معرفی و برسی فیلم پاریس از آن ماست

معرفی و برسی فیلم پاریس از آن ماست

سال 1961 بود که ژاک ریوت تصمیم به ساخت فیلمی در باره شهر پاریس گرفت. همانطور که می دانید شهر پاریس در شکل گیری هنرها، مکاتب هنری و جنبش های فکری زیادی دخیل بوده است و کلا تاریخ غنی در این زمینه دارد. ژاک ریوت قصد داشت که با ساخت این فیلم، به نوعی نسبت به شهر محبوب خودش ادای دینی بکند.
بسیاری از ما تصور ویژه ای از پاریس داریم. حتما فیلم «نیمه شب در پاریس» اثر وودی آلن را دیده اید. در این فیلم شخصیت اصلی که یک نویسنده است عاشق پاریس است. هنرمندان بسیاری را دوست دارد که محفل آنها شهر پاریس بوده است. او همراه با همسرش به پاریس رفته و ناگهان در رویای خودش این شهر را میبیند که به دهه های قبل بازگشته است. در رویای او هنرمندان مشهور گذشته از جمله سالوادور دالی و دیگران گرد هم جمع شده اند و از تفکرات یکدیگر نقد میکنند و حرف خودشان را به دیگران می زنند.

زمانی جو شهر پاریس به این گونه بوده است و آنقدری هنرمند و روشنفکر در این شهر زندگی و کار می کرده اند که از همان زمان اهمیت شهر پاریس حسابی افزایش یافت. حالا این شخصیتی که ایتنقدر عاشقانه بدنبال همان دوره از تاریخ است ناگهان خود را در همان دوره تاریخی و در میان همان هنرمندان ورشنفکران می یابد.
اما او بزودی محبور میشود که از این رویا خداحافظی کند. در سکانسی رویایی و نوستالژیک او از تاریخ محبوب خودش خداحافظی کرده و در ادامه میفهمد که هر دوره تاریخی برای نسل بعد همین جذابیت را دارد. بنابراین نباید در یک دوره تاریخی خاص گیر افتاد.
خیلی از ما نسبت به پاریس چنین نگاهی را داریم. ما مشتاق هستیم که در خیابان های این شهر تاریخی قدم برداریم. خیابان هایی که زمانی سربازان ارتش هیتلر روی آن رژه می رفتند، خیابان هایی که توسط تیروهای مقاومت از چنگ نازی پس گرفته شد، خیابان هایی که شاهعد تعداد بسیار زیادی اعتراض و جنبش مدنی بوده است و در نهایت پاریس شهری است که تاریخچه بسیار غنی و سرشاری از هنر و سیاست دارد.

ژاک ریوت هم که خودش ساکن این شهر بود و مانند بسیاری از ساکنین پاریس، با عشق خود نسبت به شهرش زندگی میکرد، تصمیم به ساخت پاریس از آن ماست گرفت.
فیلم پاریس از آن ماست، فضا سازی تیره و تاری دارد. در دوره ای این فیلم ساخته شد که موج نوی سینمای فرانسه افول کرده بود و این فیلم توانست تا حدودی افول سینمای موج نوی فرانسه را به عقب بیندازد. در این فیلم ما بازیگرانی را میبینیم که دقیقا همانند بازی گران سینمای موج نو بازی میکنند. آنها در عین حال که خیلی تلاش نمیکنند مانند فیلم های هالیوودی برون گرایانه و در واقع تصنعی بازی کنند، بازی های ماندگاری را از خود به نمایش میگذارند. در همین فیلم، دختری که شخصیت اصلی فیلم است نقش یک دختر عصیان گر را به قدری لطیف و باور پذیر بازی میکند که ما هنوز هم بعد از حدودا شش دهه پس از ساخته شدن این فیلم، میتوانیم با نقش وی احساس همذات پنداری کنیم و او را به خوبی درک نماییم.
او بسیار درون گراست. دختری افسرده، ناراحت، عاشق پیشه و گمشده است. دقیقا همانند بسیاری از انسان های مدرن امروزی که حتی میتوان این شخصیت را نمادی از شهر پاریس نیز دانست. پاریس هم مانند این دختر تنها و بی هویت شده است. زمانی افراد بسیاری در حوزه های تاریخ و هنر و سیاست داخل آپارتمان های این شهر زندگی میکردند. زمانی سالوادور دالی در این شهر بود. زمانی آندره برتون در کافه های پاریس نطق می کرد. اما در دوره ای که ژآک ریوت در این شهر زندگی میکند بسیاری از موارد خوب شهر پاریس از بین رفته و آن همه رنگ و لعاب کم رنگ شده است.

در این دوره از تاریخ است که بخاطر پشت سر گذاشتن سالهای سخت جنگ جهانی دوم و اشغال شدن پاریس، دیگر مردن حوصله چیزی را ندارند. کسانی که در مهد فلسفه و هنر زندگی میکردند و زمانی خیال میکردند که دیگر دوره جنگ و خونریزی گذشته است و انسان معاصر، به آن حد از بلوغ فکری رسیده است که دیگر به گزینه جنگ و نسل کشی فکر نکند؛ اما آنها زود دریافتند که چقدر درباره انسان ها اشتباه فکر میکردند.
پاریس با چنین شرایط سخت و رخوت انگیزی در دهه 1960 به حیات خود ادامه میداد. طبیعی است که کسی مانند ژاک ریوت در این شرایط، فیلمی بسازد که کاملا بازتاب دهنده شرایط شهر پاریس باشد. در این فیلم شخصیت ها اکثرا افسرده و غمگین هستند. کسی با دیگری نمیتواند رابطه خوبی برقرار کند. همگی در صحبت کردن با هم مانده اند و فقط با گریه و داد و بیداد با هم ارتباط برقرار میکنند.
گویی در این شرایط زبان کارکرد خود را از دست داده است. انگار که انسانها بیش از پیش به خوی حیوانی خود گرفتار شده اند و پیدا کردن انسانیت و هویت انسان در این دوره مدرن از تاریخ معاصر، بسیار سخت است.

پاریس از آن ماست، در عین حال که نوعی ادای دین به شهر زیبای پاریس است که بسیاری از فرانسوی ها نسبت به آن تعصب دارند اما ژاک ریوت خیلی هم در دام نوستالژی بازی نمی افتد. ریوت تلاش میکند نگاهی انتقادی به این شهر داشته باشد. پاریس از آن ماست به نوعی نقد ژاک ریوت بر جامعه مدرن فرانسه است.
جامعه ای که بسیاری از ارزش های سنتی خود را باخته است. بسیاری از افرادش دچار پوچی و بی انگیزگی هستند. کسی نمیداند به دبال چیست. به نوعی شهر پاریس در حال زوال است و تمامی ساکنان خود را هم با خود به سمت زوال و نابودی می برد. به هر حال پاریس از آن آنهاست و بخاطر تعلق شان به این شهر، به همراه پاریس به لبه پرتگاه نزدیک می شوند.
در کل فیلم پاریس از آن ماست، هم ارزشی تاریخی دارد برای اینکه جزو فیلم های پایانی جنبش موج نوی سینمای فرانسه است و به نوعی، خط پایانی بر این مکتب مهم و تاثیرگذار سینما است. جدای از این ارزش تاریخی، اما واجد نوعی از ارزش هنری است. با دیدن این فیلم کاملا تحت تاثیر اندیشه های کلامی و ایده های فرمی آن قرار خواهید گرفت و لذت خواهید برد.