تغذیه در نوزادان

تغذیه در نوزادان

غذاها به نوعی با سلامت و ایمنی نوزادان در ارتباط هستند. مصرف کافی از تمام گروه‌های غذایی که تغذیه خوب به حساب می‌آید. رژیم که کودک شیرخوار لازم است غنی از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی و عاری از هرگونه کالری اضافی و مواد مضر باشد. رژیمی که فاقد این فاکتورهای ضروری باشد تغذیه بد نامیده می‌شود. برای یک کودک شیرخوار شیر مادر بهترین غذا می‌باشد. هر کودک با توجه به نیازهای بدنی خود و شرایط مادر می‌بایست از مواد مغذی استفاده کند در این مقاله قصد داریم تا نکاتی ضروری پیرامون یک تغذیه سالم را برای سلامتی کودکتان بگوییم.

شش ماهه اول
شیر مادر بهترین برای مادر و کودک
نوزادان می‌توانند برای شش ماه اول زندگی‌شان به‌طور انحصاری از شیر مادر تغذیه کنند. شیر مادر بهترین ترکیب غذایی برای نوزادان است. این ماده پر از المان‌های خوب مانند آنتی بادی‌ها، عوامل ضد میکروبی، آنزیم‌ها و عوامل ضد التهابی همراه با اسیدهای چرب (که باعث تکامل مطلوب مغز می‌شود). تغذیه با شیر مادر کودک را در حال رشد مناسب نگه می‌دارد، به نوزاد کمک می‌کند تا در حال حاضر و در آینده از بیماری (مانند عفونت دستگاه گوارش و تنفسی) در امان بماند. از آنجا که تغذیه با شیر مادر باعث آزاد شدن هورمون‌های مفیدی مانند اکسیتوسین و پرولاکتین می‌شود، می‌تواند باعث کاهش وزن مادر و برقراری پیوند عاطفی مادر با نوزاد شود. شیر مادر یک محتوای سهل‌الهضم دارد که کلیه احتیاجات غذایی نوزاد را برطرف می‌کند و نیازی به استفاده از شیرهای پاکتی نمی‌باشد.

مادر چه خوردنی و نوشیدنی‌های مصرف نماید
آنچه که شما به عنوان یک مادر می‌خورید نوزاد شما هم می‌خورد پس لازم است دقت لازم را روی مصرف غذاها داشته باشید. در زیر توصیه‌هایی جهت بهبود تغذیه‌ای نوزاد شما پیشنهاد می‌گردد:
_محدود کردن استفاده از خوردنی‌های مضر مانند غذای فوری و کافئین که به‌وفور در نوشابه‌ها یافت می‌گردد
_استفاده از سبزیجات و میوه جات تازه
_حداقل تماس با سموم
مکمل‌ها در هنگام تغذیه با شیر مادر
شیر مادر تمام مواد مغذی مورد نیاز نوزاد را برای شش ماه اول زندگی فراهم می‌کند. با این حال، بعضی از نوزادان ممکن است کمی مکمل در این زمان نیاز داشته باشند.

ویتامین دی
از آنجا که زندگی مدرن امروز به ویژه در نقاط کم آفتاب با کمبود سطح ویتامین D همراه است، بسیاری از مادران در زمان بارداری و تغذیه با شیرمادر دچار کمبود ویتامین D می‌شوند. مادران باردار و شیرده لازم است در زمان بارداری و شیردهی برای مصرف مکمل‌های ویتامین D با پزشک یا داروساز مشورت لازم را انجام دهند و سپس اقدام به مصرف نمایند چون مصرف خودسرانه و زیاد از حد ویتامین D نیز مضرات خاص خود را به همراه خواهد داشت.
ویتامین B12
ویتامین B12 از آن دسته ویتامین‌هایی محسوب می‌گردد که در منابع و فرآورده‌های حیوانی وجود دارند. مشکلی در این مورد ممکن است وجود داشته باشد عدم بهره‌مندی گیاه خواران مطلق از این ویتامین می‌باشد که لازم است با توصیه پزشک مادران گیاه خوار نسبت به مصرف این ویتامین اقدام نمایند.
آهن
جنین آهن را از خون مادر هنگامی که در رحم مادر قرار دارد دریافت و ذخیره می‌کند. نوزادان نارس نیاز به آهن اضافی دارند چرا که آن‌ها انداخته کافی برای ساخت ندارند. شیر مادر آهن زیادی ندارد، اما به خوبی جذب می‌شود. ذخیره سازی آهن تا حدود ۶ ماه به طول می‌انجامد، بنابراین در این زمان هیچ مکمل آهن نباید موردنیاز باشد. نوزادانی که با توجه به مکمل‌های رژیم غذایی تغذیه می‌گردند آهن کافی را در این زمان جذب خواهند نمود.

