علائم و علل کم خونی آپلاستیک

علائم و علل کم خونی آپلاستیک

کم خونی آپلاستیک، وضعیتی است که بدن شما تولید سلول های خونی جدید را متوقف می کند. وقوع کم خونی آپلاستیک احساس خستگی را در شما ایجاد می کند و همچنین خطر ابتلا به عفونت و خونریزی های غیر کنترل شده را نیز افزایش می دهد. کم خونی آپلاستیک ،یک بیماری نادر و جدی بوده و در هر سنی می تواند اتفاق بیافتد.کم خونی آپلاستیک می تواند به طور ناگهانی رخ دهد، یا اینکه می تواند به آرامی اتفاق افتاده و بدتر شدن آن در طول مدت زمان طولانی انجام پذیرد. اقدامات درمانی در کم خونی آپلاستیک می تواند شامل استفاده از داروها، انتقال خون ویا پیوند سلول های بنیادی باشد که به عنوان پیوند مغز استخوان نیز شناخته می شود.

علائم
علائم کم خونی آپلاستیک ممکن است شامل موارد زیر باشند:
•خستگی
• تنگی تنفس همراه با تقلا
• ضربان قلب سریع و یا غیرمنظم
•پوست رنگ پریده
• عفونت های مکرر و یا طولانی مدت
• کبودی های غیر معمولی که به آسانی هم رخ می دهند
• خونریزی از بینی و وجود لثه های خون ریزی دهنده
• خونریزی های طولانی مدت از محل های برش و زخم
• بثورات پوستی
• سرگیجه
• سردرد

کم خونی آپلاستیک می تواند به آرامی و در عرض چند هفته یا چند ماه پیشرفت کند، و یا اینکه بطور ناگهانی ممکن است رخ دهد. دوره بیماری ممکن است کوتاه و حاد باشد و یا اینکه ممکن است طولانی و مزمن باشد. کم خونی آپلاستیک می تواند بسیار شدید و حتی مرگبار نیز باشد.
علل
کم خونی آپلاستیک هنگامی ایجاد می شود که آسیبی که به مغز استخوان وارد شده است منتهی به کاهش و یا توقف تولید سلول های جدید خونی بشود. مغز استخوان یک ماده قرمز و اسفنجی شکل در داخل استخوان های شما است که انواعی از سلول های بنیادی را تولید می کنند که وظیفه آنها تولید سلول های دیگر می باشد. سلول های بنیادی در مغز استخوان، سلول های خونی شامل گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها را تولید می کنند. در بیماری کم خونی آپلاستیک، مغز استخوان در اصطلاح پزشکی به صورت aplastic یا hypoplastic توصیف می شود، به این معنی که خالی (aplastic) و یا حاوی تعداد بسیار کمی از سلولهای خونی (hypoplastic) است.

ازعواملي كه به طور موقت يا دائمي مي توانند باعث ايجاد آسیب به مغز استخوان و نهایتا اختلالدر روند توليد سلول هاي خوني شوند، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• پرتودرمانی و شیمی درمانی. این روش های درمانی در مبارزه با سلول های سرطانی آنها را از بین می برند، ولی در عین حال می توانند به سلول های سالم، از جمله سلول های بنیادی در مغز استخوان نیز آسیب برسانند. کم خونی آپلاستیک می تواند یک اثر جانبی موقت حاصله از این نوع روش های درمانی باشد.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، مانند بعضی از آنهایی که در آفت کش ها و حشره کش ها وجود دارند، ممکن است باعث ایجاد کم خونی آپلاستیک شود. همچنین قرار گرفتن در معرض بنزن (ماده ای در بنزین) نیز با خطر ایجاد کم خونی آپلاستیک در ارتباط است. این نوع از کم خونی احتمال دارد در صورتیکه شما از مواجهه مکرر با مواد شیمیایی که باعث بیماری اولیه شده اند اجتناب کنید، به خودی خود بهبود یابد.

• استفاده از بعضی داروهای خاص. بعضی از داروهای خاص، مانند داروهایی که برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شوند و همچنین برخی از آنتی بیوتیک ها، می توانند باعث ایجاد کم خونی آپلاستیک شوند.
• اختلالات خودایمنی. با وقوع یک اختلال خود ایمنی(اتو ایمیون)، سیستم ایمنی شروع به حمله به سلول های سالم بدن شما می کند،که ممکن است سلول های بنیادی مغز استخوان را نیز شامل شود.
• عفونت های ویروسی. عفونت های ویروسی که بر مغز استخوان تاثیر می گذارند، ممکن است در ایجاد کم خونی آپلاستیک در برخی افراد نقش داشته باشند. ویروس هایی که با ایجاد آنمی آپلاستیک در ارتباط می باشند عبارتند از هپاتیت، اپشتین-بار، سیتومگالو ویروس ، پاروو ویروس B19 و ویروس HIV.
•بارداری. کم خونی آپلاستیک که در طی دوران حاملگی اتفاق می افتد ممکن است به یک مشکل اتو ایمیون مرتبط باشد، یعنی سیستم ایمنی بدن شما ممکن است در طی حاملگی به سلول های مغز استخوان شما حمله کند.
• عوامل ناشناخته. در بسیاری از موارد، پزشکان قادر به شناسایی علت کم خونی آپلاستیک نیستند. این حالت به نام کم خونی آپلاستیک ایدئوپاتیک نامیده می شود.

ارتباط با سایر اختلالات نادر
برخی از افراد مبتلا به کم خونی آپلاستیک، همچنین دارای یک اختلال نادری هستند که تحت عنوان هموگلوبینوری شبانه پروگزیمال شناخته می شود. این اختلال باعث می شود تا گلبول های قرمز خون به سرعت از بین بروند. هموگلوبینوری شبانه پروگزیمال می تواند منجر به کم خونی آپلاستیک شود، و یا اینکه آنمی کم خونی آپلاستیک می تواند به هموگلوبینوری شبانه پروگزیمال تبدیل شود.
کم خونی Fanconi یک بیماری نادر ارثی است که منجر به ایجاد بیماری کم خونی آپلاستیک می شود. کودکان متولد شده با این عارضه، احتمالا وزنشان کمتر از حد متوسط بوده و دارای نقایص مادرزادی مانند اندامهای تشکیل نشده هستند. این بیماری با کمک آزمایش های خون تشخیص داده می شود.
عوامل خطر
وقوع بیماری کم خونی آپلاستیک نادر است. عواملي كه ممكن است باعث افزايش خطر در بروز آن شوند عبارتند از:
• درمان با اشعه های با دوز بالا و یا شیمی درمانی برای سرطان
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی
• استفاده از بعضی از داروهای تجویزی مانند کلرامفنیکل که برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شود و ترکیبات طلا که برای درمان بیماری آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می گیرند.
• برخی بیماری های خونی خاص ، اختلالات خود ایمنی و عفونت های شدید
• به ندرت بارداری
پیشگیری
در اکثر موارد کم خونی آپلاستیک، هیچ گونه پیشگیری وجود ندارد. اجتناب از قرار گرفتن در معرض حشره کش ها، علف کش ها، حلال های آلی، پاک کننده های رنگ و دیگر مواد شیمیایی سمی ممکن است خطر ابتلای به این بیماری را کاهش دهد.