تشخیص و درمان کم خونی آپلاستیک

تشخیص و درمان کم خونی آپلاستیک

تشخیص
برای تشخیص آنمی آپلاستیک، ممکن است که پزشک موارد ذیل را توصیه کند:
• آزمایشات خون. معمولا تعداد و اندازه گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت های خون در محدوده خاص و مشخصی قرار دارند. پزشک شما ممکن است به وجود کم خونی آپلاستیک، هنگامی که تمامی مقادیر این سه نوع سلول های خونی بسیار کمتر از حد نرمال باشد، مشکوک شود.

• بیوپسی مغز استخوان. برای تایید یک تشخیص اولیه، بایستی بیوپسی مغز استخوان انجام شود. در این روش، دکتر از یک سوزن بلند و ضخیم برای برداشت یک نمونه کوچک از مغز استخوان از یک استخوان بزرگ در بدن شما، مانند استخوان لگن استفاده می کند. نمونه مغز استخوان برداشت شده برای تایید و یا رد سایر بیماری های مرتبط با خون، تحت آزمایشات میکروسکوپی قرار می گیرد. در کم خونی آپلاستیک، سلول های خونی موجود در مغز استخوان کمتر از حد نرمال می باشند.
شما هنگامی که با یک تشخیص اولیه کم خونی آپلاستیک مواجه هستید، ممکن است نیاز به انجام آزمایشات بیشتری برای تعیین و مشخص ساختن علل زمینه ای بروز این بیماری را هم داشته باشید.

اقدامات درمانی
درمان کم خونی آپلاستیک می تواند شامل اقدامات نظارتی و حمایتی در موارد خفیف، انتقال خون و استفاده از داروها برای موارد جدی تر و انجام عمل پیوند مغز استخوان در موارد شدیدتر باشد. کم خونی آپلاستیک، که در آن شمارش سلول های خونی بسیار کم می باشد، خطرناک بوده و نیاز به بستری شدن فوری برای انجام اقدامات درمانی را دارد.
انتقال خون
درمان کم خونی آپلاستیک معمولا شامل انجام انتقال خون برای کنترل خونریزی و کاهش علائم کم خونی می باشد. البته انجام انتقال خون برای درمان کم خونی آپلاستیک نمی باشد، ولی در اثر انتقال خون، به دلیل فراهم ساختن سلول های خونی که مغز استخوان قادر به تولید آنها نمی باشد، نشانه ها و علائم مربوط به کم خونی کاهش می یابد. انتقال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• گلبول های قرمز خون. انتقال گلبول های قرمز باعث افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون می شود. این موضوع کمک می کند تا کم خونی و حالت احساس خستگی کاهش یابد.

• پلاکت ها. انتقال پلاکتها باعث جلوگیری از بروز خونریزی های شدید می شود.
به طور کلی هیچ محدودیتی برای تعداد دفعات انتقال خون وجود ندارد، ولی گاهی مواقع ممکن است عوارض جانبی ناشی از انتقال های مکرر و زیاد رخ دهد. گلبول های قرمز خون انتقال یافته حاوی آهن هستند که می توانند در بدن شما انباشته شوند و اگر این اضافه آهن درمان نشوند، می توانند به اندام های حیاتی بدن آسیب برسانند. استفاده از برخی داروها می توانند به بدن شما کمک کنند تا آهن اضافی را از بین ببرد.
با گذشت زمان، بدن شما ممکن است آنتی بادی هایی را در برابر سلول های خونی منتقل شده ایجاد کند، که در نتیجه موجب کم اثری آنان در کاهش علایم مربوط به کم خونی شود. استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باعث می شود که این عوارض کمتر شود.
پیوند سلول های بنیادی
عمل پیوند سلول های بنیادی برای بازسازی مغز استخوان با استفاده از سلول های بنیادی دریافتی از فرد اهدا کننده، ممکن است تنها گزینه درمانی موفق برای افرادی که از بیماری کم خونی آپلاستیک شدید رنج می برند، باشد. پیوند سلول های بنیادی، که همچنین پیوند مغز استخوان نیز نامیده می شود، به طور کلی یک روش درمان انتخابی و بهتر برای افراد جوان بوده که دارای فرد اهدا کننده تطبیقی منجمله اغلب یک خواهر و یا برادر می باشند.
اگر یک فرد اهدا کننده پیدا شود، در ابتدا مغز استخوان آسیب دیده با استفاده از پرتو درمانی و یا شیمی درمانی از بین برده می شود. سپس سلول های بنیادی سالم از فرد اهدا کننده، از خون فیلتره و استخراج می شوند. این سلول های بنیادی سالم از طریق داخل وریدی به داخل جریان خون فرد بیمار تزریق می شوند، و به درون حفره های مغز استخوان مهاجرت می کنند و در آنجا شروع به تولید سلول های خونی جدید می نمایند. این روش نیاز به بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان دارد. پس از انجام عمل پیوند، فرد دریافت کننده بایستی داروهایی را برای جلوگیری از پس زدن سلول های بنیادی اهدا شده استفاده نماید.