پروبیوتیک ها
نوزادان با عبور از کانال تولد و آغشته شدن به غشای مخاطی باکتری‌های مفیدی دریافت می‌نمایند، اما امروزه با توجه به اقدام پاکیزه سازی و تمیز نمودن نوزادان بعد از تولد این باکتری‌ها از میان می‌روند و نوزاد را مستعد بیماری‌هایی چون گلودرد، گوش درد و تضعیف سیستم ایمنی می‌کنند. در این مورد مادر می‌تواند با نظر پزشک خود و با مصرف پروبیوتیک ها به این روند خاتمه دهند.
مایعات
مقدار مایعات در شیر مادر به خوبی تنظیم شده است و معمولاً نیازی به نوشیدن آب توسط نوزاد نمی‌باشد مگر در مواردی که بدن دچار کمبود آب گردد مواردی مانند تب، گرمی هوا، اسهال و مواردی این چنینی می‌تواند از جمله این موارد باشند. در این مورد مادران باید با توجه به رنگ ادرار نوزاد به میزان آب بدن پی ببرند. معمولاً در مواقعی که رنگ ادرار زرد تیره می‌باشد یعنی بدن کم آب گشته است و رنگ ادرار تیره نشان از پر آبی بدن است.

شش تا دوازه ماهگی
نوزادان تا حدود ۶ ماهگی قادر به هضم بسیاری از غذاها به جز شیر مادر نیستند. بعد از این زمان است که معده شیرخوار آماده دریافت غذاهای نیمه جامد و نسبتاً جامد می‌گردد. در این بازه زمانی زمان آن است که نوزاد برای اضافه کردن وزن از غذاهای جامد استفاده نماید تا وزن خود را دو برابر کند. در این سن نوزاد قادر است سر خود را نگه دارد. در این زمان کودک می‌تواند در صندلی‌های مخصوص نشسته و غذا را ببلعند. برای شروع غذاهایی غیر از شیر مادر یا به اصطلاح غذای کمکی بهتر است از غذاهای مایع استفاده شود. بهتر است در طول روز چندین بار غذاهای مختلف را تست نمایید تا ببینید کودک شما از کدام غذا بیشتر استقبال می‌کند. غذای کمکی را می‌توانید در چندین مرحله اضافه کنید:
گام اول: استفاده از غلات به همراه شیر مادر بهترین گزینه برای شروع می‌تواند باشد بعد می‌توان به مرور آن را غلیظ‌تر نمود و مواد جامد آن را افزایش داد. غلاتی مانند برنج می‌تواند برای این منظور مؤثر باشند.

گام دوم: سبزیجات سرشار از مواد مغذی و ویتامین‌ها می‌باشند. سبزیجاتی مانند سیب‌زمینی شیرین و هویج برای این منظور می‌تواند مفید باشد.
گام سوم: میوه‌ها خواص مختلفی از جمله انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی همچنین انواع آنتی‌اکسیدان‌ها را دارا می‌باشند. نوزادان در اوایل زندگی خود قادر به هضم فروکتوز (قند میوه) نیستند. از جمله میوه‌های مفید می‌توان به موز، سیب، گلابی اشاره نمود. برای این منظور لازم است برای هضم بهتر این میوه‌جات را از قبل خرد کرده و بپزید تا هضم و استفاده ان برای کودک آسان گردد. 
گام چهارم: مواد پروتئینی است که می‌تواند شامل انواع حبوبات پخته از جمله عدس، نخود، انواع گوشت شامل گوشت سفید و قرمز و تخم مرغ و دیگر منابع پروتئینی باشد. لازم است برای رشد بهتر کودک تعادلی مناسب از تمامی منابع پروتئینی گیاهی و حیوانی برقرار گردد. چرا که منابع پروتئین حیوانی منابع قابل توجهی از ویتامین B12 هستند.

۱۲ ماه و بالاتر
در حدود یک سالگی کودک می‌توانید انواع از غذاها را در برنامه غذایی جای دهید.
انواع حبوبات، آجیل‌ها، میوه‌ها و... می‌تواند به نوبت و در فواصل زمانی مشخص در برنامه غذایی کودک قرار داده شوند. اگر استفاده از این غذاها به صورت تکه‌های درشت برای کودک شما مشکل است می‌توانید آن را ریز نموده و یا له کنید. اگر کودک شما تمایلی به مصرف این غذاها ندارد باید با به کار بردن ترفندهایی باعث شوید که علاقه کودک به غذا بیشتر گردد. بعضی از این ترفندها می‌تواند شامل استفاده از ظروف فانتزی و رنگارنگ برای اشتیاق بیشتر کودک باشد. می‌توانید برای رعایت بهتر تنوع و همچنین علاقه شیرخوار و از مواد غذایی رنگارنگ در کنار هم و در یک بشقاب استفاده کنید به این صورت علاقه کودک به مصرف غذا نیز دو چندان خواهد شد. در استفاده از مواد غذایی مانند ماهی بهتر است سابقه بروز حساسیت را در کودک خود بررسی نمایید و در صورت وجود حساسیت از مصرف آن خودداری کرده و جایگزین مناسبی برای آن پیدا کنید.
در موقع غذا دادن به کودک بهتر است کالری غذاها را نیز در نظر داشته باشید، کودکان و به کلی انسان علاقه به مزه شیرین دارد از این موضوع می‌توانید استفاده کنید و ترکیبی از غذاهای شیرین و غیر شیرین را در برنامه غذایی کودک بگنجانید به شرطی که کالری دریافتی از محدوده معین تجاوز نکند. استفاده از شکر و قندهای صنعتی را به حداقل برسانید. قندهای صنعتی مواد غذایی مانند انواع آبمیوه‌ها، شیرکاکائو، کیک‌ها، کلوچه و... می‌باشد که باعث چاقی و خراب شدن دندان در کودکان می‌گردند و زمینه‌ساز بروز بیماری‌های قلبی و عرقی را از همان بدو زندگی در کودک نهادینه می‌کنند.