معرفی و بررسی فیلم هالووین اثر جان کارپنتر

معرفی و بررسی فیلم هالووین اثر جان کارپنتر (2)

جان کارپنتر از فیلمسازانی است که در شکل گیری ریشههای سینمای مستقل آمریکا نقش داشته است. او در فیلم «هالووین» محصول سال 1978 در سینمای ترسناک اثرگذار شد. این فیلم که توسط کمپانی مصطفی عقاد پخش و منتشر شد، یکی از فیلمهای موفق در ژانر فیلمهای هارور و ترسناک محسوب میشود.
در فیلم هالووین، داستانی را میبینیم که پسربچهای هفت و هشت ساله، در شب هالووین خواهر خودش را با چاقو میکشد. این اتفاق پایان مییابد تا اینکه چندین سال بعد، ما خواهر و برادری را میبینیم که دقیقا با همان فاصله سنی در شب هالووین کنار یکدیگرند. خواهر نوجوان است و پسر هم کودک، آنها در این شب با دو تا خواهر دیگر قرار است شب هالووین خود را بگذرانند و به همین دلیل کنار همدیگر در خانه هستند.

در چند روز قبل، خواهر و برادر، هردو توسط مردی تعقیب میشوند که به مرد کدویی معرف شده است. فقط این دو نفر میتوانند او را ببینند و به همین دلیل هربار که به کسی میگویند چنین شخصی را دیدهاند، هیچکس او را نمیبیند و خواهر و برادر را به سخره میگیرد. اما مرد کدویی یا بوگی من، بالاخره در شب هالووین به آنها حمله میکند. ابتدا دختر نوجوانی را دوستِ خواهر اصلی است میکشد. سپس تلاش میکند تا خواهر را بکشد اما او تا جایی که میتواند مقابل مرد کدویی ایستادگی میکند. در نهایت با دخالت کارگاهی که در ابتدای داستان دیده بودیم مرد کدویی بالاخره کشته میشود و داستان پایان مییابد.
در فیلم هالووین، ما همه چیز را در هالهای از ابهام میبینیم. مرد کدویی را تا یک سوم پایانی فیلم به وضوح نمیبینیم. او در صحنههایی که حضور دارد یا در پس زمینه قرار دارد و در صحنههایی هم که او را از نزدیکتر میبینیم، یا در پشت شیشه بخار گرفته بصورت فلو قرار دارد، یا چیزی روی صورت خود کشیده و یا صورتش در قسمتی قرار دارد که سایه است بقیه بدنش را نور گرفته است. این مرد میتواند مصداق هیولا در فیلمهای هارور باشد. اگرچه حضور او به عنوان هیولا، برای مخاطب امروزی میتواند تا حدودی خنده دار و حتی هجو آمیز باشد اما به هر حال این فیلم نکات خوب دیگری دارد که اشاره کردن به آنها خالی از لطف نیست.

یکی از عناصری که در این فیلم بسیار ترسناک است، حضورهای ناگهانی در قاب است. چه مرد کدویی و چه دیگر شخصیتها، ناگهان در قاب حاضر میشوند و این اتفاق بصری با یک افکت صوتی نیز همراه میشود و بیشتر مخاطبان فیلم را میتواند غافلگیر کرده و بترساند. در هالووین از عنصر تعلیق هم به خوبی استفاده شده است. لحظاتی که شخصیتهای فیلم در حال انجام دادن کار خودشان هستند، ما بعنوان بیننده میبینیم که بوگی من از جایی وارد صحنه شده و شخصیت داستان هم متوجه حضور وی نیست. همین اتفاق میتواند بخوبی لحظات ترسناک و تعلیق آمیزی را خلق کند و برای لحظاتی مخاطب را با خود همراه سازد.
در دیگر بعد عنصر ترس در این فیلم، میتوان مواردی را برشمرد که شاید امروز دیگر نمیتواند مخاطب را بترساند و تماشای فیلمی مربوط به حدودا چهل سال پیش مانند هالووین را به تجربهای پیش پا افتاده تبدیل میکند. شهر خلوت است؛ این خلوتی بالطبع نمیتواند خیلی به مذاق بیننده خوش بیاید. چرا شهری مانند ایلینویز باید اینقدر خلوت باشد که فریادهای شخصیتهایش به گوش کسی نرسید و هگامیکه دختر در آن در حال قدم زدن است، در هر جا که چشم میچرخاند بوگی من را ببیند و پسربچه نیز هنگام مواجهه با وی اینقدر بی پناه باشد. حضور هیولا مقابل چشمان بیننده و خصوصا از یک سوم پایانی فیلم تا پایان فیلم هم، تا حدود زیادی حس ترس را از فیلم میگیرد و باعث میشود که بیشتر حس تعلیق و فضای جنایی در فیلم جریان یابد.

