مروری بر بهترین آثار داستایوسکی

مروری بر بهترین آثار داستایوسکی

داستایوسکی نویسنده نام آشنای روسیه است که کمتر کسی است که در دنیای ادبیات وی و شاهکارهایش از جمله ابله، جنایت و مکافات و برادرازن کارامازوفش را نشناسد یا نخوانده باشد.

یازده نوامبر در تقویم ادبیات جهان به نام این نویسنده پرآوازه ثبت شده است. از ویژگی های خاص وی و  نوشته هایش می توان به روانکاوی و بررسی زوایای روانی شخصیت‌های داستان است. سوررئالیست‌ها مانیفست خود را براساس نوشته‌های «داستایوفسکی» ارائه کرده‌اند. اکثر داستان‌های او همچون شخصیت خودش، سرگذشت مردمان عصیان‌زده، بیمار و روان‌پریش است.

  از جمله آثار داستایوفسکی که تا به امروز به چاپ رسیده است، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ابله (1869) ترجمه سروش حبیبی انتشارات چشمه

جنایت و مکافات (1866) ترجمه مهری آهی انتشارات خوارزمی، اصغر رستگار انتشارات فردا

مردم فقیر (1846) ترجمه کاظم انصاری انتشارات جاودان خرد، پرویز همتیان بروجنی در کتاب شبهای روشن و پنج داستان دیگر انتشارات امیرکبیر،

آقای پروخارچین (1846) ترجمه رضا رضایی در کتاب رویای آدم مضحک (هفت داستان کوتاه) انتشارات ماهی

خشایار دیهیمی تحت عنوان بیچارگان انتشارات نی، نسرین مجیدی انتشارات روزگار، همزاد (۱۸۴۶) ترجمه ایرج قریب نشر پرسش،

قمارباز (1867) ترجمه صالح حسینی انتشارات نیلوفر

جن‌زدگان (تسخیرشدگان) (1872) ترجمه علی‌اصغر خبره‌زاده انتشارات نگاه، سروش حبیبی انتشارات نیلوفر

برادران کارامازوف (1881) ترجمه صالح حسینی انتشارات ناهید

شياطين (تسخيرشدگان)

نویسنده معروف فرانسوی آندره ژید درباره کتاب تسخیرشدگان یا شیاطین داستایوسکی می گوید:«اين كتاب شگفت‌انگيز، به عقيده من، بزرگ‌ترين رمان تاريخ است». اگر  نخواهیم این حرف ژيد را همینطوری بپذیریم باید اذعان داشته باشیم که «شياطين» اگر بهترين اثر داستايفسكي نباشد، دست‌كم پيچيده‌ترين اثر اوست؛ كتابي با نثري بسيار سيال كه قبل از هر چيز به خود داستايفسكي و تجربه‌هايش حمله مي‌كند؛ «هرگز هيچ‌يك از آثارم تا اين اندازه باعث درد و رنج من نشده است».

تسخیر شدگان که در ایران با نام شیاطین نیز ترجمه شده است درباره يك توطئه سياسي مخوف در روسيه است و شخصيت‌هاي بي‌شمار كتاب، هر يك به‌گونه‌اي به بهانه اين توطعه سياسي جان مي‌گيرند، زندگي مي‌كنند و مي‌ميرند. روش عجيب داستايوسكي و نبوغ بي‌بديل او در خلق شخصيت‌هاي بي‌همتا، بدون هيچ ترديدي در شياطين به اوج مي‌رسد؛ آن هم در اثري كه برخلاف كارهاي گذشته او- كه هميشه طبق يك نقشه از قبل چيده شده شكل مي‌گرفته است- اصلا آن چيزي نشد كه قبل از نگارش در ذهن داشت.

در حقيقت، داستايوسكي در همان حال كه مشغول نوشتن كتاب بود، قهرماني را خلق كرد كه قبل از شروع كار اصلا به آن فكر هم نكرده بود. اين قهرمان تازه كه بعد از حضورش در كتاب، تمام قدرت آن را يك‌تنه بر دوش مي‌كشد، «استاوروگين» عجيب‌ترين و شايد ترسناك‌ترين موجودي است كه داستايوسكي تاكنون آفريده است؛ يك نيهيليست مطلق كه از انسانيت فقط مظاهر حيواني‌اش را به ارث برده و آن‌قدر پيش‌بيني‌ناپذير است كه هزاران هزار رمان را مي‌توان به قدم‌هايش دوخت و از هر حركت ناگهاني‌اش چند قصه ساز كرد. به هر حال «شياطين» اثري است كه خواننده‌اش را مثل شخصيت‌هايش ميخكوب مي‌كند، تسخيرشان مي‌كند و مي‌ترساند؛ ترسي اصيل، از جنس ترس از همنوع؛ ترسي كه فقط و فقط در داستان داستايفسكي بزرگ جان مي‌گيرد.

ابله

«ابله» را  داستان سرنوشت بشر می توان نامید؛ بشري كه مي‌خواهد خوب باشد و نمي‌داند خوبي چقدر خطرناك است. داستايوسكي دارد به ما يادآوري مي‌كند كه بدون ترحم، دنيا چه جاي وحشتناكي خواهد شد و امثال پرنس ميشكين بينوا، در اين دنياي وحشتناك چه بر سرشان خواهد آمد.  شك نكنيد كه «ابله»، داستان همه ماست.

برادران كارامازوف

این رمان که آخرین رمان نویسنده شهیر روس است به نوعی مجموعه ی آثار وی را دربر میگیرد و می توان آن را آیینه ی تمام نمای داستایوسکی در آثارش دانست. یکی از ویژگی های برادران کارامازوف این است که بخش هایی از آن را می توان به صورت مجزا خواند. به عنوان مثال قسمت بازپرس بزرگ که عموما در  گزیده داستان های کوتاه می آید در اصل بخشی از برادران کارامازوف است.

داستايوسكي تمام تلاش خود را براي خلق يك رمان پر هول و ولاي پليسي به سبك خودش كرده. رمان هم موافقان بزرگي دارد؛ از زيگموند فرويد-روانكاو گرفته- كه روابط عجيب پدر و پسرهاي رمان نظرش را جلب كرده بود و مقاله مفصلي در همين مورد نوشته- تا آلبرت اينشتين فيزيك‌دان.