تشخیص و درمان بیماری واریکوسل

تشخیص و درمان بیماری واریکوسل

واریکوسل چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولا پزشک متخصص یا اورولوژیست با انجام یک معاینه فیزیکی ساده، قادر به تشخیص این بیماری می باشد. در هر صورت اگر فردی توده ای غیرعادی در بیضه یا بالای آن احساس کند، بایستی برای انجام معاینات دقیق تر به پزشک مراجعه نماید.
توده یا تورم ایجاد شده در بیضه به سه شیوه قابل تشخیص است:
1- اگر تورم ایجاد شده در بیضه در حالت طبیعی قابل مشاهده نباشد، معمولا پزشک از بیمار می خواهد در حالت ایستاده، نفس عمیق کشیده، سپس نفس خود را حبس کند و به سمت پایین خم شود و یا این که پزشک از بیمار می خواهد در حالت ایستاده زور بزند؛ در هر دو این حالات سیاهرگ بیضه ها گشاد یا متورم شده و پزشک می تواند آن را مشاهده نماید.
2- اگر عروق موجود در بیضه ها متورم یا گشاد شده باشد، به راحتی قابل مشاهده است و دیگر نیازی به نفس عمیق یا زور زدن بیمار نیست.
3- عروق بیضه ها کاملا متورم شده اند و کاملا غیر عادی هستند و مانند کیسه ای پر از کرم در بالای بیضه ها قابل مشاهده اند و بدون هیچ گونه معاینه فیریکی قابل تشخیص هستند.
4- در مواردی نیز ایجاد درد یا کم حجم و چروکیده شدن بیضه ها، در تشخیص این بیماری کمک دهنده باشند.
همچنین در مواردی نیز ممکن است پزشک برای اطمینان از بزرگی غیرطبیعی وریدها، درخواست سونوگرافی یا اسکروتال یا تصویربرداری دهد. در این تست ها، تصاویری از ساختار داخلی لبیضه ها در اختیار پزشک قرار می گیرد و پزشک می تواند وجود هر گونه علائمی را بررسی نماید.

درمان واریکوسل
هیچ درمان دارویی برای واریکوسل یا پیشگیری از آن وجود ندارد و تنها روش درمان موثر جراحی است. اما در مواردی که واریکوسل با درد و تورم زیادی همراه است و بیمار را آزرده می کند؛ می توان از مسکن هایی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده کرد؛ همچنین می توان از داروهای ضدالتهاب برای کاهش تورم عروق استفاده نمود.
لازم به ذکر است، همه مردان مبتلا به واریکوسل، برای درمان نیازی به جراحی ندارند و عمل جراحی تنها در صورتی که فرد در سنین نوجوانی است و به علت پیشرفت بیماری، بیضه ها بسیار کوچک شده اند یا مردان متاهل که به علت ناباروری به پزشک مراجعه کرده اند و ناباروری آنها ناشی از واریکوسل تشخیص داده شده است و در آزمایش منی نیز شکل و حرکت اسپرم ها غیرطبیعی بوده است؛ نیاز به جراحی دارند و در سایر موارد معمولا نیازی به جراحی نیست و بیمار می تواند با بیماری خود کنار بیاید.
در جراحی برای درمان واریکوسل، عروق آسیب دیده کاملا مسدود شده و جریان خون به عروق سالم منتقل می شود. پس از جراحی نیز داروهایی مانند سیلینیوم، روی، ویتامین C و E و داروهای آپوپنتوکی فیلین، کلومیفن و آمپول‌های HCG به صورت تکرار شونده به عنوان یک درمان حمایتی تجویز می شوند.
در ادامه انواع روش های جراحی برای درمان واریکوسل بیان خواهد شد.
1- جراحی واریکوسلکتومی
این جراحی که از دسته جراحی های باز محسوب می شود، با ایجاد یک برش 3-2 سانتیمتری در زیر شکم و درست در بالای بیضه ها انجام می گیرد. این جراحی خود به دو روش سنتی و میکروسرجری قابل انجام است.