در سکانس مبارزه دختر با بوگی من، ما هیولایی را میبینیم که بسیار آسیب پذیر است. او آرام راه میرود و به همین دلیل فرصت کافی را دارد تا از دست او فرار کند. هربار که دختر میخواهد سیخی یا وسیلهای تهاجمی را بردارد و با آن به وی حمله کند، بوگی من هیچ تلاشی نمیکند تا جلوی حرکت دختر را بگیرد. حتی هنگامی هم که دختر اشیای تیزی را به بدن و یا چشمان او فرو میکند او میافتد و انگار که مرده است و به همین دلیل باز هم فرصت بسیار مناسبی پیش میآید تا دختر فرار کرده و تجدید قوایی انجام دهد.
در این فیلم، راجع بوگی من خیلی اطلاعات مفیدی ما بدست نمیآوریم. فقط چیزی از گذشته او متوجه میشویم و سپس از خلال صحبتهای کارگاه با پلیس دیگری، چیزهایی دست دومی هم راجع او میفهمیم. اما در کل اگرچه این ابهام شخصیت او تا حدودی به افزایش ترس در هالووین کمک میکند، اما در پایان وقتی که مخاطب میبیند بدون اینکه چیز بیشتری راجع بوگی من بفهمد، فیلم تمام شده است اندکی ناامید میشود.

البته شاید فیلم هالووین در دوران خودش اثری ممتاز و نوآور محسوب میشده اما در روزگار کنونی مخاطبی که این اثر را تماشا میکند با فیلمی سراسر کلیشه مواجه خواهد شد و به همین دلیل به مذاق کمتر کسی خوش خواهد آمد.
از طرف دیگر، شخصیتهایی در فیلم هالووین حضور دارند که بسیار سطحی و کم کارکرد نشان میدهند. مثلا پسر دختر نوجوانی که در اواخر فیلم بدست بوگی من کشته میشود، خیلی کارکردی در داستان ندارد و بیشتر اضافی به نظر میرسد. حتی پسر بچه نوجوانی هم که در بسیاری از سکانسهای فیلم با وی همراه بودهایم، در سکانس پایانی مبارزه با بوگی من هیچ نقشی ندارد و هنگامیکه خواهرش در فرار از دستان او به خانه باز میگردد، پسر بچه خواب است و فقط در خانه را به روی او باز میکند.
موسیقی این اثر را خود جان کارپنتر ساخته است و شاید مهمترین نکتهای که در این فیلم هنوز هم ارزش تجربه کردن دارد، همین موسیقی متن زیبیا و مناسب فیلم است. موسیقی هالووین اگرچه در تقویت حس ترس مخاطب نیز اثرگذار است اما موسیقی زیبایی است که میتواند حسابی برای مخاطبان این فیلم جذاب و گوش نواز باشد. جان کارپنتر در کل توانسته است در کنار موسیقی فیلم، صداگذاری بسیار قوی و خوبی هم داشته باشد و فیلم هالووین در بحث صدای فیلم، امتیاز قبولی را میگیرد.