بررسی نوشته های دیواره های تخت جمشید

بررسی نوشته های دیواره های تخت جمشید

کتیبه های تخت جمشید که شمار بسیاری از آنها در بخش خزانه تخت جمشید به دست آمده و همین شمار بی اندازه ارجی ویژه به پیدایش چنین اسناد نوشته داده است. افزون بر این چون شمار زیادی از این پلمه ها به زبان پارسی دیرین می باشد که به خط ایلامی نوشته شده دکتر کامرون این بخش از پله های مزبور را گونه ای اسناد رمز آمیزی می داند، پلمه های یاد شده مانند نشانه های دیگر نوشته های دیرین که یک زبان را با الفبای زبان دیگر می نگاشته اند و در دخمه داریوش در نقش رستم هم پدیدار است و تا آنجا که در دوره اسلام مبنای نوشتن سياق را هم بر همین قرار گذارده اند از دیدگاه آشنایی بیشتر منشیان و نویسندگان آثار به الفبای خط ها نوشته بوده آهنگ ویژه یا رمزی از این گونه نوشته ها نداشته اند.

باری بر اثر انگشت شمار بودن دانشمندانی که به زبان ایلامی آشنایی داشته اند و به انگیزه این که هم زمان رسیدن پلمه های گلی به آمریکا به دست پرفسور جیمس هانری برسد سرپرست بنگاه خاوری دانشگاه شیکاگو رخت از جهان بربست و مرگ درد آور این شخصیت علمی زیانی بسیار به کارهای بنگاه خاوری دانشگاه شیکاگو وارد آورد و پلمه های گلی تخت جمشید گاهی دراز در آمریکا فرو ماند پس از آن هم گاهی نکشید که جنگ جهانی آغاز شد و شماری اندک دانشمندانی که گمان می رفت از بودنشان برای خواندن این پلمه ها سود جسته شود در خدمات جنگی شرکت نموده از دسترس بنگاه خاوری دانشگاه شیکاگو بیرون بودند از این رو تا سال های پسین یک پیروزی در خواندن هیچ بخش از این شمار افسانه مانند اسناد تاریخ ایران به دست نیامده بود.

لكن خوشبختانه دکتر جرج کامرون به گونه ای که در پیشگفتار نخستین کتابی که درباره پلمه های مزبور نگاشته و شصت و پنجمین نشریه بنگاه خاوری دانشگاه شیکاگو را سازمان می دهد یاد می نماید در اقامت هفت روزه خود در تیر ماه ۱۳۱۸ در تخت جمشید با همه اوضاع ترس آوری که روزهای پیش از جنگ پسین پدیدار نموده و دانشمند مزبور را هم در ایست کوتاه خویش در تخت جمشید نگران داشته بود پیروز گردید اندازه ای از ۷۵۰ پلمه گلی یا پاره پلمه پیدا شده در خزانه تخت جمشید را خودش بنویسد و پس از بازگشت به آمریکا بازگشت به آنچه نوشته بود و نگرش به سازوکار نیاز آمیزی که به شرح بالا در هنگام نوشته نمونه های مزبور در میان بود نمی دانست تا چه اندازه می تواند به این نوشته ها يقين داشته باشد.

از خوشی برخورد گروه علمی تخت جمشید شیراز به جدایی کمی پس از پیدا شدن پلمه های گلی در بخش گنجینه اندازه ای از آنها را قالب گیری نموده بود که این قالب ها در سال ۱۳۲۰ به امریکا رسید و در دسترس دکتر کامرون قرار گرفت و بین آنها قالب ۶ عدد از پلمه هایی که دانشمند مزبور از پیش در تخت جمشید نوشته بود پدیدار بود برابری دوباره آن چه نوشته شده با قالب های پلمه ها انگیزه خشنودی و خوشوقتی دکتر کامرون شد و آشکار نمود که بازنشناختگی در نوشته متن سنگ نبشته های نوشته شده رخ نداده است.

برای تمیز دادن واک های نگارده شده روی پلمه های گلی و عکس برداری از آنها با نگرش به این که رنگ همه بخش های پلمه های گلی یکنواخت و تیره بوده گودیهای ناچیز واک های درست دیده نمی شود و در نگاره هم روشن نمی گردد بنابراین آزمایش های بسیاری از سوی دانشمندان بنگاه خاوری دانشگاه شیکاگو انجام شد و به گفته آن چه دکتر کامرون در پیشگفتار کتاب خود می نگارد آقای دکتر دبواز ساخته و ابتکاری بدین گونه به خرج داده است که آمونیاک خشک را در پایانه لوله شیشه قرار داده و پایانه مزبور را باریک و نوک تیز می سازد سپس آن را گرم کرده و گاهی آمونیاک به صورت بخار در آمد، به وسیله دمیدن در لوله بخار آمونیاک به رویه پلمه گلی می افشاند در نتیجه بخار آمونیاک چون به پلمه گلی سرد برسد یخ بسته و لایه ای در همه رویه پلمه می بندد و رنگ تیره و ناصاف آن را روشن و یک نواخت می نماید به گونه ای که کوچکترین سوراخها و نشانه واک های نگاره شده آن به آسانی دیده می شود.

برای عکس برداری هم گل ها را با همین حالت در برابر دستگاه نگارگری قرار داده نوری مایل به چپ شدن نزدیک به ۴۵ درجه بر پلمه گلی می افکنند و جزئیات نوشته ها در عکس نگاره نمایان می گردد منتها برای این که همه خطها و واکها روی هر پلمه در نگاره نمایان باشد باید هر بخش پلمه جداگانه روبروی دوربین نگارگری قرار داده شود و با گمان این سازوکار که پلمه های نوشته دارای رویه کچ بالا آمده از دو رو بوده کناره های آنها هم خطوط نگاشته شده است.

در بیشتر موارد برای نگاره برداری باریک بنیانه از همه خط ها و واژه ها یک پلمه باید پنج یا شش عکس حتی بیشتر از دور و بر آن برداشته شود و بدین روش است که از چنین پلمه های گلی تیره رنگ و ناروشن، نگاره های با نمایاندن جزئی ترین واکها و نشانه ها همه جا و دور و بر آنها برداشته در کتاب مزبور گراور نموده اند و در این کوتاه هم نگاره چند پلمه از روی گراورهای همان کتاب سود جسته شده و پراکنده گردیده عکس های مناسب دیگری هم که بر چشمه هر کدام در زیر آنها گذاشته شده است.