تاریخ موسیقی بندر انزلی

آشنایی با تاریخ موسیقی بندر انزلی

این شهرستان با توجه به مهاجرپذیر بودن، یکی از گنجینه های فرهنگ موسیقی ایران را داراست و با توجه به موقعیت طبیعی، هنرمندان به ذوق می آیند. در مرحله اجتماعی زندگی انسان، موسیقی و نمایش زبان گویاتر و عام پسندتری دارند و نمایش ها با استفاده از داستان ها و حکایات عامیانه تبدیل به نمایش های مردمی می شوند.

در اجرای موسیقی، علاوه بر سازهای محلی و سازهای ملی، سازهای خارجی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این سازها عبارت اند از: تار، نی، سنتور، تنبک، سه تار، عود و دف و سازهای خارجی مانند: ویلن پیانو، فلوت، ارگ، کلارینت و گیتار. در ادامه با آژانس مسافرتی چهارفصل همراه باشید تا در مورد فعالیت موسیقی در شهرستان بندر انزلی بیشتر بدانیم.

استاد علینقی وزیری در فروردین ۱۳۰۶، همراه با هیئت ارکستر موسیقی مدرسه عالی برای اجرای کنسرت عازم بندر انزلی شدند. در زمان جنگ جهانی اول آهنگ ها و نمایشنامه هایی به صورت اپرا و اپرت از قبیل آرشین مالالان، مشدی عباد، لیلی و مجنون و... اجرا می کردند که در گسترش موسیقی در منطقه نقش و تأثیر زیادی داشتند. مقارن با جنگ جهانی دوم، و اشغال بندر انزلی توسط سربازان روس، هیئت ارکستری متشکل از افسران و سربازان روس، کنسرت هایی در بندر انزلی اجرا می کردند.

نقل شده که قمرالملوک وزیری همراه با، حسین صوتی آوازه خوان (معروف به حسین درشکه چی) و یعقوب شهنازی شبی مهتابی در تالاب با قایق گردش می کردند. قمرالملوک در آن شب آواز خواند و از حسین صوتی لیز تقاضای خواندن آواز کرد. او نیز به عنوان نماینده گیلان با صوتی دلنشین مورد توجه واقع شد آواز خواند. این آوازها با نوای فلوت همراه بود.

گروه موزیک پرورشگاه بندر انزلی مقارن با سال ۱۳۰۵ ش، متشکل از جوانان مؤسسه نامبرده تحت سرپرستی شخصی به نام وزیری و تحت پوشش اداره شهرداری بندر انزلی تشکیل شد. این واحد فرهنگی در سال ۱۳۵۸ منحل گردید.

آهنگ و ترانه های عامیانه و آوازهای محلی در بندر انزلی رواج گسترده داشت. ترانه های این شهرستان متأثر از طبیعت و نوع معیشت آن است. علاوه بر آهنگ های رقص که معمولا طی مراسمی (رقص) اجرا می شود ترانه های عامیه نیز متداول است که از چند جمله کوتاه، هم قرینه و متوازن تشکیل شده و بیشتر ترانه های محلی گیلان را شامل می شود. نوع دیگر، شبیه به موسیقی کلاسیک و آوازهای ایران است که از نظر ساختمان وجمله بندی و وزن وسیع تر از انواع دیگر است.

مشخصات موسیقی بومی و آوازهای محلی مانند: بجارسری؛ ترانه هایی که در شالیزار هنگام کار دسته جمعی زنان در مراحل مختلف مانند نشا و وجین و... اجرا می شود. گاهی یکی از آنها که معمولا خوش صداترین آنهاست به خواست زنان دیگر ترانه های محلی را می خواند و بقیه آن ترانه را هم خوانی یا «واگیر» کرده و هم زمان به کار ادامه می دهند.

عروس بوری؛ آهنگی غمگنانه به هنگام بردن عروس اجرا می شود و نوازنده سرنای قطعه موسیقی محزون در هنگام جدایی دختر از خانواده می نوازد.

عروس بران

به علت شادی خانواده داماد که فرد جدیدی به اعضای خانواده اضافه می شود موسیقی شادی توسط نوازندگان ساز و نقاره و همراه با هلهله و کف زدن همراهان اجرا می شود.

نارنج زن

این رسم که بیشتر در گذشته متداول بود، با نزدیک شدن عروس به خانه داماد با ساز و نقاره اجرا می شد، داماد با دوستان خود به استقبال او رفته و به آهستگی نارنج و یا انار را به سوی سینه عروس پرتاب می کرد. خویشاوندان و نزدیکان و یا کارگران که مشغول تدارک غذا هستند به رقص «قاشق / قاشوک - رقص، یا، کتره - رقص» می پردازند. با گرفتن قاشق در یک دست و کتره (کفگیر) در دست دیگر و با کوبیدن به یکدیگر به شکل ضربدر و اهنگی شبیه به حصیره سر - نمد سر - دردره - دیم ددره - دد می رقصند.

آبکناری

قطعه موسیقی پرسوز و گذار است که از ارتباط و توازن ملودیک قابل توجهی برخوردار است و با توجه به حزن و اندوهی که در این قطعه وجود دارد در مراسم مذهبی به خصوص در تعزیه مورد استفاده قرار می گیرد و سازهایی که در اجرای آن استفاده می شود سرنا ونی است. آیین ازدواج یکی از رسم های معاصر ایران این است که هنگام آوردن عروس به خانه داماد یا خانه مشترک شان آنها را به زیارت یکی از اماکن متبرکه مانند بی بی حوریه می برند و از بیرون و برای خوش یمنی در آغاز زندگی مبلغی در صندوق نذورات می اندازند. عروس و داماد پس از رفتن به خانه دور چاه خانه می گردند و عروس سکه ای در چاه می اندازد تا زندگی خود را با روشنایی و میمنت آغاز کند و خوش فرجام باشد. البته این رسم درگذشته بیشتر متداول بود.