وجه تسمیه خشت و گمارج کازرون

وجه تسمیه خشت و کمارج کازرون

با توجه به اوضاع اجتماعی خشت در قرون گذشته که از نظر گذراندیم، و هم چنین معنی لغوي آن در فرهنگ فارسی، تعجب آور نیست اگر بگوییم که علت نام گذاری این ناحیه به خشت، اسلحه ای بوده که در جنگ های قدیم مردم این ناحیه به طور فراوان از آن برای جنگیدن استفاده می کرده اند و جنگیدن مردم با اسلحه ای به نام «خشت» موجبات نام گذاری این خطه را به «خشت» فراهم آورده است.

اما در میان اهالی با نقل و قول هاي متفاوتی درباره وجه تسمیه کمارج برمی خوریم. عده ای آن را «كمان ایرج» خوانده اند و برخی کمارچ را همان «کمرنچ» دانسته اند.

در گویش محلی «کمرنچ» به معنی مه و ابر متراکم پایین آمده در دشت کمارج اطلاق می شود.

درباره وجه تسمیه کنارتخته یکی از شهرهای منطقه و نیز مرکز بخش خشت و کمارج نیز چنین آمده است:

چون در این مکان درخت کنار «در» فراوان است و در بوشهر و شیراز میوه این درخت را که شبیه کیالک «زالزالک» است می خورند و برگ درخت را نرم ساییده و به جای صابون به کار می برند. از این رو آن را کنارتخته گفته اند.

در جایی دیگر آمده است:

به روایتی در مجاورت کاروانسرای قدیمی این محل یک تخته سنگ بزرگ و یک درخت کنار قرار گرفته بود به کنارتخته معروف شده است.

بنا به اعتقاد دورتي گارود یکی از ساختارها و ویژگی های مصنوعات سنگی این منطقه دوره فراپارینه سنگی اندازه آن ها است. وی همچنین معتقد است که بزرگ ترین مصنوعات سنگی دوره زرزی دارای ۱۰ سانتی متر طول و عمدتأ كمتر از ۶ سانتی متر طول دارند. این ویژگی در مجموعه مصنوعات سنگی خشت و کمارج کازرون آشکار می باشد.

به طورکلی به دلیل وجود ریز تیغه به گونه های یادشده و خراشنده های ناخنی و سنگ مادر ریز تیغه و شکل فشنگی محوطه های بررسی شده قابل انتساب به دوره فراپارینه و نوسنگی می باشند.

پس از خراشنده ها، سوراخ کننده ها با تعداد ۵۳ قطعه دارای بیش ترین تعداد می باشند. از تعداد ۱۰۵ قطعه سنگ مادر برداشت شده تعداد ۱۰۴ قطعه سنگ مادر ریز تیغه (یک سکویی و چندسکویی) و سنگ مادر فشنگی و ۴ سنگ مادر تراشه و ۲ سنگ مادر تراشه ریز تیغه می باشد.

یادآور می شود که سنگ مادر 34 / 4 درصد از کل مصنوعات سنگی برداشت شده را تشکیل و دارای اندازه های کوچک (اندازه متوسط ۲۰ میلی متر) می باشند. به طورکلی ویژگی مصنوعات برداشت شده به شرح زیر است:

1. استفاده از فن آوری فشاری.

۲. بالابودن استفاده از تکنولوژی ساخت ریز تیغه - تیغه و به طورکلی ریز ابراز.

٣. تشابه از لحاظ فرم و تکنیک ساخت مصنوعات با سایر محوطه های زرزی زاگرس.

برای روشن شدن گزینه نخست، می توان به وجود سنگ مادرهای ریز تیغه و سنگ مادرهای فشنگی که خود حاصل تکنیک فشاری می باشد اشاره کرد. این گونه سنگ مادر، دارای شکل منظم با محل برداشت کاملا موازی ریز تیغه ها و با سکوی ضربه ای خاص می باشند.

