اسکلت اتاق های فرعی تالارهای تخت جمشید

اسکلت اتاق های فرعی تالارهای تخت جمشید

یک دهانه، درگاه بدون درب اتاق های ۴۳ و ۴۴ را به یکدیگر پیوند می ساخت ولی درگاهی قرار گرفته بین تالار ۳۸ و اتاق ۴۳ دارای دربی بود که روی جا پاشنه سنگی قرار داشت و به درون اتاق ۴۳ باز می شد. در کف قرمز رنگ اتاق ۴۳ سوراخی هست که ژرفای آن در مرز یک متر است. گمان می رود د بر شان شکستگی و فرو رفتن بخشی از کانال زیر زمین درست شده با بی کف اتاق کوچک ۴۴ که در گوشه قرار گرفته است و نیز دیوارهای شمالی و خاوری 2 خوب نمانده است.

چون نشانه سوختگی در اتاق های ۴۲-۴۴ دیده نمی شود چنین به نظر می رسد که در این اتاق ها مواد سوختنی نمی نهاده اند بنابراین می توان چنین گمان نمود که ابزار جنگی - به آن اندازه که اتاق های ۴۳ و ۴۴ را انبار جنگ ابزار بتوان نامید - را بدون دسته های چوبی درون این جاها نهاده بودند (با نگاره های نوشته شده ایوان تخت جمشید؛ گنجینه؛ بخش های گوناگون؛ و اتاق های انبار برای بایگانی سنجیده شود). در اتاق ۴۳ در مرز سد شمار سر تیر مفرغی و آهنی پیدا شده و ۵۷ نمونه مفرغی و یازده نمونه آهنی در اتاق ۴۴ به دست آمد. افزون بر آن ها در اتاق ۴۳ یک سرنیزه مفرغی و چند سد پولک زره آهنی پیدا شد.

در اتاق ۴۴ تنها چند پولک زره بود. از دیدگاه غیر نظامی در اتاق ۴۳ چیزهای زیر پیدا شد: یک مهر استوانه شکل آجری ۲، یک بست آهنی ۴ پاره ای از یک سنجاق سینه از مفرغ ، سیم مفرغی به شکل چنبره یک میخ مفرغ با سر نقره ، و یک پاره راست گوشه شکل از سنگ سبز و قرمز. پیدایی یک باردان سنگی و دو هاون از سنگ سبز نشان می دهد که این گونه چیزها نیز در اتاق ۴۳ نگه داری می شده است. در اتاق ۴۴ پاره ای از یک استوانه از سنگ لاجورد و یک سنگ چشم و یک آویز گوش از سرب به دست آمده است.

سوراخ قرار گرفته برکن زمین در گوشه شمال خاوری اتاق ۴۵ روشن می کند که در جای مزبور سنگ پاشنه پدیدار بوده و در به سوی درون اتاق باز می شده است. بالای سوراخ مزبور بر دیوار اتاق باریکه ی کم پهنا و کمی مورب نشانه سوختگی پدیدار است، که در بهره آتش سوزی پدیدار گردیده است. بر دیوارهای شمالی پاره ای سوخته دارای نشانه آتش سوزی دیده می شود نشانی از جنگ ابزار نظامی دیده نشد. شش برچسب گلی دارنده نشان مهر پیدا گردید ولی پلمه ای به دست نیامد. پیدا شدن پاره ای از آن دست کم هفت هاون سنگ سبز انگیزه این است که اتاق مزبور برای نگاه داری این گونه چیزها نیز مورد سودجویی قرار می گرفته است. افزون بر این ها یک میله منحنی مفرغی (به درازی ۳و۴ سانتی متر) که پایانه گلوله مانندی دارد و بدنه آن هر اندازه به نوک نزدیک تر می شود باریک تر می گردد و یک دسته بزرگ طلا که مورد به کاربری آن روشن نیست پیدا شده است.

در اتاق ۴۶ جای پاشنه سنگی کوچکی در جایی که همانند سنگ جای پاشنه در اتاق ۴۵ است پیدا شد. ناصافی سنگ مورد یاد می رساند که چندان مورد سود جویی نبوده است. بر همه دیوارهای اتاق مزبور اثر سوختگی دیده می شود ولی از قرار روشن آتش سوزی آنجا به سختی دیگر بخش های خزانه نبوده است درباره چیزهایی بوده در اتاق مزبور گواهی در دست نیست. دو سر تیر مفرغی که پیدا شده ممکن است همراه خاک آوار اتاق ۴۷ که نزدیک آن جاست به درون اتاق ۴۶ راه یافته باشد. تنها چیز دیگری که در این اتاق پیدا شد بخشی از یک لوله مفرغی است.

از سازوکار خراب کف اتاق ۴۷ چنین بر می آید که در اتاق مزبور، رفت و آمد زیاد بوده است. در چنین صورت دربی که از آنجا به تالار ۳۸ باز می شود بیش تر گاه ها گشوده بوده است زیرا سنگ جای پاشنه در که در گوشه شمال خاوری درگاه قرار دارد، سازوکاری به جا مانده است که نشان زیادی به کاربری بر آن دیده نمی شود. در اتاق مزبور نیز مانند اتاق ۴۶ سوختگی سختی بر روی دیوارها دیده می شود. خاک آوار اتاق ۴۷ اگر چه دارای پلمه نبود ولی شمار زیادی برچسب گلی دارای اثر مهر در آن پیدا شده است که در قدیم به چیزها یا اسنادی که ماهیت آنها اکنون روش نیست پیوست بوده است.

پیدا شدن ۱۲۰ سر تیر مفرغی و دو زیور دهنه اسب در آن جا روشن می کند که اتاق ۴۷ انبار جنگ ابزار بوده است. افزون بر این ها پنج مهره و یک پیچ مفرغی و یک سه گوشه مفرغی سوراخ دار و پاره ای از یک میله آهنی که روی آن نشانه ورقه مارپیچی طلا دیده می شود در این اتاق به دست آمد.

درگاهی میان تالار ۳۸ و اتاق ۴۸ درب نداشته است. این اتاق باریک زیر پلکانی قرار داشت که از لایه پایین به سوی بالا می رفت و از میان رفته است. کف اتاق مزبور از پوشش برساخته گچ قرمز رنگ نیست. روی دیوارهای آن هم نشانه سوختگی و آتش سوزی قرار داشته است. بخشی از اتاق ۴۸ به گونه درست برای نگاه داری لوازم جنگی و نظامی در شیراز به کار می رفته است.

در اتاق مزبور سر تیر مفرغی و پنج سر تیر آهنی و یازده پولک آهنی و چهار پولک زره مفرغی و سه زیور دهانه اسب پیدا شده از سوی دیگر پاره های پلمه ها گلی نبشته ایلامی که بالای کف اتاق ۴۸ در میان خاک پیدا شد، در پیدا از آن چیزهایی که در اتاق مزبور می نهاده اند نیست بلکه یا آنها را به درون آن اتاق افکنده بودند و یا به گمان بیشتر بر نشان خراب شدن بخش بالایی پلکان، به درون اتاق ریخته است. یکی از پاره لوح های موردیاد دارای کهن ترین تاریخ پلمه های ایلامی پیدا شده در بنای خزانه یعنی به تاریخ سی امین سال پادشاهی داریوش یکم است.

دیگر چیزهای پیدا شده در اتاق ۴۸ عبارت است از یک سکه نقره لیدی و پاره ای از ایک باردان مفرغی.