معماری اتاق های فرعی تالار گنجینه

معماری اتاق های فرعی تالار گنجینه

درگاه باختری تالار ۴۱ یگانه ورودی اتاق های فرعی سوی باختر آن (اتاق های ۵۶، ۵۵، ۵۷) است و تنها درگاه مربوط به این اتاق ها است که درب داشته است. فرورفتگی در کف اتاق ۵۶ جای پاشنه درب را روشن می نماید و روشن می کند که درب به درون اتاق باز می شده است. به گونه ای که از باریکه وصله شده کف تالار ۴۱ نمودار است از این درگاه بسیار رفت و آمد می کرده اند ولی آستانه ویژه ای نداشته است. کف همه درگاه های اتاق ۵۶ دنباله كف قرمز رنگ اتاق های نزدیک آنها می باشد. درگاه بسته شده که در نقشه پسین مرحله بنای خزانه بین اتاق های ۵۵ و ۵۲ دیده می شود ممکن است در مرحله دوم ساختمان مزبور یعنی پیش از برپایی اتاق ۵۵ پدیدار بوده و اتاق ۵۲ را با تالار ۴۱ پیوست می کرده است. و نیز می توان گمان کرد که این درگاه در دوره پسین مرحله ساختمانی خزانه باز شده و سپس بسته شده باشد. زیر خشت های درگاه روکش کف پدیدار نیست و نشانه ای از این که در این جا درب بوده است دیده نمی شود.

پیش از این شرح داده شد که تالار ۴۱ در ابتدا به سوی باختر گسترش بیشتری داشته است و شامل بخشی بوده که بعدا سه اتاق مورد بحث در آنجا برپا گردیده است.

کرانه هایی که پیش تر جای باختری ترین ردیف ستون های تالار ۴۱ بوده است تا اندازه ای دیوار به آن بخش از دیوار باختری بنای پایانی خزانه می شده که برابر با دیوارهای باختری اتاق ۵۵ - ۵۷ نیز هست. بخش های خاوری سوراخ هایی که پس از برداشتن پایه ستون ها به جا مانده انگیزه شده است که در کف اتاق های باختری کرانه پیوست شده ای را نمایان گذارد. دیوارهای هر سه اتاق سوخته ولی آتش سوزی در این اتاق ها به سختی تالار ۴۱ نبوده است. کف اتاق ها به صورت خوبی به جا مانده است و تنها شکاف ها و درزهایی در سوی شمالی - جنوبی - آنها پدیدار است. تردیدی نیست که اتاق های مزبور انبارهای فرعی تالار به شمار می آمده است.

درباره چیزهای پدیدار در اتاق ۵۳ گواه و نشانه زیادی به دست نیاورده اند. یک مهره کوچک طلا و یک پاره به گوشه شکل کوچک طلا که دارای سوراخ می باشد شاید پیش تر به تن پوش یا چیزی همانند تن پوش پیوست بوده است. در پایانه خاوری اتاق پاره ای سنگ چشم فیروزه ای پیدا کردیم که گمان می رود پیشکش سازگون پادشاه آشور در شیراز بوده است. یک قطعه سینی سنگی که با سنجاق طلایی پرچ شده است انگیزه ای بر این نخواهد بود که در اتاق ۵۳ ابزار خوان شاهی را نگاه داری می کرده اند. چپاول گران تخت جمشید این گونه لوازم و اثاث را خرد کرده و در تالار نزدیک یعنی تالار ۴۱ افکنده اند. یکی از چنبره های پرده مفرغی در درگاه باختری و چنبره دیگری که درست همانند آن است بر روی کف اتاق در همان نزدیکی پیدا شد. دو چنبره کوچک مفرغ که دارای لبه ای با جای پیوست است و در درون همان درگاه پیدا شد، شاید برای آویزان کردن پارچه به کار می رفته است.

اتاق ۵۲ در آغاز کار به اندازه اتاق ۵۳ بوده ولی هنگامی بخش باختری بنای خزانه پیشین خراب شد گستردگی آن به صورت کنونی پایین آمد هنگامی که درگاه بین اتاق های ۵۲ و ۵۵ بسته شد درگاه تازه ای در دیوار بین اتاق های ۵۲، ۵۳ باز شد.

شکاف های قرار گرفته هر دو بدنه این درگاه خطوط جبهه دیوار پیشین و حدود وصله کف اتاق را که پس از باز کردن درگاه بازسازی گردیده است نشان می دهد.

از آن چه در خاک آوار اتاق ۵۲ پیدا شده است هیچ گونه نشانه ای به دست نمی آید که چیزهای شایان سوختن دیگر مانند پارچه و اثاث در آنجا انگیزه گسترش آتش شده باشد. از پاره های پیاله و جام شیشه ای که در این اتاق پیدا شده است چنین گمان می رود که در اتاق دور دست مزبور زیباترین و شکننده ترین باردان های شاهی را نگاه داری می کرده اند. از یک بشقاب مرمر می توان حدس زد که باردان های سنگی نیز در این جا پدیدار بوده است.