حق مسافر و مسئولیت متصدی حمل چیست؟
حق مسافر و مسئولیت متصدی حمل در سفرهای هوایی
امروزه در دنیا دهها هزار پرواز انجام میگیرد و میلیونها مسافر و صدها تن بار از طریق هواپیماها جابهجا میشوند. حتی وجود حوادثی هرچند معدود و البته رعبآور هم از محبوبیت این ناوگان کم نکرده به شکلی که حملونقل هوایی کماکان بهعنوان امنترین روش حملونقل در دنیا شناخته میشود. بااینحال در مطالعه آماری این سفرها به شمار زیادی از خسارات و آسیبدیدگیها چه در مورد مسافرین و چه در مورد بار آنها برمیخوریم.
باوجود آنکه خسارتهای وارده به مسافرین اعم از صدمات بدنی و بار آنها در قیاس با تعداد پروازهای انجامشده بسیار محدود است اما متأسفانه کمتر مسافری از حقوق قانونی خود مطلع است.
اگر مسافری در حین سوارشدن به هواپیما از روی پلکان ورودی به زمینخورده و دچار آسیبدیدگی شود یا بار او به مقصد نرسد و یا بار بهصورت مخدوش و آسیبدیده برسد و یا اینکه هواپیما با تأخیر طولانی پرواز کند، یا در هنگام پرواز دچار حادثه شود، حقوق مسافرین و سقف مسئولیت متصدی حمل چگونه است؟ این مقاله سعی در شناساندن این حقوق به مسافرانی را دارد که به همه جای سفر خود فکر کردهاند ولی از ابتداییترین حقوق خود در طول مسیر بیاطلاعاند.
از روزهای اولیه پرواز، حقوقدانها و سیاستمدارها به دنبال تعیین حقوق مسافرین و مسئولیت متصدیان حمل بودند و ازآنجاییکه هر کشور بهصورت مستقل قوانین خود را اجرا میکرد، نیاز به وجود قوانین یکپارچه و بینالمللی که کشورها از آن پیروی کنند هرروز بیشتر احساس میشد.
نخست فرانسه در سال 1925, کنفرانسی را در مورد "حقوق خصوصی هوا" برگزار کرد و سرانجام 4 سال بعد اولین کنوانسیون در مورد مسئولیتهای متصدیان حمل در شهر ورشو لهستان تصویب شد. این کنوانسیون بهعنوان معاهدهای در جهت یکپارچهسازی قوانین مشخص در امور حملونقل هوایی نیز وضع شد.
بر اساس تعاریف کنوانسیون ورشو، برای آنکه پروازی تحت قوانین این کنوانسیون قرار گیرد، در درجه اول باید بینالمللی باشد. درواقع پروازی که مبدأ و مقصد آن بین کشورهای متعهد به این کنوانسیون باشد و یا اگر مبدأ و مقصد در یک کشور متعهد است باید توقفی در کشوری دیگر (هرچند که آن کشور از امضاکنندگان این کنوانسیون نباشد) نیز انجام بگیرد.
در سال 1955 به دلیل وجود نواقص و ابهامات متعدد در این تعهدنامه ورشو، این کنوانسیون مورد بازبینی قرار گرفت و پروتکل اصلاحی بانام "پروتکل لاهه" به آن ملحق شد. امروزه این کنوانسیون را به همراه پروتکل الحاقی میشناسند.
بر اساس ماده 17 این کنوانسیون، متصدی حمل در برابر فوت و یا جراحات بدنی وارده به مسافر در مسیر سوارشدن به هواپیما، داخل هواپیما و در مسیر پیاده شدن از آن مسئول است.
برای روشنسازی اینکه مسئولیت متصدی حمل باید به این پرسش که نقطه آغازین مسیر سوارشدن به هواپیما کجاست پاسخ داد. آیا سفر از زمان ترک خانه به سمت فرودگاه شروع میشود؟ آیا بهمحض ورود به محوطه فرودگاه یا در زمان بالا رفتن از پلههای ورودی هواپیما است؟
برای رسیدن به پاسخ روشن باید زمان و محل وقوع حادثه و اقدامات مسافر و اعلانات متصدی حمل برای سوارشدن و یا جابهجایی مسافرین را باید در نظر گرفت. البته دادگاههای متعددی در این مورد برگزار شده و نظرات مختلفی توسط قضات ارائه گردیده اما با در نظر گرفتن آراء اکثریت قضات میتوان گفت که از لحظه اعلان شماره گیت پرواز، مسئولیت متصدی حمل نیز شروع میشود.
اما این مسئولیت در کدام نقطه خاتمه مییابد؟ در مورد مرحله اتمام مسئولیت متصدی حمل باید در نظر داشت که با توجه به امکانات، وی تا زمانی که مسافر به نقطه امنی (معمولاً سالن فرودگاه) برسد، مسئولیت متصدی حمل نسبت به او همچنان پابرجاست. بدیهی است درصورتیکه برای مسافر و یا بار او در محوطه فرودگاه حادثهای رخ دهد که در دامنه مسئولیت متصدی حمل نباشد ممکن است گردانندگان فرودگاه در مقابل خسارات وارده مسئول شناخته شوند.
بر اساس کنوانسیون ورشو، متصدی حمل نسبت به بار مسافر (باری که مسافر تحویل میدهد از لحظه تحویل آن به متصدی حمل یا نمایندگان او) و نیز بار همراه مسافر مسئولیت دارد. همچنین در ماده 19 این کنوانسیون، آمده است که متصدی حمل در برابر خسارتهای وارده به مسافر و بار او درنتیجه تأخیر، مسئول تلقی میشود.
سقف مسئولیت متصدی حمل در قبال حوادثی که منجر به فوت یا جراحات بدنی به مسافر میشود تا 16,600 SDR یا حق برداشت ویژه و در برابر خسارتهای وارد به بار او (ازجمله گمشدن بار) 17 SDR به ازای هر کیلو است. لازم به ذکر است که مسئولیت متصدی حمل برای بار همراه مسافر درمجموع تا 332 SDR است. البته این موضوع به شرطی که مسافر بتواند ثابت کند که خسارات وارده به دلیل قصور متصدی حمل یا نمایندگان او صورت گرفته محقق میشود و حتی در صورت عمدی شناخته شدن خسارت واردشده از سوی کارکنان فرودگاه، سقف مسئولیت برداشتهشده و مسافر میتواند ادعای خسارت بیش از حدود مشخصشده در کنوانسیون را داشته باشد؛ اما اگر متصدی حمل بتواند این موضوع را که او و یا نمایندگان وی تمامی اقدامات لازم برای جلوگیری از این خسارت را انجام داده و یا اینکه انجام اقدامات بازدارنده برای آنها غیرممکن بوده را به اثبات برسانند، میتوانند خود را از مسئولیت آن معاف کنند.
البته مقررات مذکور، مربوط به پروازهایی است که شامل کنوانسیون ورشو و پروتکل الحاقی لاهه میشوند و برای مثال پرواز تهران به لندن شامل کنوانسیونهای دیگری و البته با سقف مسئولیتهای بیشتر است.
ناگفته نماند که ایران از امضاکنندگان این کنوانسیون و پروتکل لاهه است و در پروازهای داخلی نیز (با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال 1391) بهغیراز میزان خسارتهای جانی که بر اساس قانون مجازات اسلامی تعیین میشود، حمل بار و اثاثیه بر اساس مبالغ مندرج در کنوانسیون ورشو تصویب شده است.
- توضیحات
- بازدید: 454
نظرات
- هیچ نظری یافت نشد.
نظر خود را اضافه نمایید
ارسال نظر به عنوان مهمان