راهروهای ۲۶ تا ۲۸ خزانه تخت جمشید

راهروهای ۲۶ تا ۲۸ خزانه تخت جمشید

در بنای یكمی و اصلی گنجینه سازمان رشته راهروهای بزرگی می داد که مرکز کارهای اداری تخت جمشید شیراز یعنی حیاط ۲۹ و ایوان های آن را با تنها ورودی بیرونی بنای خزانه پیوند می داد. پس از آن که بنای خزانه به سوی شمال گسترش یافت باز هم رفت و آمد از این جا زیاد بود؛ زیرا این راهرو بخشی از راه رفت و آمد خدمت کاران گوناگون بین ورودی خاوری و بخش جنوبی ساختمان گردید. درگاه شمالی اتاق ۲۴ که به مرکز اداری جای پایانی بنای گنجینه یعنی حیاط ۱۷ و بخش های پیرو آن راه می یافت برای بردن و آوردن چیزها از بخش های گوناگون بنای خزانه به بخش جنوبی مورد سود جستن قرار می گرفت.

کف قرمز اتاق راهرو ۲۶ با کف اتاق های نزدیک آن یعنی اتاق های ۲۴ و ۲۷ که با درگاه های بی درب به همراه داشت یکسره است. بر روی دیوارها یا کف اتاق نشان سوختگی دیده نمی شود و چون هیچ گونه چیزی در جای مزبور به دست نیامده است می توان گمان نمود که تنها به عنوان راهرو از آنها سود جسته می شده است. پاره ای از یک پای ستون در ۳۵ سانتی متری بالای کف اتاق مزبور نزدیک گوشه جنوب خاوری آن پیدا شد.

شکل ویژه این پایه ستون که در پیدا همانندی به زنگ دارد آن را نسبت به پایه ستون های دیگر بنای خزانه روشن می نماید، سوراخ چهار گوشی که هر پهلوی 5 / 8 سانتی متر می باشد کمی دورتر از مرکز پایه ستون در رویه بالایی آن کنده شده است. افزون بر پایه ستون مزبور خاک های اتاق راهرو ۲۶ تنها دارنده ی سنگ آمیخته ای سبز نزدیک به آبی و یک تکمه استخوانی و پاره ای از یک استوانه استخوانی که به عنوان زینت به کار می رفته بود.

کف درگاه بین راهرو ۲۷ و حیاط ۲۹ آستانه ی سنگی دارد. سوراخ قرار گرفته در گوشه ی جنوب خاوری آستانه در کف اتاق روشن می نماید که در این جا، جای پاشنه درب قرار داشته است. انگیزهی ناپدید شدن جای پاشنه بر ما روشن نگردید. اگر درب و جای پاشنه آن را برای آسانی رفت و آمد برداشته بودند بایستی سوراخ جای پاشنه را هم پر می کردند. بنابراین باید چنین بهره گرفت که ابزار پاشنه را در هنگام تاراج یا پس از آن از جای خود برداشته اند. همان گونه که چشم داشت بود چیزهای پیدا شده در راهروی ۲۷ که نشان سوختگی در آن دیده نمی شود دارای ارج زیادی نیست. دو چیز استخوانی یعنی یک اشکلک و چیزی مانند قلم درشت و پاره سیم مفرغی به شکل سنجاق دو شاخ گیره ای و سرانجام پاره ای از گل مفرغی که نشانه ورقه طلا روی آن دیده می شود، چیزهای پیدا شده این جا را سازمان می دهد.

در بنای نخستین خزانه اتاق راهرو ۲۸ بخشی از ایوان شمالی حیاط ۲۹ را سازمان می داد. و بازمانده ایوان مزبور هم پس از آن به اتاقی دگرگون گردید. این راهرو در سوی حیاط به درستی باز بوده کف آن در یک خط ناصاف در لبه ایوان اصلی پایان می یابد. نشان سوختگی بر دیوارهای آن در کرانه های پایین تر از بلندی ۵۰ سانتی متر پدیدار است و می رساند که برخی مواد شایان سوختی که شاید درون خاک و خاشاک بوده هنگام تهی کردن به درون این راهرو ریخته شده بوده است؛ در میان خاک آوار مزبور چیزی به دست نیامده است.

یک سکه کرزوس ۷ درست در گوشه شمال خاوری یعنی نزدیک ایوان ۶ در ۸۰ سانتی متری بالای کف زمین پیدا شد. یک سکه نقره که رویش ساییده شده است نزدیک گوشه شمال خاوری حیاط ۲۹ به دست آمد. چیزهای آراسته و سنگ تراشی شدهی پیدا شده در حیاط مزبور عبارت است از یک صورت کوچک شیر از فیروزه و پاره های کنده کاری شده عاج و استخوان که برخی در اصل آراسته به نگاره شیر از طلا بوده است و یک گل دوازده پر طلا و یک میخ نقره که شاید به آهنگ پیوستن یک چیز آراسته یا ورقه های آراستنی به کار می رفته است و یک پولک زره از ماده آمیخته قرمز و سبز رنگ ۱۲ و یک پاره مرجان قرمز که به شکل منحنی در آمده و یک پاره سنگ لاجورد که شاید بخشی از زیر باردانی دایره شکل بوده است و در همان زمان قدیم چنان ارزشی داشته است که آن را با سیم سربی بازسازی کرده اند و یک چیز دیگر از سنگ لاجورد که آراسته به نگاره های مارپیچی کنده شده می باشد و یک سر قوچ سفالی ۲ پیدا شده در حیاط ۲۹ بخشی از آراستگی دسته ی یک ظرف است و با پاره کرم رنگ و خاکستری سنگ آهک (به درازای ۱۰ سانتی متر) در آنجا به دست آمده است شخصی را به یاد چنگال مرغ ماهی خوار یا مانند آن می اندازد. دو مهر سنگی در بخش خاوری حیاط پیدا شده که از دیدگاه شکل بیوکن همانند یک دیگر است.