دستاوردهای انرژی زمین گرمایی و زیست توده در ایران

دستاوردهای انرژی زمین گرمایی و زیست توده در ایران در طول برنامه چهارم توسعه

انرژی زمین گرمایی در ایران

در ایران ۱۸ منطقه حاصلخیر زمین گرمایی شناخته شده است. و ۸.۸ در صد از مساحت ایران به عنوان منطقه زمین گرمایی تعیین شده است. در طول برنامه چهارم توسعه ایران، اولین نیروگاه زمین گرمایی در نزدیکی مشکین شهر در حال ساخت بود، با ظرفیت اولیه ۵۵ مگا وات، که قادر است تا ۲۰۰ مگا وات و تولید برق ۴۱۰ گیگا وات ساعت برق افزایش یابد. این نیروگاه یک نیروگاه ترکیبی برق و حرارت (CHP)است. پیشرفت این پروژه در طول برنامه چهارم توسعه آهسته بود. و پیش بینی میشود تا انتهای برنامه پنجم توسعه تکمیل شود.

انرژی زیست توده در ایران حضور منابع زیست توده و بهره گیری از منابع تولید انرژی در هر کشور، بخشی از نیازهای انرژی کشور را تامین می کند، اثرات زیست محیطی آن را کاهش می دهد و باعث ایجاد شغل های جدید می شود. نتایج تحقیقات نشان می دهد که منابع عمده زیست توده ایران عبارتند از: زباله های جامد (59 درصد)، زباله های حیوانی (28 درصد)، دفع مواد زائد (11 درصد) و فاضلاب شهری و صنعتی (2 درصد). براساس داده های آماری، انرژی بالقوه زیست توده در ایران برابر با 15 میلیون تن نفت خام است که حدود۱۳ درصد از فروش سالانه نفت خام ایران محاسبه خواهد شد.

پروژه بررسی قابلیت بالقوه و امکان استفاده از انرژی از مواد زائد جامد در مشهد و شیراز فعالیت های اجرایی سوخت های زیست توده در ایران است و همچنین بررسی امکان و پتانسیل انرژی حاصل از زباله های جامد دیگر شهرهای ایران و نصب و راه اندازی نیروگاه زیست توده فعالیت های آینده زیست توده در ایران است. انرژی زیست توده به طور کلی برای تولید انرژی یا حرارت استفاده میشود و گاهی اوقات به سوخت های مایع برای حمل و نقل (اتانول و بیودیزل ) تبدیل میشود. تقاضا برای سوخت های زیستی(بیوفول)، سوخت های زیست توده و تجهیزات آنها به علت سیاست هایی که برای کاهش انتشار گاز های گلخانه ای و ترویج انواع منابع انرژی پیشنهاد میشود، به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

بخش عمده از کل مصرف انرژی در جهان (۸۶ درصد) برای گرمایش، خنک کردن و پخت وپز و همچنین صنعت استفاده میشود. در حالی که ۱۰.۵ درصد برای تولید برق و ۳.۵ درصد برای تولید سوخت های زیستی استفاده میشود. تولید سوخت های زیستی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ رشد ۴۰۰ درصدی داشته است. ایالات متحده، ‌برزیل، چین، ‌کانادا و فرانسه کشورهای پیشرو در تولید اتانول هستند و کشورهای ایالات متحده، ‌آلمان، آرژانتین و فرانسه پیشرو در تولید بیودیزل هستند. ایران به دلیل تولید عظیم زباله های زراعی، حیوانی و شهری به ترتیب ( ۸۸۰۰۰۰۰تن، ۷۷۰۰۰۰۰ تن، ۳۰۰۰۰۰۰ تن) پتانسیل بالایی برای زیست توده دارد. ایران در سال ۲۰۰۹، دو نیروگاه زیست توده را در دو شهر مشهد و شیراز تاسیس کرد که بیوگاز را از زباله های شهری تولید میکند. ظرفیت نیروگاه شیراز ۷۴۵۵ مگا وات ساعت در سال و مشهد ۴۸۷۵ مگا وات ساعت است. اسپانیا، هلند وآلمان به ایران در تاسیس این نیرو گاه ها کمک کردند. علاوه براین نیروگاه ۱۱.۵ مگا وات دردست بخش خصوصی است و همچنین ۱۱.۵ مگا وات دیگر در مرحله آماده سازی قرار دارند. با این وچود تلاش های قابل توجهی برای تولید سوخت های زیستی در ایران وجود دارد. دیگر پروژه تحقیقاتی انجام شده در ایران، مطالعه ایجاد یک واحد بیوگاز به ظرفیت 460 کیلو وات در شهر ساوه است. 

اهداف این پروژه عبارتند از:

۱- ایجاد نخستین راکتور بیوگاز برای تولید انرژی از ضایعات جامد و مایع آلی از جمله زباله های خانگی و فاضلاب شهری، فاضلاب خانه های کشتارگاه برای نصب راکتور بیوگازبرقی به ظرفیت 46 کیلو وات.

۲- محافظت از محیط زیست

۳- نمایش عملکرد و تهیه مستندات مورد نیاز برای ایجاد انگیزه بخش خصوصی و دولتی برای سرمایه گذاری در این زمینه؛

۴- دستیابی به تجربه مدیریتی برای مدیریت پروسه طراحی و ساخت نیروگاه بیوگاز.

۵- اجرای این پروژه آزمایشی اجازه می دهد تا مطالعات امکان سنجی برای توسعه چنین سیستم هایی در بخش های مختلف کشور انجام شود.

۶- کود و آب محصولات جانبی این پروژه هستند و نقش مهمی در توسعه فضای سبزو کشاورزی ایفا می کنند. این پروژه به زودی برای بهره برداری آماده خواهد شد.

نتیجه گیری:

اگرچه ایران از سال ۱۹۹۰ به عنوان یک کشوردر حال توسعه از منابع انرژی تجدیدپذیر استفاده میکند، اما رشد برخی منابع خورشیدی و زمین گرمایی قابل قبول نبوده است.مقدار قابل توجه از ذخایر سوخت فسیلی، گسترش بخش های تجدیدپذیر را تحت شعاع قرار میدهد. سیاست و اهداف مناسب در برنامه چهارم توسعه د رایران اتخاذ شده است، با این وجود بسیاری از آنها به دلیل موانعی مانند کمبود بودجه، نبود ‌دانش فنی و مدیریت بدست نیامد. نباید نادیده گرفت که سوخت های فسیلی در کمتر از یک قرن از بین میروند. این واقعیت اهمیت گسترش انرژی تجدید پذیر را در ایران نشان میدهد. اگر بخشی از درآمدهای واردات نفت برای گسترش برنامه های انرژی تجدید پذیر اختصاص داده شود، ایران از وابستگی به سوخت های هیدروکربنی و تهدیدات محیط زیست صدمه نخواهد دید. با سرمایه گذاری کافی ، ایران میتواند به عنوان یک صادر کننده برجسته انرژی سبز شناخته شود.