معرفی و بررسی فیلم هشت و نیم به کارگردانی فدریکو فلینی

معرفی و بررسی فیلم هشت و نیم به کارگردانی فدریکو فلینی (2)

اگر از علاقمندان جدی سینمای فدریکو فلینی باشید، حتما تا به حال شنیده اید که شخصی ترین فیلم فلینی، هشت و نیم است. این فیلم بسیار با زندگی و شخصیصت خود او مشابهت دارد و به همین دلیل برای علاقه مندان و طرفداران سینمای او، تماشای فیلم هشت و نیم بسیار مهم است.
فیلم هشت و نیم اثری حدودا صد و چهل دقیقه ای است که با بازی مارچلو مارسترویانی، به یکی از شاهکارهای سینمای ایتالیا برای همیشه تبدیل شده است. در این فیلم، ما داستان زندگی کارگردانی را می-بینیم که قصد دارد تا فیلم جدید خود را بسازد. کارگردان که گوئیدو نام دارد و توسط بازیگر مورد علاقه فدریکو فلینی، یعنی مارچلو مارسترویانی بازی شده است فیلمی تهیه کننده ای را مجاب کرده تا پول زیادی را صرف این فیلم پر خرج کند و به همین دلیل رسیک بزرگی پیش راهش قرار گرفته است.
گوئیدو حین ساخت فیلم جدید خود که اثری در ژانر علمی تخیلی است و قرار است ماجرای نابودی زمین و فرار زمینی ها توسط یک سفینه بزرگ را روایت کند، درگیر روابط متعددی شده است. در طرفی همسرش را بعد از مدتها میبینید و از وی میخواهد که در لوکیشن محل فیلمبرداری فیلم جدیدش کنار وی بماند. همسرش نیز قبول میکند اما رفته فته پی به روابط پنهان گوئیدو با دیگر زنان گروه خود شده و از وی دلزده میشود.

گوئیدو البته مرد هوس بازی هم نیست اما با توجه به شهرت و قیافه زیبایی که دارد زنان بسیاری را به دور خود جمع کرده و هر کدام از آنها میخواهند که با توسل به جذابیت خودشان گوئیدو را اغوا کنند و او هم میان این همه زن و همسر خودش درون مخمصه گیر افتاده است. مشکلات زناشویی که برای او حسابی دردسر ساز شده و البته فیلمی که ساخت آن نفس گیر است و تازه مراحل ابتدایی خود را طی میکند، گوئیدوی فیلم هشت و نیم را حسابی افسرده و بیمار کرده است.
او به موازات زندگی واقعی خود و در حالیکه حسابی از اطراف خود بیزار شده، در دنیای خیالی خود نیز سیر میکند. او پدر و مادرش را در خیال خود می بیند، معشوقی خیالی برای خودش ساخته و با وی صحبت می-کند و دائما در خاطرات دوران کودکی سیر میکند. فیلم به رابطه مادر فرزندی میان گوئیدوی کودک و مادر جوانش در خاطرات او تاکید بسیاری دارد و فلینی بدنبال این بوده تا مساله عقده اودیپ را در هشت و نیم مطرح کند. عقده ای که باعث شده او نتواند معشوقه اصلی خود را انتخاب کند و همواره بین چندین زن گیر کند و حتی به ساختن معشوقی خیالی هم متوسل گردد.

اما فیلم با پیش رفتن داستان، گوئیدو را حسابی به دردسر می اندازد. همسرش برای همیشه او را ترک میکند و به وی قول میدهد که دیگر هیچوقت برنگردد، تهیه کننده فیلمش هم بخاطر مشکلات مالی و همچنین مسائلی که در رابطه او و گوئیدو پیش می آید، تصمیم میگیرد از تهیه چنین فیلمی صرف نظر کرده و سرمایه خود را برای فیلم گوئیدو به خطر نیندازد.
اما کارگردان داستانی که در فیلم هشت و نیم روایت میشود، در پایان گویی موفق میشود که خود را بازیابد. او در مکالمه ای ذهنی از همسرش میخواهد تا برگردد و همسرش هم در پاسخ، به او جواب میدهد اگر سبک زندگی خود را تغییر دهد و به او وفادار بماند، باز خواهد گشت و زندگی موفقی را با یکدیگر خواهند ساخت. تمام عوامل و بازیگران فیلمش نیز، سر صحنه کنار یکدیگر جمع شده و با هم میرقصند و گوئیدو موفق میشود بار دیگر پدر و مادرش را ببیند که همین موضوع نشان میدهد که تمامی این مسائل حاصل خیالات اوست و در واقع هیچکدام از مشکلات او حل نشده اند. گوئیدو هم از ساختن فیلمش باز مانده و هم، همسرش برای همیشه او را ترک کرده و حالا باید در ادامه تنها و بی کار زندگی خود را پی بگیرد.
یکی از مهمترین تفاوت های فیلم هشت و نیم با دیگر آثار فلینی، این است که تاکید بسیاری بر ذهنیات شخصیت اصلی فیلم شده و در بعضی صحنه ها و سکانس ها، تشخیص اینکه تصویر مقابل ما واقعی است یا حاصل خیالات گوئیدو، بسیار سخت میشود. در ابتدای فیلم و در همان نمای آغازین، ما مردی را میبینیم که درون ماشین خود گیر افتاده و دود سفیدی کم کم ماشین را پر میکند، او هرچقدر که به شیشه ماشین میکوبد و از سرنشینان ماشین های کناری کمک میخواهد، هیچکس کمکی به وی نمیکند. سپس او موفق میشود تا از طریق شیشه ماشین خود را به روی سقف رسانده و پس از اینکه به شیوه ای عجیب و غریب در طول جاده حرکت میکند، کم کم به سمت آسمان پرواز کرده و به بالای ابرها می رسد.

در نمایی بسیار زیبا، در حالیکه او بالای آسمان است، طنابی به پایش گره شده و سر طناب در دست مردی است که آن پایین طناب را در دست گرفته و نهایتا موفق میشود پایین بکشدش و مرد بالاخره در دریا می-افتد. بالافاصله پس از این صحنه، گوئیدو از خواب می پرد و ما متوجه میشویم که او بیماری روحی خاصی را دارد و دکترها نیز در حال درمان او هستند. از طریق همین سکانس افتتاحیه، مخاطب میتواند متوجه شود که با فیلمی رئالیستی سر و کار ندارد و فیلم هشت و نیم فیلمی است که بصورت ذهنی، بسیاری از مشکلات و مسائل درونی شخصیت اصلی خود، یعنی گوئیدو را بازگو میکند.

فلاش بکهایی که در فیلم بین بعضی صحنه ها زده میشود بصورت مبهم پرده از دوران کودکی گوئیدو برمیدارد و ما متوجه میشویم که اگرچه کودکی شیرینی داشته است اما به دلایل نامشخصی از آن دوران شیرین دور افتاده و حالا انگار فقط میخواهد تلاش کند تا باز هم به دوران کودکی خود بازگردد. در صحنه فلاش بکی که مادرش او را پس از حمام کردن، درون ملافه سفیدی میپیچد و با خود میبرد و سپس در چندین صحنه بعد میبینیم که از زنهایی که در خیال خود تصور کرده میخواهد تا او را داخل یک ملافه بزرگ بگذارند و هر کدام قسمتی از ملافه را گرفته و دور اتاق بچرخانند ما متوجه میشویم که او چقدر حسرت دوران کودکی خود را در ناخودآگاه خودش میخورد.