اقتباس از ادبیات در سینما و تلویزیون ایران (5)

اقتباس از ادبیات در سینما و تلویزیون ایران (5)

راه یافتن ادبیات داستانی ایران به شبکه های سیما، ضمن ارتقاء بخشیدن به نظام برنامه سازی این سازمان و رشد ادبیات داستانی کشورمان و نیز فراگیر کردن آن می تواند بر گستره مخاطبان فارسی زبان تأثیر بگذارد.
مدیران و برنامه سازان تلویزیونی باید رویکردی ملی و مسئولانه به ادبیات داستانی ایران داشته باشند. این رویکرد فقط برای حمایت از ادبیات داستانی نیست، بلکه یکی از راه های نجات فیلمنامه در شبکه های این رسانه از بحران است که به راستی جریان سریال سازی در این سالها همان دوران فیلم فارسی دهه سی و چهل سینمای ایران را تداعی می کند.
آنچه در این ده - پانزده سال در شبکه های سیما به عنوان سریال به نمایش در آمده ادامه همان فیلم فارسی است. منتهی بدون رقص و آواز و... در آن دوره احساس میشد همه فیلم های سینمای ایران، از گردش یک قلم و یک سلیقه و تفکر به وجود می آید. اکنون نیز همان تفكر و وضعیت بر حال و هوای تلویزیون سایه افکنده است.
در آسیب شناسی بحران فیلم نامه، نبود ادبیات داستانی در تله فیلمها و جریان های سریال سازی بیش از هر عامل دیگری احساس می شود.

سیاست گذاران این رسانه نه تنها راه را برای ورود ادبیات به کالبد تولید تلویزیونی هموار نکرده اند، بلکه برای تشویق و ترغیب مردم به کتاب و کتاب خوانی نیز حساسیتی از خود نشان نداده و نمی دهد.
از ملتی که سرانه مطالعه اش یک دقیقه است، نمی توان انتظار معجزه داشت. سینمای اقتباسی متعلق به ملتی است که هم کتاب می خواند و هم به سینما می رود و با ادبیات و سینما پیوندی بی گسست دارد.
بعید می دانم در تمامی سرزمین فرانسه کسی باشد که ویکتور هوگو را نشناسد یا در روسیه کسی باشد که با تولستوی و چخوف آشنا نباشد. دولت ها برای ادبیات شان به مثابه یک سرمایه معنوی هزینه می کنند.

سینما، مناسب ترین بستر برای جهانی کردن ادبیات یک ملت است چنین است که مکبث شکسپیر با دوربین چندین فیلم ساز بزرگ از چند نقطه جهان روایت می شود و کوروساوا، اورسن ولز، چخوف و دیگران هر یک از منظر خود آن را به نمایش می گذارند. امروزه دیگر شکسپیر متعلق به بریتانیایی ها نیست، همان طور که مولوی متعلق به ما ایرانیان نیست، دریایی است که هر کس به اندازه تشنگی خود از آن بر می گیرد.
و اما مسیر پیش رو
در پرسشی که از کارگردانان و فیلمنامه نویسان در خصوص علل بی توجهی آنان به ادبیات داستانی و اقتباس ادبی شد، بیشتر نبود اطلاع رسانی درست در عرصه کتاب را دلیل این جدایی دانسته اند. از این رو به بنیاد سینمایی فارابی با ادارة كل پژوهش های معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد میدهیم خلاصه داستانهای ایرانی را که هر ماه منتشر می شود، در یکی دو صفحه در سایتی که به همین منظور طراحی و راه اندازی می شود، به فیلمنامه نویسان کارگردانان و تهیه کنندگان معرفی کند یا به صورت خبرنامه همراه با اخبار سینمایی برای متقاضیان و مشترکین ارسال کنند.

در بیستمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان اصفهان مدیریت بنیاد سینمایی فارابی، با پرداختن به موضوع اقتباس و برگزاری نشست ها، گرامیداشت ها و توزیع رایگان نشریه ها و کتاب هایی با موضوع اقتباس، نشان داد، که به درک درستی از تأثیر متقابل ادبیات و سینما رسیده است و به آنچه گفته داده شده، اگر عمل شود، می توان به چشم انداز سینمای اقتباسی امیدوار بود.
به معاونت سیما هم پیشنهاد می کنیم، واحدی را به نام دفتر اقتباس داير کند و با جذب کارشناسان این رشته، داستان هایی را که از ظرفیت های لازم نمایشی و داستانی برخوردارند، جمع آوری کرده و به گروه های برنامه ساز معرفی کند. مشارکت و همکاری با نهادهای غیر دولتی، همانند آنچه میان بنیاد سینمایی فارابی و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برای معرفی داستان های برخوردار از ظرفیت سینمایی منعقد شده، می تواند بخشی از گره موجود را در عرصه فیلم نامه بگشاید.