۰ قطعه بار را در ساعت دارد. طول تسمه حامل در مجموع ۷۸ کیلومتر است. این سیستم بار را در ورودی خروجی و بین پایانه و ساختمان ماهواره پردازش می کند.

جابجاکننده خودکار:

جابجاکننده خودکار ساختمان جدید پایانه را به ساختمان ماهواره متصل می کند. ماشین های جابجاکننده خودکار, مسافران را بین دو جایگاه در یک تونل بین پایانه اصلی و ساختمان ماهواره منتقل می کنند. جابجاکننده خودکار، فاصله ۲۱۰۰ متر را پوشش داده و به صورت ۲۴ ساعته کار می کند.

سایر تجهیزات:

علاوه بر موارد فوق, افزایش امکانات پارکینگ و دفاتر هدایت ترافیک هوایی در برج مراقبت در حالی در جریان است که این گسترش امکانات, ساختار فیزیکی برج را تغییر نمی دهد. ۸۴۰ متر از بخش زیرزمینی بزرگراه M11  نیز به باراخاس متصل شده و تا پاراكولوس دل جاراما گسترش یافته است.

تنوع مصالح مورد استفاده، هندسه جدید پایانه را منحصر به فرد می سازد. در عمل با نمایش اسکلت ساختمان، تمامی فولاد به کار برده شده در معرض دید استفاده کنندگان فضا خواهد بود. سایر اعضا مانند تیرهای سقف و دیوارها نیز حس امنیت سبکی و وسعت فضا را القا می کنند.

ایده طراحی فرودگاه باراخاس مادرید

ساختمان پایانه برای پروازهای داخلی و پروازهای شینگن به اروپا اختصاص یافته است. سقف موجی شکل با طول بیش از یک کیلومتر و مساحتی در حدود نیم میلیون متر مربع  فضایی شامل ۱۷۴ میز کنترل بلیت را پوشش می دهد. این ساختمان در مساحتی حدود ۳۰۰ هزار متر مربع, جای پارک ۲۶ هواپیما را دارد و با متروی زیرزمینی به فضای اصلی متصل می شود. سیستم خودکار جابه جایی ۲۴ ساعته افراد, فاصله ۲ کیلومتری تا توقف گاه را در ۳ دقیقه طی می کند. نوآوری دیگر طرح، سیستم بازرسی خودکار بار است که امکان بازرسی در حدود ۱۶۵۰۰ وسیله را در ساعت دارد. سیستم, یک برگه شامل بارکد را بر چمدان می چسباند و از یک حرکت بصری خوانا برای جابه جایی مسیر از دستگاه خودکار حمل کننده به طرف هواپیمای موردنظر با سرعت ۱۰ متر بر ثانیه استفاده می شود. سیستم بازرسی خودکار بار و متروی خودکار بین دو ردیف تونل مشخص حرکت می کنند. مترو در سطح بالاتر و سیستم بازرسی خودکار بار در سطح پایین تر قرار دارد.

طبق ایده اصلی در طرح پیشنهادی، ساختمان پایانه شامل سه مدل خطی است که با کارکردهای مختلف براساس جریان مسافران تعریف می شود. در ابتدای حرکت، بازرسی بار مسافران انجام می گیرد، پس از آن مسافران قادر خواهند بود در فروشگاه های داخلی, خرید کنند. برای ورود به فرودگاه، جریان بازرسی بار معکوس خواهد بود: بازرسی بار مسافران در محل به زمین نشستن هواپیما انجام می گیرد و مسافران جدید, راهی محل تحویل چمدان های خود خواهند شد. این قبیل فضاها به وسیله طول فضا، یا به صورت فضاهای باز قائمه و عمق نور طبیعی در مرکز ساختمان از یکدیگر جدا شده اند.

محوطه های وسیع داخلی باعث تنفس ساختمان و ورود نور طبیعی و هوای تازه شده و فضاهایی روشن و پرنور را تامین می کنند. علاوه بر این, ساختمان از انرژی های تجدیدپذیر استفاده کرده و مصرف سوخت و هزینه های تعمیر و نگهداری را کاهش می دهد.