جمعیت

جمعیت این ناحیه در ساله های ۳۵، ۶۵، ۸۰، به ترتیب ۱۹۵۰۰، ۲۹۴۱۱ و ۳۷۰۰۰ نفر بوده است. این امر نشان می دهد که در طول دهه های گذشته جمعیت در این ناحیه از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. و هم اکنون از ۳۷۰۰۰ نفر جمعیت در این ناحیه ۲۵۸۱۱ نفر بزرگ سال می باشد که در این میان ۱۰۰۴ نفر از آنان شاغل در مراکز فرهنگی و نظامی، ۱۲۵۷ نفر خانه دار و ۱۲۲۷۰ نفر بقیه کشاورز، دام دار، باغ دار و ... هستند. از ۱۰۰۴ نفر شاغل در مراکز فرهنگی و نظامی، ۴۰۲ نفر فرهنگی و ۹۷ نفر نظامی و ۵۰۵ نفر بقیه در ادارات، نهادها و بانک ها مشغول خدمت هستند.

طبق آمار، ۶۵ درصد از بزرگسالان منطقه با سواد می باشند که از این تعداد ۱۰۰۴ نفر در مقاطع تحصیلی به ویژه در مقاطع تحصیلی عالیه آموزشی لیسانس، فوق لیسانس و دکترا به تحصیل اشتغال داشته و یا دارند. بدین ترتیب بیش تر مردم این بخش روستانشین، با ۷۸درصد جمعیت روستایی و ۲۲ درصد جمعیت شهری هستند. رشد جمعیت شهری ۲ درصد و رشد جمعیت روستایی ۳درصد است.

خشت و گمارج و انقلاب اسلامی

همزمان با خیزش مردم ایران در سال ۵۶ علیه استبداد به رهبری امام خمینی (ره)، مردم این ناحیه نیز خروشیدند و منطقه را سراسر به قیام مبدل ساختند. دانش آموزان، معلمان، کارگران، کشاورزان، باغ داران و همه اقشار هر روز به راه پیمایی های خود ادامه می دادند و سرنگونی استبداد را خواستار می شدند. اعلامیه ها و نوارهای سخنرانی حضرت امام (ره) به موقع از سوی جوانان انقلابی در میان اقشار مردم توزیع می شد و این عوامل در هیجان اهالی بسیار مؤثر بود. هیجان عمومی اهالی آنقدر وسیع بود که حاکم نظامی این ناحیه در یک اقدام نابخرادانه و با پخش یک اعلامیه مضحک، اعلام حکومت نظامی داد و مردم را تهدید به قتل عام نمود. اما این اعلامیه نیز هراسی در دل مردم نیفکند و روز به روز بر دامنه اعتراضات و قیام های مردمی این ناحیه افزوده می شد.

در برخی از مواقع حساس نیز اهالی به شهر کازرون عزیمت می نمودند تا در کنار مردم این شهر قیام خود را به نمایش بگذارند. جلسات شبانه، توزیع شب نامه ها و حرکت های انقلابی در این منطقه در طول انقلاب تا روز پیروزی یعنی ۲۲ بهمن ۵۷ ادامه داشت.

با شروع جنگ تحمیلی نیز جوانان این منطقه لباس رزم را پوشیدند و همگام با دیگر نقاط ایران عازم جبهه های جنگ شدند. هنوز لشكر نوزده فجر مقاومت و دلیری های بچه های منطقه خشت و کمارج را در عملیات های مختلف به یاد دارند. رزمندگان این ناحیه در قالب گردان های مختلف همواره در جبهه های جنگ خروشیدند و حماسه ها آفریدند. در میان گردان های عملیاتی، گردان زینب (س) که متشکل از رزمندگان این ناحیه بود از همه معروف تر است. این گردان بارها در مناطق عملیاتی حضور یافت و اغلب به عنوان گردان رزمی خط شکن انجام وظیفه می نمود. بخش خشت و کمارج در طول جنگ تحمیلی ۱۴۴ شهید را تقدیم اسلام نمود.