پیوند سلول های بنیادی خطرناک و همراه با ریسک های زیادی می باشد. این احتمال وجود دارد که بدن فرد دریافت کننده، پیوند را پس بزند که این حالت می تواند منجر به عوارض مخاطره آمیز و تهدید کننده حیات در فرد بیمار گردد. علاوه بر این، همه افراد مبتلا به بیماری کم خونی آپلاستیک، کاندیدای عمل پیوند نبوده و یا اینکه همیشه امکان یافتن یک فرد اهدا کننده مناسب و تطبیقی وجود ندارد.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
برای افرادی که نمی توانند تحت عمل پیوند مغز استخوان قرار گیرند و یا افرادی که آنمی آپلاستیک در آنان ممکن است به علت اختلال اتو ایمیون باشد، اقدامات درمانی ممکن است شامل داروهایی باشد که سیستم ایمنی بدنشان را سرکوب می کنند (immunosuppressants).
داروهایی نظیر سیکلوسپورین و گلوبولین ضد تیموسیت نمونه هایی از این نوع داروها هستند. این داروها فعالیت سلول های ایمنی بدن را که باعث آسیب رساندن به مغز استخوان می شوند، را سرکوب می کنند. این مساله کمک می کند تا مغز استخوان شما بهبود یافته و سلول های خونی جدید را تولید کند. در اغلب موارد از داروهای سیکلوسپورین و گلوبولین ضد تیموسیت، به شکل ترکیب با یکدیگر استفاده می شود.
همچنین از دارو های کورتیکواستروئیدی، مانند متیل پردنیزولون نیز، در اغلب موارد همزمان با داروهای فوق الذکر استفاده می شود.
داروهای سرکوب کننده ایمنی می توانند در درمان کم خونی آپلاستیک بسیار موثر باشند. از مضرات این داروها آنست که سیستم ایمنی بدن شما را بیشتر تضعیف می کنند. همچنین ممکن است که پس از قطع مصرف این داروها، کم خونی آپلاستیک مجددا عود کند.

دارو های محرک مغز استخوان
بعضی از داروها، از جمله فاکتور های تحریک کننده کلنی مانند لوکین، نئوپوژن و نئولاستا و اپوئتین آلفا، ممکن است باعث تحریک مغز استخوان برای تولید سلول های خونی جدید شوند. این نوع داروها معمولا در ترکیب با داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده می شوند.
آنتی بیوتیک ها، ضد ویروس ها
داشتن کم خونی آپلاستیک، سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می کند. شما گلبول های سفید کمتری در خونتان برای مبارزه با اجرام بیماری زا دارید و این موضوع شما را در معرض حساسیت بیشتر به عفونت ها قرار می دهد.
با اولین علائم بروز عفونت، مانند تب، به پزشک خود مراجعه کنید. شما نبایستی اجازه دهید تا وضعیت عفونت بدتر شود، زیرا می توانند تهدید کننده حیات و بسیار مخاطره آمیز باشند. اگر شما کم خونی آپلاستیک دارید، پزشک ممکن است از داروهای ضدباکتری و یا داروهای ضد ویروسی برای جلوگیری از عفونت استفاده کند.

درمان های دیگر
کم خونی آپلاستیک ناشی از انجام اقدامات پرتو درمانی و یا شیمی درمانی برای درمان سرطان، معمولا پس از اتمام این موارد رخ می دهد. همین امر برای اکثر داروهای دیگری که باعث کم خونی آپلاستیک می شوند نیز صدق می کند.
زنان باردار مبتلا به آنمی آپلاستیک با انتقال خون درمان می شوند. در بسیاری از زنان، کمخونی آپلاستیک ناشی از بارداری، هنگامی که بارداری به پایان می رسد، خود بخود بهبود می یابد. علیهذا اگر این اتفاق نیفتاد، انجام اقدامات درمانی ضروری خواهد بود.