آشنایی با دو بندر مهم بندرعباس

آشنایی با دو بندر مهم بندرعباس

ساکنین و مردم جرونات را ترکیبی از ایرانی ها، بلوچ ها و عرب تشکیل می دادند. ایرانی ها غالبا از نقاط دیگر ایران مانند لارستان و یا از بحرین به این نواحی مهاجرت کرده و متوطن شده بودند. مردم این نواحی، زمانی در اثر ظلم و ستم حکام وقت، خانه و کاشانه خود را رها کردند و به آن سوی آب های خلیج فاس و دریای عمان و نقاط دیگر مهاجرت نمودند.

شغل عمده مردم قدیم، کشاورزی، دامداری، صیادی، حصیربافی و امثال آن بود... در روستای «گودو» صنعت سفال گری رواج کامل داشت و از آنجا انواع ظروف سفالین به بندرعباس و نقاط دیگر صادر می شد. مردم قدیم از ظروف سفالین برای نگه داری آب و غلات و خرما استفاده می کردند.

از روزی که انواع ظروف ریز و درشت پلاستیکی به بازار آمده و شهر و روستا را احاطه کرده، صنعت ظریف سفال گری ظاهرا به دست فراموشی سپرده شده و یا رونق و اعتبار سابق خود را از دست داده است. صنعت سفال گری را شاید بتوان از شیوه های سنتی به روش های نوین و ساخت و سازهای متناسب با نیازهای این دور و زمان تغییر داد و مثلا این صنعت را در حوزه هنری «سرامیک» سازی هم چنان پایدار و پویا نگاه داشت.

 بندر خمیر

شهر خمیر، مرکز شهرستان خمیر در فاصله هشتاد کیلومتری غرب بندرعباس بر سر راه اصلی بندرعباس - بندر لنگه قرار دارد و از طرف مشرق به روستای پل، از طرف مغرب به روستای لشتغان، از طرف شمال به کوه و از طرف جنوب به خلیج فارس محدود است. در فاصله شش کیلومتری شرق آن در محلی به نام سدار دیواری از سنگ و ساروج به عرض تقریبی یک و ارتفاع دو متر از کوه به طرف ساحل و راه کاروان رو کشیده شده بود و در امتداد آن، چند برج وجود داشت که شهر را از ورود دشمن محافظت می کرد. در کنار آخرین برج کنار دروازه، آثار مقداری مهمات مانند توپ و گلوله های توپ و سایر ادوات جنگی تا چند دهه پیش وجود داشت که به تدریج از بین رفت. ادوات مذکور احتمالا در فاصله سالهای ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۰ خورشیدی به وسیله حسین خان بهارلو از قلعه خمیر به کنار برج و دیوار مذكور منتقل شده است. بهارلوها، طایقه ای از ایلات فارسی بودند که در فرصت های مناسب به صفحات جنوب ایران حمله می کردند و با کمک اعراب منطقه به غارت و چپاول و تاراج اموال مردم می پرداختند.

جمعیت خمیر در سال ۱۲۷۰ خورشیدی حدود دو هزار نفر شامل چهارصد خانوار کوچک و بزرگ بود که عمدتا در خانه های خشت و گلی و یا کلبه های حصیری (کپر) زندگی می کردند و از راه دامداری ( شتر)، ملوانی، صیادی، استخراج گچ و نمک و گوگرد و تهیه ساروج و اندکی زراعت تنباکو، جو و گندم و نخل به صورت دیم امرار معاش می نمودند. خمیر از سال ۱۳۲۰ ه ق برابر با ۱۲۸۱ خورشیدی تحت نفوذ خازن الدوله پسر امین السلطنه نایب الحکومه بنادر بود و او آن را به امین التجار بوشهری اجاره داده بود.

ساخت بادبان جهاز (شناور) و عبابافی نیز رواج داشت. آب مصرفی مردم از برکه ها تأمین می گردید که غالبا در بخش شمالی شهر در دامنه کوه بنا شده بودند و تعداد آن ها زمانی از بیست، تجاوز می کرد. علاوه بر این از آب چاه های نیمه شیرین هم برای مصارف خارجی و دام استفاده می کردند.

 بندر شميل

در فاصله ۷۲ کیلومتری شمال شرقی بندرعباس، شمیل با نخلستانی انبوه و زیبا قرار گرفته است. در بعضی از متون قدیمی شمیل را به صورت «شامیل» نوشته اند و آن را مخفف «شاه میل» دانسته اند و شاه میل به ستون هایی ساخته شده از سنگ و ساروج و یا میله هایی گفته می شد که در قدیم، در مسیر بعضی از راه های کاروان رو نصب می شد تا کاروانیان راه اصلی را گم نکنند، مانند میل های نادری در راه سیستان و بلوچستان که منسوب به نادرشاه افشار است. از آنجا که یکی از راه های کاروانرو قدیم بندرعباس به استان کرمان و خراسان و سیستان و بلوچستان از حاشیه شمیل می گذشت، بعید نیست که در آن جا نیز علائمی برای راهنمایی مسافران نصب شده و نام شمیل از آن گرفته شده باشد.

مضافات عباسی

مضافات بر وزن مکافات به معنی ضمایم و متعلقات است و سابقة به چند آبادی در قلمرو بندرعباس گفته می شد که در غرب رودخانه کل قرار داشتند و شامل پنج آبادی اصلی به شرح زیر بودند:

1.خمیر 2. لشتغان 3.کوشک 4. سایه خوش 5. پل

روستاهای دیگر مضافات عبارت اند از کنخ، مهتابی، چاه احمد، چاه ساری و چند آبادی دیگر.

در فارسنامه ناصری از کتب تاریخی عصر ناصری از چهارده روستا تحت عنوان مضافات عباسی نام برده شده است:

1. انگوران 2. بستانه 3. بندرعلی 4. چاه بلغار 5. چستانه 6. خونسرخ 7. پل 8. خمیر 9. سورو 10. قلات 11. .گچین ۱۲. کشار ۱۳. لايتدان ۱۴. نخل ناخدا

در تقسیم بندی های بعدی بیشتر روستاهای مذکور از محدوده مضافات خارج و به محدوده محال و جرونات اضافه شده است.