معرفی جاذبه های گردشگری جزیره قشم

معرفی جاذبه های گردشگری جزیره قشم

قشم که مردم بنادر و جزایر و سواحل بندرعباس آن را کشم هم نامیده اند، با جمعیتی حدود هفتاد و پنج هزار نفر و با مساحت ۱۴۲۰ کیلومتر مربع در بیست کیلومتری بندرعباس و بیست کیلومتری جزیره هرمز و شانزده کیلومتری جزیره لارک قرار گرفته و بزرگ ترین جزیره خلیج فارس است. طول شرقی آن شانزده دقیقه و ۵۶ درجه و عرض شمالی آن ۵۷ دقیقه و ۲۶ درجه از نصف النهار گرینویچ است. هوای آن در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل و ملایم و مطبوع است. متوسط دما روزنانه آن ۲۷ درجه سانتی گراد می باشد. طول جزیره از اولین نقطه شرقی (مرکز جزیره) تا آخرین نقطه غربی (باسعیدو) ۱۲۴ کیلومتر و عرض آن از ۱۰ تا ۳۵ کیلومتر است. قدیمی ترین نامی که برای آن ثبت شده، برخ (به ضم ب و سکون ر) است. این کلمه در زبان مردم جزیره قشم با فتح ب تلفظ می شود و به معنای «برق» است. این که چرا و چگونه این نام به وجود آمده معلوم نیست.

نام های دیگر

جزیره دراز یا طویله، لافت - ابرکافان، بنی کافان و کاروان از نام های دیگر این جزیره است. کم ترین فاصله قشم تا خشکی میان لافت در ضلع شمالی جزیره و بندر پل در آن سوی آب در حوزه خمیر به طول دو کیلومتر است و در قدیم بیش ترین رفت و آمد از خشکی به جزیره و بالعكس از آن جا صورت می گرفت و به همین جهت بود که کل جزیره را به نام لافت می شناختند.

قشم از قدیم الایام به سبب موقعیت ویژه خود پناه گاه بسیاری از مردمی بوده که از جور و ستم فرمانروایان خودکامه و یا حملات بیگانگان و مهاجمان، ناگزیر از ترک خانه و کاشانه خود بوده اند. معروف ترین فرمانروایان جزیره قشم «شيوخ بنی معین» بودند که به صوالح شهرت داشتند و از صحاری عربستان به این حدود مهاجرت کرده اند. بنی معین زمام داری خود را از بندر عسلویه و سپس بندر کنگ آغاز کردند و در قشم در رویارویی با قواسم (جواسم) به پایان رساندند.

مسجد برخ (مسجد قشم)

قدیمی ترین مسجد جزیره قشم که در محله کوشه نزدیک روستای «کاروان» قرار دارد به نام مسجد برخ (مسجد قشم) شهرت داشته و دارد. این مسجد یک بار در سال ۲۴۴ هق تعمیر و بازسازی شده و هم چنان سالم و پابرجا بود تا این که در ۲۶ رمضان سال ۷۳۶/ ه ق زلزله عظیمی رخ داد و آن را به کلی ویران ساخت و توسط سلطان فتح الله بن شمس الدین بن سعيد بازسازی و مرمت گردید، اما زلزله سال ۱۳۰۱ هجری قمری بار دیگر آن را ویران ساخت و در سال ۱۳۰۲ ه ق توسط حاجی صالح حاج علی پدر مرحوم حاج احمد صالح صالحی تعمیر گردیده است. در این زمان امام مسجد مذكور شیخ محمد بن داود بود که در ضلع شرقی مسجد مدفون است. مسجد برخ دارای کتیبه ای بود که بر روی تابلو تخته ای بالای مسجد نصب شده بود و در سال ۱۳۱۴ ه خ به موزه سلطنتی ایران فرستاده شد.

شادروان سدید السلطنه نیز به زلزله های قشم اشاراتی دارد. از جمله می نویسد: در ماه می ۱۸۸۵ مصادف با سنه ۱۳۰۳ شبانه زلزله عظیمی جزیره قشم را مصاب آمد، پس از آن یک برهه از زمان، متواترة زلازل در آنجا امتداد داشتی. در سال ۱۳۱۶ ق مطابق با ۱۸۹۸ میلادی و شب دوشنبه ۱۴ شعبان، مجدد زلزله عظیمی دیگر شد که فقط انحصار به خود مدینه قشم داشت و تلفات جزیره به ۷۵۰ نفر رسید. عموم سکنه خانه سنگینی و گلین را تبدیل به خانه چوبین نمودند. یک سال پس از این مقدمه آتشی در مدینه مزبوره افتاد و اغلب آن خانه ها را سوزاند.

منطقه باستانی خربس در قشم

در پانزده کلیومتری قشم در مسیر راهی که به بندر سوزا می رود اثری کم نظیر از عهد باستان باقی مانده که به غار خربس شهرت دارد. از آن جا که این اثر با آثاری از همین دست در دوره مادها شباهت دارد، آن را به دوره مادها نسبت دادند. اثر مذکور از یک رشته صخره با چندین کلیومتر طول تشکیل شده و در سه ردیف افقی دارای نه دهانه است به شرح زیر:

١. شش دهانه در ردیف بالا

٢. دو دهانه در ردیف وسط

٣. یک دهانه در ردیف پایین

در قسمت بالا، تالار مرکزی با دو اتاق وجود دارد و شش دهانه، قسمت مذکور در حکم پنجره تالار مرکزی بوده است. راه ورود به داخل صخره در دهانه سمت چپ ردیف وسط است. در مدخل آن سر را باید کاملا خم کرد و وارد یک راهرو تونل مانند گردید. در پایان رهرو سر بالایی تندی است و بعد از آن تالار بزرگی وجود دارد که مساحت آن 30 / 5 به 15 / 5 متر با ارتفاع حدود 5 / 2 متر است. در سمت شرق تالار، ستون بزرگی از سنگ دیده می شود که حدود دو متر قطر دارد و دارای دو پنجره (دهانه) است. در سمت راست تالار اصلی، اتاق کوچکی با دو پنجره (نورگیر) به چشم می خورد. در مورد کاربرد این اثر باستانی روایات مختلفی ذکر شده بعضی آن را یک نیایشگاه و برخی آن را آرامگاه دانسته اند، اما احتمال این که آن را به عنوان محل نیایش و عبادت (معبد) ساخته اند زیاد است.

آثار باستانی قشم

غیر از قلعه تاریخی مرکز جزیره قشم و غار خربس و مسجد برخی قشم دارای آثار دیدنی و تاریخی دیگری هم هست که عبارتند از:

1. آب انبارهای سنتی ٢. کوه های نمک ٣. چاه های لافت ۴. کارگاه های سنتی بافندگی ۵. جنگل های حرا ۶. مساجد قدیمی ۷. سدهای خاکی ۸ گونه های مختلف پرندگان دریایی 9. کارگاه های لنج سازی ۱۰. نخلستان ها و درختان بومی نظیر انجیر معابد (لور)

از جمله در کنار این آثار می توان به جاذبه های طبیعی مانند تعدادی بز و میش و قوچ و غیره که در شرایط کاملا طبیعی نگه داری می شوند، اشاره کرد. بدیهی است نقش مردم در حفظ محیط زیست بسیار مهم است و مادام که عزم همگانی برای حفظ چنین منابع ثروت طبیعی نباشد، شاید نتوان به نتایج مطلوب رسید.