بیماری سل | سرفه، دفع خلط خونی و درد های جانبی

بیماری سل

عفونت اولیه بیماری سل اغلب بدون عوارض است و بیماری با اهمیتی تولید نمی کند. بیماری خفیف با تب و بی قراری حدود 4 هفته بعد از ورود میکروب پیدا می شود و معمولا خود به خود محدود می شود ولی ممکن است از طریق مجاورتی باعث بروز بیماری در شش ها یا با انتشار خونی بیماری مرگ اور سل ارزنی را در کودکان 3 ساله یا جوانتر تازه الوده شده به وجود بیاورد. در اغلب موارد شروع علایم بیماری سل ناگهانی است. گاهی اوقات با یک رادیوگرافی قفسه صدری بیمار، به طور اتفاقی بیماری سل تشخیص داده می شود. سرفه، دفع خلط خونی و درد های جانبی هم وجود دارند. با ورود سل در ریه، غدد لنفاوی، پوست، استخوان ها، کلیه، دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی می تواند ایجاد بیماری نماید.

تشخیص زود هنگام بیماری سل

نخستین گام در برنامه مبارزه با بیماری سل شناسایی بیماران است، یعنی شناسایی کسانی که عفونت سلی را منتشر می نمایند. این کار باید شامل برنامه ای مداوم باشد.

ابزارهای بیماریابی

- آزمایش خلط: قابلیت اعتماد، ارزانی و آسانی ازمایش خلط آن را به عنوان نخستین ابزار بیماریابی سل دراورده است.

- آزمایش کشت خلط: در برنامه بیماریابی در درجه دوم اهمیت قرار دارد. کشت خلط نه تنها دشوار، خسته کننده، وقت گیر(حداقل شش هفته طول می کشد) و گران است. نیاز به اموزش و تجهیزات تخصصی هم دارد. افراد مبتلا به سل ریوی فوقانی ممکن است دارای گراف اشعه ایکس قفسه سینه طبیعی و لکه‌های منفی و کشت خلط منفی باشند. در این موارد، سایر روش‌ها برای کمک به تشخیص کاربرد خواهند داشت از جمله:

- یک آزمایش خون

- تهیه کشت از دیگر مایعات بدن (مانند ادرار یا مایع از فضای اطراف ریه)

- بیوپسی بافت برای پیگیری تغییرات مشخصی که با سل مرتبط است.

- نمونه‌هایی که با استفاده از واکنش زنجیره‌ای پلیمریزاسیون آنالیز خواهند شد. 

کنترل بیماری سل

کنترل بیماری سل جنبه های فردی و اجتماعی دارد. هدف جنبه فردی کنترل، جلوگیری از مرگ و میر و ناتوانی، کاهش بیماری، اسیب عاطفی، اختلالات خانوادگی و عوارض اجتماعی ناشی از بیماری می باشد. بسیاری از بیماران به علت علایم بالینی مراجعه می کنند و بیماری انها تشخیص داده می شود. به طور کلی افراد جامعه از لحاظ عفونت سلی به دو گروه تقسیم می شوند:

- گروه اول افرادی هستند که به میکروب سل الوده نشده اند. - گروه دوم کسانی هستند که به میکروب سل الوده شده اند و امکان دارد به چند گروه تقسیم شوند که عبارتند از:

- گروهی که دچار عفونت اولیه سلی شده اند و عفونت توسط مکانیسم های بدن مهار شده و علایم بالینی نداشته اند.

- گروهی که دارای علایم بالینی هستند. کسانی که تا به حال با سل تماس نداشته و الوده نشده اند، اگر در تماس با بیماران سلی قرار گیرند، ممکن است به عفونت سلی دچار شوند.

برخی از مشاغل که بيشتر در تماس با مبتلا يان به سل هستند بيشتر در معرض خطر ابتلا به بيماری سل می باشند، مثل افرادی که در بيمارستان و درمانگاه يا زندان و يا خانه فقرا برای افراد بی سرپناه کار می کنند. شما و پزشکتان بايد با هم تصميم بگيريد که آيا به صلاحتان است که در چنين محيطی کار بکنيد يا خير. چنانچه در شرايطی قرار داريد که خطر ابتلای سل به ميزان بيشتری شما را تهديد می کند، حتماً بايد آزمايش بيماری سل بيش از سالی يک بار برايتان انجام بگيرد.

نکته: هرچه درمان با تاخیر کلی که شامل تاخیر بیمار در مراجعه و تاخیر در تشخیص و درمان است، طولانی تر باشد، تعداد افرادی که با بیمار در تماس بوده و ممکن است الوده شوند، بیشتر خواهد بود. 

مواد مغذی مهم در تغذیه بیماران سلی

- کلسیم: در بین مواد غذایی مهم ترین ماده کلسیم است. این عنصر در بهبود ضایعات و زخم های ایجاد شده بسیار ضروری است. مصرف حداقل سه واحد شیر و لبنیات در روز و انواع سبزیجات حاوی کلسیم مانند: چغندر، شلغم و کلم بروکلی توصیه می شود.

- پروتئین: در بیماری سل دریافت پروتئین علاوه بر نیازهای روزانه افزایش پیدا می کند. شیر و تخم مرغ و انواع گوشت دارای مقدار زیادی پروتئین می باشند. پروتئین باعث افزایش قدرت ایمنی می شود. مصرف آن را جدی بگیرید.

- ویتامین آ: این ویتامین در شیر، محصولات لبنی، گوشت، تخم مرغ، هویج، انبه، طالبی و سبزیجات برگ سبز و غیره وجود دارد، که می بایست در غذای روزانه بیمار گنجانده شود.

- ویتامین ث: این ویتامین در بیمار اهمیت ویژه ای دارد و کمبود آن در بیماران شایع است. از منابع این ویتامین میتوان به پرتقال، لیموترش، توت فرنگی و نارنج اشاره کرد.

- ویتامین ب 6: برای جلوگیری از بروز عوارض احتمالی مصرف داروهای سل مصرف این ویتامین توصیه می شود. از منابع این ویتامین میتوان به مرغ، تخم مرغ، غلات و جوانه ها اشاره کرد. کمبود روی، ویتامین د، ویتامین آ، ویتامین ث و آهن می تواند باعث ضعف شدید سیستم ایمنی شوند. بنابراین کمبود این ریز مغذی ها از عوامل مستعد کننده برای بیماری سل می باشد.