در شکل کلی ترمینال جدید, تناوب اشکال موجی شکل به وسیله بال های بسیار بزرگ فولادی پیش ساخته, خوانایی فضایی خاصی را برای ترمینال ایجاد کرده است. سقف موج دار ساخته شده به وسیله ستون ها و پایه های درختی مرکزی حمایت می شود تمامی قسمت های سقف بزرگ ترمینال به وسیله نورگیرهایی نقطه گذاری شده که نور طبیعی را از طبقات بالا وارد ساختمان کرده و دره های پر از نوری را سازمان می دهند و طبقات موازی را به بخش های مختلف تقسیم می کنند. این وریدهای عمیق مراحل ورود مسافران از نقطه ورود تا کنترل پاسپورت و قسمت امنیتی گرفته تا سالن انتظار و حرکت به سمت هواپیما را نیز نشان می دهند. با توجه به شفافیت سقف، از محیط داخلی ترمینال, هواپیماها و کوه های اطراف, همگی دیده می شوند.

لایه های فضایی در این ساختمان به نحوی طراحی شده اند که از انرژی خورشیدی حداکثر استفاده را می کنند. به وسیله سقف عمیق یکپارچه, بر روی نماها سایه ایجاد شده و در پایه پل ها و سایر قسمت های لازم از سیستم های تهویه با مصرف انرژی کم و بهینه استفاده شده است.

آرامش فضایی پایانه:

قسمت داخلی سقف پایانه به وسیله خیزران (نی هندی) پوشیده شده است تا احساس گرمی را در فضای داخلی ایجاد کند. مصالح کف نیز از سنگ آهک اسپانیایی غیرصیقلی است که نمودی گرم داشته و نسبت به سایر مصالح سنگی مانند گرانیت سختی کمتری دارد. برخلاف اکثر فرودگاه های مشابه، پایانه جدید فرودگاه به مسافران کمک می کند تا با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کنند. با وجود اینکه این پایانه یک ساختمان عظیم و غول پیکر است اما مسافران می توانند مسیر خود را از روی علائم بصری که در سراسر پایانه علامت گذاری شده است، پیدا کنند.

همچنین برای دسترسی به یک مقیاس قابل کنترل ساختمان به قسمت هایی تفکیک شده است. به علاوه انعطاف پذیری برای تطبیق با توسعه آینده و آرامش مسافران از موارد مهم و مورد توجه در طراحی بوده است. از میان نسل جدید فرودگاه ها فرودگاه باراخاس مادرید از معدود فرودگاه هایی است که برای مردمی که هر روزه از کنار آن عبور می کنند احترام قائل می شود چشم انداز ساختمان با شکل موج دار آن در مجاورت با تپه های اطراف, کامل می شود.

پروسه ساخت فرودگاه باراخاس مادرید

مسابقه گسترش فرودگاه:

پروژه ترمینال شماره سه فرودگاه باراخاس مادرید به مسابقه گذاشته شد و در آن ریچارد راجرز و شرکا, استودیو لاملا و دو شرکت مهندسی با همکاری همدیگر برنده شدند. کارفرمایان این مسابقه, سرپرستان امور بین المللی فرودگاه بودند.

ترمینال جدید مورد نیاز شهر مادرید، به عنوان یکی از مراکز مهم اروپا، جهت ارتباط بین اروپا و آمریکای لاتین در نظر گرفته شده است. انتظار می رفت تعداد مسافرین این فرودگاه حتی بر تعداد مسافران هلند، دومین فرودگاه بزرگ اروپا، پیشی بگیرد. مهم ترین اجزای اصلی مورد نیاز طرح شامل امکانات پارکینگ، ساختمان ترمینال و ساختمانی فرعی بود که روی هم رفته، یک میلیون متر مربع مساحت را در بر می گرفت.

با توجه به گرمای زیاد تابستان در مادرید, تیم طراحی موظف شد تا حد امکان از سیستم های محیطی استفاده کند. ویژگی اقلیمی ساختمان این است که از شمال به جنوب گسترش پیدا کرده و نماهای گسترده ای به سمت غرب و شرق دارد.

