منابع، وضعیت و چشم انداز انرژی خورشیدی در ایران

منابع، وضعیت و چشم انداز انرژی خورشیدی در ایران

این مقاله خلاصه ای از منابع، وضعیت و چشم انداز انرژی خورشیدی را درایران معرفی میکند. از میان انرژی تجدیدپذیر، ایران پتانسیل انرژی خورشیدی بالایی دارد. به دلیل پیشرفت های اخیر در فن آوری های انرژی تجدید پذیر،‌استفاده گسترده از انرژی خورشیدی امیدوار کننده است. بنابراین بسیاری از سرمایه گذاران داخل و خارج از کشور علاقه مند هستند در توسعه انرژی خورشیدی سرمایه گذاری کنند. کل مساحت ایران ۱۶۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع باحدود ۳۰۰ روز آفتابی در یک سال و متوسط ۲۲۰۰ کیلووات ساعت اشعه خورشیدی در هر متر مربع است. با در نظر تنها ۱درصد از کل مساحت با راندمان ۱۰ درصد برای مهار انرژی خورشیدی، در روز میتوان ۹ میلیون مگا وات ساعت انرژی بدست آورد. هدف دولت در سال ۲۰۱۲ نصب ۵۳۰۰۰ مگا وات نیروگاه برای تولید برق بود. برای رسیدن به این هدف، فرض بر این بود نیروگاه گاز جدید در کنار نیروگاه های تولید برق هسته ای و هیدروژنی بتواند توسط تولید کننده برق مستقل که شامل سرمایه گذاری خارجی است تامین شود.

براساس برنامه پنجم توسعه اقتصادی و فرهنگی ۵ ساله، انتظار میرود که بخش خصوصی حداقل ۲۷۰ مگا وات در توسعه انرژی تجدید پذیر نقش داشته باشد. نیروگاه های کوچک خورشیدی در شیراز، سمنان، طالقان، یزد، تهران و خراسان وجود دارد. براساس تکلونوژی خورشیدی موجود مشخص شده، منطقه خورشیدی، متوسط ساعت های خورشیدی و متوسط تابش مستقیم خورشیدی، پتانسیل فنی برق خورشیدی ۱۴.۷ TWe برآورد شده است. نتایج حاصل از بررسی انرژی خورشیدی در مناطق مختلف ایران نشان میدهد که مناطق مرکزی و جنوبی ایران، به جز مناطق ساحلی جنوب، مقادیر بالایی از تابش افقی را دریافت میکنند. در میان این مناطق، استان های جنوبی خراسان و خوزستان مقادیر قابل توجهی از تابش خورشید را دریافت میکنند که استفاده از سیستم های خورشیدی در این مناطق اقتصادی تر خواهد بود.

تحت سیاست های فعلی انرژی، نیروگاه های ترکیبی خورشیدی، بادی، نیروگاه های برق زمین گرمایی از لحاظ اقتصادی دوام پذیر هستند. این پتانسیل بزرگ RES (منابع انرژی تجدیدپذیر) را میتوان با در نظر داشتن دسترسی فناوری، سرمایه گذاری سرمایه، تخصص انسانی و منابع دیگر در کنار یک سیاست انرژی تجدیدپذیر هدایت شده در دراز مدت بدست آورد. با توجه به رشد بالای تقاضای برق در ایران، ظرفیت اسمی نصب شده در سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ ۹/۸ درصد در سال افزایش داشته است. انتظار میرود سهم RES در کل ظرفیت برق نصب شده در سال ۲۰۳۰ ، ۲ درصد باشد. یعنی به ۸/۲ گیگا وات برسد. و این امر به سرمایه گذاری بیش از ۲۸۰۰ میلیون دلار آمریکا در طول سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۳۰ نیاز دارد. مجتمع نیروگاه های خورشیدی «مکران» که به تازگی راه اندازی شده است ، آخرین گواه بر جاه طلبی ایران در زمینه انرژی های تجدید پذیر است. بزرگ ترین نیروگاه خورشیدی کشور در شش ماه گذشته در استان کرمان ساخته شده است که ظرفیت آن ۲۰ مگا وات است.

از دو دستگاه فتوولتائیک ۱۰ مگاواتی ساخته شده با تامین مالی شرکت سوئیسی Durion AG و تحت نظارت شرکت آلمانی Adore. این مجموعه با تعداد ۷۶ هزار و ۹۱۲ پنل خورشیدی در مساحت ۴۴ هکتار ساخته شده است که هرکدام ۲۶۰ وات تولید مینمایند. برخی از کشور ها شامل سوییس، آلمان، اسپانیا، چین و کره جنوبی علاقه مند به سرمایه گذاری در انرژی های تجدید پذیر در ایران هستند. وزیر انرژی ایران، حمید چیتچیان، میگوید: پیشنهادات بیش از ۵/۳ میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی وجود دارد و بعد از معامله هسته ای جذاب ترین حوزه میباشد. هانس جوزف فل، رئیس Watch Group انرژی آلمان ،میگوید اکنون انرژی های خورشیدی و بادی بسیار ارزان هستند. ارزان تر از گاز، نفت، زغال یا هسته ای هستند بنابراین ما میتوانیم سیستم های انرژی متداول را با ۱۰۰ درصد انرژی تجدیدپذیر در آینده جایگزین کنیم. 

شرکت انرژی خورشیدی Mokran همچنین ساخت نیروگاه ۱۰۰ مگا واتی خورشیدی را آٰغاز کرده که بزرگ ترین در خاورمیانه است. ایران با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی و متوسط ۲۸۰۰ ساعت افتاب، به عنوان یکی از بهترین کشورهای تولید کننده و استفاده کننده انرژی خورشیدی مد نظر قرار گرفته است. این پتانسیل و انگیزه های ارائه شده از سوی دولت فرصتی مناسب برای سرمایه گذاری درا ین زمینه را فراهم کرده است. ایران برای استفاده از انرژی تجدید پذیر از دو دهه پیش برنامه ریزی کرده است، ‌اما پیشرفت آن کند بوده است. از مجموع ظرفیت ۷۶ هزار مگاوات از نیروگاه های ایران، تنها ۱۲ هزار مگا وات از انرژی های تجدید پذیر تامین میشود. که بیشترین سهم آن از انرژی هیدروژن است. با این حال، انرژی خورشیدی، باد، ‌زیست توده، زمین گرمایی و توربین های آبی کوچک اخیرا افزایش یافته است.