در روش جراحی سنتی عروق آسیب دیده که در بیشتر موارد متورم و برجسته شده اند، جدا شده و توسط نخ مسدود و در نهایت قطع می شوند. مشکل این روش جراحی در این است که برخی از عروق آسیب دیده، ممکن است دیده نشده و همچنان باقی بمانند و پس از مدتی مجددا بیماری عود کند. از طرف دیگر احتمال دارد برخی از رگ ها به اشتباه مسدود و قطع شوند و پس از مدتی موجب کوچک شدن بیضه شود. مشکل دیگر این است که احتمال دارد، رگ های لنفی جدا شده و موجب آب آوردن بیضه ها گردد.
در روش جراحی دیگری با عنوان میکروسرجری که آن نیز یک روش جراحی باز است، جراح از طریق یک ذره‌بین یا عامل میکروسکوپی اقدام به دیدن رگ های داخل بیضه ها می کند و به میزان 6 برابر بزرگتر از حالت عادی محل جراحی دیده می شود. بنابراین با دقت بالائی عمل جدا کردن سیاهرگ های آسیب دیده انجام شده و احتمال وارد شدن آسیب به رگ های سالم بیضه و آسیب به رگهای لنفی بسیار کاهش می یابد و عوارضی مانند آب آوردن بیضه بعد از جراحی یا عود مجدد بیماری یا کوچک شدن بیضه ها بسیار کم می شود. این روش بالاترین درصد موفقیت را در مقایسه با سایر روش های جراحی دارد و اساس جراحی شبیه به روش سنتی می باشد.
لازم به ذکر است، هر دو روش جراحی باز سنتی و میکروسرجری، در بیمارستان صورت گرفته و بیهوشی موضعی در محل جراحی انجام می گیرد و لازم است برای کاهش تورم پس از عمل جراحی، بر روی محل جراحی شده از کمپرس یخ استفاده شود.
روش جراحی دیگری نیز با عنوان رتروپریتوئن انجام می گیرد، که تمام مراحل آن شبیه به روش گفته شده در بالاست و تنها تفاوت آن با دو روش قبلی، ایجاد برش در قسمت بالاتر از محل بیان شده، می باشد.
2- جراحی لاپاروسکوپی
در این روش جراحی، ابتدا سه برش بسیار کوچک در شکم ایجاد می شود و سپس سه عدد لوله باریک از این سه شکاف به درون شکم وارد می شوند.
در مرحله بعدی درون بدن از گاز مخصوصی پر می شود و سپس توسط دوربین بسیار کوچکی که در انتهای لوله قرار گرفته است، اندام های داخلی بدن با بزرگنمایی 20 برابر، برای جراح قابل مشاهده هستند.
در مرحله سوم، عروق آسیب دیده از عروق سالم جدا شده و با کوتر سوزانده می شوند. در این روش به علت بزرگنمایی بسیار زیادی که دارد، احتمال وارد شدن آسیب به عروق سالم و نسوج لنفی تقریبا صفر است و بنابراین این روش جراحی عوارضی به همراه نخواهد داشت.

لازم به ذکر است، این جراحی حدود 15 دقیقه به طول می انجامد و برای انجام آن، بایستی بیهوشی عمومی صورت گیرد. همچنین بیمار می تواند پس از حداکثر 2 روز، فعالیت های سبک روزانه خود را از سر گیرد؛ البته فعالیت های بدنی سنگین نباید داشته باشد و به طور کلی بیمار به مدت 2 هفته پس از جراحی، می تواند کلیه فعالیت های خود را انجام دهد.
3- جراحی آمبولیزاسیون
در این روش جراحی ابتدا یک لوله توخالی به عروق کشاله ران وارد می شود. سپس توسط تصاویر اشعه ایکس، لوله به واریکوسل هدایت می شود. در مرحله بعد با استفاده از مواد شیمیایی، از عبور خون به عروق آسیب دیده بیضه ها جلوگیری شده و جریان خون به عروق سالم هدایت می شود.
این روش جراحی چند ساعت طول می کشد و علی رغم این که تعداد اسپرم ها را افزایش می دهد، بر کیفیت آنها تاثیری نداشته و موجب بهبود ناباروری بیمار نخواهد شد.