ترمینال جدید:

طرح پروژه برای ناحیه پایانه جدید نتیجه مسابقه ای بود که توسط AENA  برگزار شد. حدود ۹۰ تیم از سراسر دنیا در مسابقه شرکت کردند و از میان آن ها بازده پروژه برگزیده شد. در این طرح علاوه بر شکل دهی به فرم 2/ 1 کیلومتری پایانه و یک کیلومتری ماهواره, تلفیق آن با مترو و جانمایی تعداد هواپیماها و بخش خدمات رسانی به ۳۵ میلیون مسافر در سال نیز مدنظر بوده است.

در مسابقه جهانی طراحی ساختمان جدید پایانه, یک تیم انگلیسی شامل ریچارد راجرز، استودیوی اسپانیایی آنتونی لاملا و مشاوران سازه TPS  برنده شدند دلایل اصلی انتخاب این طرح, سادگی بی آلایشی، سازگاری، استواری و انعطاف پذیری آن عنوان شده است.

در این طرح تاسیساتی جهت کاهش مصرف انرژی از قبیل سیستم خنک کننده. سایه روشن های وسیع مربوط به نمای خارجی و روشنایی های سقف و نور موضعی در نظر گرفته شد. فرودگاه شامل ۱۷۴ میز کنترل، ۲۶ بازرسی امنیتی، ۲۰ محدوده حمل بار، ۳۸ دروازه شبانه روزی، ۲۸ رمپ متحرک، ۷۶ آسانسور و ۲۲ پله برقی است.

فرودگاه باراخاس مادرید یکی از بزرگ ترین پروژه های ساختمانی اروپا در دهه اول قرن بیست و یکم است. این فرودگاه برای ایجاد مرکزی مستقر در جنوب اروپا ساخته شد تا به عنوان حلقه پیوندی میان پروازهای اروپا و جنوب آمریکا استفاده شود. از سال ۲۰۰۵ با افتتاح فرودگاه, چهار باند آن با ظرفیت ۱۲۰ پرواز در ساعت, ۷۰ میلیون نفر مسافر را در سال سرویس دهی می کنند. این مجموعه از سه ساختمان زیر تشکیل شده است: الف) پارکینگ با گنجایش بیش از ۹۰۰۰ محل پارک. ب) ساختمان جدید پایانه به طول ۱۱۳۴ متر.پ) ساختمان جدید ماهوارد که در ۲ کیلومتری ساختمان پایانه قرار گرفته و مسافران می توانند با استفاده از مترو به ان دسترسی داشته باشند.

پس از دوره شش ساله ساخت پروژه, با انشعاب پایانه و ماهواره به بخش داخلی و خارجی براساس پیمان شینگن و قوانین بین المللی پرواز, ظرفیت فرودگاه دو برابر شده و مادرید را به دروازه میان جنوب آمریکا و اروپا و جنوبی ترین مرکز اروپا برای رقابت با مراکز شمالی از جمله آمستردام تبدیل کرده است.

ساختمان جدید پایانه در زیر قسمت های بال شکل, ۱۶۰۰۰ مترمربع سطح زیربنا دارد. این پوشش بال شکل متشکل از و در بخش منحنی آلومینیومی است که هر یک ۵۴ متر عرض و ۷۲ متر طول دارد.

گرچه شهر مادرید در معرض طوفان, باد و باران نیست، سیستم جمع آوری آب باران طوری طراحی شده تا بتواند در صورت نیاز ۱۱۰ میلیمتر آب باران را در ساعت جمع آوری کند. برای تخلیه آب باران در شیارهای هر بخش از سقف, ۱۴۶۴ مجرا و ۷۲ ناودان قرار گرفته است. تعداد زیادی از لوله ها به صورت افقی در فضاهای خالی سقف نصب شده اند.

قابلیت انعطاف پذیری سیستم جمع آوری آب باران, آزادی بیش تری را در طراحی این پروژه برای معماران ممکن ساخته و استفاده از سیستم ناودانی کنونی به جای سیستم سنتی، تعداد ناودان ها و حفره های زیرزمینی را کاهش داده است.

برای عناصر ساختمانی نیز فولاد ضد زنگ و آلومینیوم استفاده شده است که احساس سبک وزنی و فراخی ایجاد می کند. ساختمان ماهواره با سطح زیربنای ۷۶۹۰۰ متر مربع که در فاصله دو کیلومتری پایانه قرار گرفته از نظر ساختمانی شبیه به ساختمان پایانه است.