آشنایی با ساختمان آئینه یا کاخ تچرا تخت جمشید

آشنایی با ساختمان آئینه یا کاخ تچرا تخت جمشید

ساختمان کاخ تچر پس از گذشتن از سوی جنوب کاخ آپادانا در سوی جنوبی آن و جنوب باختری کاخ سه دروازه، ساختمان سنگی نزدیک به سیاه رنگی نمودار است که اکنون نامبردار به تالار آئینه می باشد. این ساختمان به ویژه تالار مرکزی آن، بهتر از ساختمان های دیگر تخت جمشید به جا مانده و درگاه ها و تاقچه ها و بخشی از دیوارهایش بی کاستی تر و با سازوکاری خوب تر پابر جاست. رویه کاخ تچر نامبرده به اندازه سه متر از کف ساختمان آپادانا، بلندتر ساخته شده است.

نام درست کاخ آئینه برابر سنگ نبشته ای که در پایه های درگاه جنوبی آن کنده شده و پچواکش در زیر خواهد آمد، (تچرا tachara) یعنی کوشک زمستانی بوده است به انگیزه آن که در سه سوی درب و پنجره دارد و از بامداد تا شامگاه، خورشید از سه سو در آن می تابد.

پچواک سنگ نبشته مزبور چنین است: «داریوش شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورها، پسر ویشتاسب هخامنشی که این (تچرا) را بنا کرد.» ساختمان تچرا از دو سنگ نبشته پدیدار در آن، از بناهای داریوش بزرگ می باشد.

از این دو سنگ نبشته یکی سنگ نبشته ای است که در بالای سر شاه در پایه های درگاه جنوبی تالار مرکزی کنده شده و پچواک آن نگاشته شده و دیگری سنگ نبشته ای است که روی تن پوش شاه در جرزهای درگاه شمالی سالن نگارده شده و پچواک آن چنین است: «داریوش شاه بزرگ، پسر ویشتاسب هخامنشی، کاخ تچرا یا به گفته کنونی ساختمان آئینه، ساختمانی است بنا شده از یک تالار چهار گوشه مرکزی و یک ایوان جنوبی و تالار شمالی و نیز در سوی خاور و باختر آن نشانه هایی از اتاق های کوچک به چشم می خورد که گویا اتاق های خواب و خوراک و سوای آنها بوده است. به گمان بسیار این دیستک پس از تالار آپادانا در مرز سال 512 پیش از میلاد ساخته شده باشد. چون بخش درونی، سنگ های پنجره های سالن مرکزی کاخ تچرا به اندازه ای زدوده شده است و درخشان است که چهره هر چیز در آن نمایان و دیده می شود و به همین انگیزه در این روزگار این ساختمان نام برده به ساختمان آیینه شده است.

پلکان شرقی

در سوی باختری کاخ تچرا پلکانی است دو سویه که شماره هرکدام ۲۱ پله و درازای هر پله 77 / 1 متر و پهنایش ۳۷ سانتی متر می باشد.

در دو سوی درون و بیرون نرده های کنار پلکان ها باز و نمایندن باج گزار، پیشکش های خود را آورده با راهنمایی دربانان پارسی و مادی، از پلکان بالا می روند. بنای این پلکان برابر سنگ نبشته خط میخی پارسی که در میان دیوار پیش بست پلکان پدیدار است، از اردشیر سوم هخامنشی است. و پچواک آن چنین است: «خدای بزرگی است اهورامزدا که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که بشر را آفرید، که شادی را برای بشر آفرید، مرا که اردشیرم، شاه کرد، یگانه شاهی را از بسیاری یگانه فرمان داری را از بسیاری. اردشیرشاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورها، شاه این زمین گوید: من پسر اردشیر شاه هستم، اردشیر پسر داریوش شاه، داریوش پسر اردشیر شاه، اردشیر پسر خشایارشا، خشایارشا پسر داریوش شاه، داریوش پسر ویشتاسب، ویشتاسب پسر ارشام هخامنشی.»

اردشیرشاه گوید: «این پلکان سنگی را من ساخته ام. اهورامزدا، مرا و ایزد مهر نگهدارنده من باد و این کشور و آن چه را که کرده ام.»

پلکان دیگری نیز چنان که در بالا گفته شد، در دو گوشه ایوان جنوبی است که شرح آن در زیر خواهد آمد. پچواک این سنگ نبشته به پارسی کنونی چنین است: داریوش، شاه بزرگ، پسر ویشتاسب هخامنشی.