آشنایی با تالار اصلی ساختمان شورا

آشنایی با تالار اصلی ساختمان شورا

این تالار یک چهار گوشه است که اندازه هر پهلوی آن 46/15 متر می باشد، دیوارهای آن از خشت بوده و روی شالوده سنگی پایه گزاری شده است و دیوار خاوری این دیستک مانند دیگر دیستک های دیگر همگی از بین رفته و به جای نزدیک آن در کاخ اندرونی فرو ریخته است. به گونه ای که در بالا گفته شد، چهار ستونی که آسمانه تالار بر آن استوار می گشت، شاید دارای همان شکل و اندازه ستون های ایران بوده است.

پروفسور هرتسفلد، درست در مرکز حقیقی تالار یک سنگ چهار گوشه شکل پیدا نمود که در میان آن دایره ای کشیده شده بود و آن را سنگ اندازه و سنجش نام گذاشت.

سه درگاه بزرگ سنگی که به یک اندازه است به ایوان های شمالی و جنوبی و اتاق هایی که در سوی خاوری تالار قرار داشت می پیوست. دیوار باختری تالار هیچ گونه درگاهی ندارد. پاره ای از گل های آراستنی سنگی از آن پاگرد پاشنه درب دو درگاه روبه روی هم به جای مانده است و می توان پنداشت که همانندهای آن در درگاه خاوری هم پدیدار بوده است. چنبره های سنگی جفت است و در دو سوی آستانه سنگی دیده می شود و این انگیزه بر آن است که در دو لنگه به تالار باز می شده است. نگاره های برجسته درگاه شمالی و جنوبی، نگاره پادشاه را هنگام بیرون آمدن از تالار، نشان می دهد. نگاره برجسته درگاه خاوری، نگاره شاه را در حالی که بر اورنگ شهریاری نشسته و روی او به سوی تالار است می نمایاند. هیچ یک از نگاره های ساختمان رایزنی، نگاره شاه را در هنگام ورود به این دیستک نشان نمی دهد. بال ها در دو سوی آن قرار دارد و دم پرنده که در زیر چنبره قرار گرفته، بدان می ماند که دنباله تن پوش اهورامزداست. دو دنباله قرار گرفته در دو سوی بالهای دم پرنده که پایانه هر دوی آنها چنبره مانند است، شاید بازمانده نگاره های مارهای مقدس باشد که در نمونه اصلی مصری پدیدار بوده است. اهورامزدا با چهره ای همانند پادشاه دارد و رو به همان سو (شمال) که نگاره های زیر آن سنگ تراشی شده، قرار گرفته است. در هر دو نگاره، دست راست او باز و به نشانه دعا و برکت بلند بوده در دست چپ چنبرهای گرفته است.

گرچه جفت از نگاره ها همانند یک دیگر سازوکار آنان را از روبه رو می نمایاند، همه یکان برنده تخت و شاه و جانشین او و پدیده اهورامزدا روبه سوی باختر، یعنی سوی درونی تالار اصلی ساختمان دارند. برای تمیز دادن و شناسایی یکان برنده تخت، ناگزیر باید تا اندازهای زیاد به نگاره های یکان برنده تخت که در نمای آرامگاه های نقش رستم و تخت جمشید شیراز پدیدار است و همانند این نگاره ها بوده در برخی موارد نیز به درستی با آن یکسان است سند بیاوریم.

خوشبختانه در نبشته های آرامگاه داریوش یکم نام ملت ها و توده های گوناگون، یاد شده است و نبشته های تکی بالای نگاره های یکان برنده تخت در آرامگاه داریوش و آرامگاه جنوبی تخت جمشید به خوبی آشکار می کند که ترتیب نام ملت ها با ترتیب قرار گرفتن نمایندگان توده ها همسانی و همگونی درست دارد. با این حال، هنگامی نگاره های آرامگاه با صف گروه های نمایندگی بر جبهه پلکان آپادانا و یکانهای برنده تخت تالار شورا و درگاه های جنوبی تخت (نگاه شود به ایران تخت جمشید، تالار تخت و درگاه های جنوبی) سنجیده شود، روشن می گردد که در نگاره هایی که سنگ نبشته ندارند، تنها نمایندگان چند توده را می توان بی تردید تمیز داد. بیشتر گروه های نمایندگی و یکان برنده تخت به گونه یقین شایان نسبت دادن به یکی از نه گروه توده ها می باشد (به جدول زیر نگاه شود) ولی نزدیکی و همانندی برخی از نمایندگان به یکدیگر تاکنون تاریک مانده است.

همانندی تن پوش و جنگ ابزار نمایندگان توده هایی که در بسیاری از جاها بی تردید نزدیکی نژادی دارند یا در کرانه های همسایگی و زیر شرایط جغرافیایی و آب و هوای همانند زندگی می کنند، در نگاره های آرامگاه روشن شده است. لنگه همین سرستون که نیمه کاره سنگ تراشی شده در بخش شمال شرقی کوهی که تخت جمشید در دامنه آن قرار دارد، اندازهای بالاتر از ایوان پدیدار است. پس بی تردید ساختمان این سر درب به پایان نرسیده بوده است.