آسم چیست؟

آسم وضعیتی است که در آن مسیرهای تنفسی باریک و متورم شده و باعث ایجاد مخاط بیشتر می شود. در این حالت دشواری تنفس ایجاد شده و موجب سرفه، خس خس و تنگی نفس می شود.
برای برخی افراد، آسم یک مزاحمت جزئی است. اما برای برخی دیگر، آسم به یک مشکل بزرگ تبدیل می شود که مانع فعالیت های روزانه شده و حتی ممکن است به حمله آسم خطرناک منجر شود.
آسم درمان پذیر نیست اما می توان علائم آن را کنترل کرد. از آنجایی که در اغلب موارد آسم در طول زمان تغییر می کند، همواره بایستی با پزشک در ارتباط بود و علائم بیماری را پیگیری کرده و درمان را با توجه به شرایط کنونی بیمار تنظیم کرد.

علائم و نشانه ها

علائم آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ممکن است فردی در حالت عادی حملات آسم ناچیز داشته شد اما در زمانهای خاص مانند زمان تمرین یا به هنگام استرس علائم شدیدتری بروز کند.
علائم و نشانه های آسم عبارتند از:
• تنگی نفس
• تنگی قفسه سینه یا درد در این ناحیه
• مشکلات خواب ناشی از تنگی نفس، سرفه یا خس خس
• ایجاد صدای سوت زدن یا صدای خفگی (خس خس خفیف علائم معمول آسم در کودکان است)
• سرفه یا خس خس سینه که به دلیل وجود یک ویروس تنفسی بدتر می شود مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا
علائمی که نشان می دهند آسم احتمالا بدتر شده است، عبارتند از:
• علائم بیشتر و مکرر است
• تنفس دشوارتر شده است (قابل اندازه گیری با پیک متر جریان، دستگاه مورد استفاده برای بررسی چگونگی کارکرد ریه ها)
• استفاده بیشتر از اسکنر تسکین دهنده

علائم و نشانه های آسم در برخي افراد در موارد خاص ظاهر می شود:

• آسم ناشی از ورزش، که حتی شدیدتر از زمانی است که هوا سرد و خشک است
• آسم شغلی که به علت وجود محرک های خاص محل کار، ایجاد می شود. از جمله این محرک ها می توان به گازهای فیزیکی، گرد و غبار اشاره کرد
• آسم ناشی از آلرژی که به علت وجود مواردی مانند گرده گل ها، حیوانات خانگی، حشرات و... اشاره کرد.

چه زمان برای درمان اظطراری به پزشک مراجعه کنیم؟

حملات شدید آسم می تواند تهدید کننده زندگی باشد. با پزشک خود مشورت کنید تا مشخص شود چه زمانی احتمال دارد علائم و نشانه های شما بدتر شود و نیاز به درمان اضطراری دارید. علائم اضطراب آسم عبارتند از:
• افزایش تنگی نفس یا خس خس
• حتی پس از استفاده از یک اسکنر تسکین دهنده سریع، مانند آلبوترول، هیچ پیشرفتی وجود ندارد
• افزایش ضعف تنفس هنگام فعالیت بدنی
اگر فکر می کنید آسم دارید، اگر سرفه یا خس خس مکرری دارید که بیش از چند روز طول کشده است یا علائم و نشانه های دیگری از آسم وجود دارد، هر چه زودتر به پزشک خود مراجعه کنید. درمان زود هنگام آسم ممكن است از بروز آسيب هاي ريوي درازمدت جلوگيری كند و در طول زمان به بهبود وضعيت آن نیز بانجامد.

نظارت بر آسم پس از تشخیص

اگر می دانید که آسم دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا بتوانید آن را کنترل کنید. کنترل طولانی مدت خوب به شما کمک می کند تا روز به روز احساس بهتری داشته باشید و حتی ممکن است از یک حمله آسم تهدید کننده زندگی، جلوگیری کنید.
اگر علائم آسم شما بدتر شده است و داروها به ندرت علائم شما را تسکین می دهند و یا برای بهبودی علائم نیاز به استفاده بیش از حد از آنها دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. هیچ گاه سعی نکنید مشکل را با مصرف داروی بیشتر بدون مشاوره با پزشک خود حل کنید. مصرف بیش از حد داروهای آسم می تواند عوارض جانبی ایجاد کند و حتی آسم شما را بدتر کند.

بررسی درمان

علائم و شدت آسم معمولا در طول زمان تغییر می کند. با پزشک خود به طور مرتب دیدار کنید تا علائم شما را مورد بررسی قرار دهد و داروهایی متناسب با شرایط فعلی شما تجویز و تنظیم کند.

علل بروز آسم

روشن نیست که چرا برخی افراد مبتلا به آسم هستند و برخی دیگر خیر، اما احتمالا بروز آسم به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی (ارثی) برمی گردد.
قرار گرفتن در معرض آلودگی های مختلف و مواد آلرژی زا موجب می شود علائم و نشانه های آسم ایجاد شود. عوامل ایجاد کننده آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می توانند شامل موارد زیر باشند:

• مواد هویتی مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، حیوانات خانگی و پرندگان و ذرات منتشر شونده از حشرات
• عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی
• فعالیت بدنی (آسم ناشی از ورزش)
• هوای سرد
• آلاینده های هوا و تحریک کننده، مانند دود
• بعضی از داروها، از جمله مسدود کننده های بتا، آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن (Aleve)
• احساسات و استرس های شدید
• سولفیت ها و مواد نگهدارنده که به انواع غذاها و نوشیدنی ها اضافه می شود، از جمله کنسروها، میوه های خشک، سیب زمینی فرآوری شده، آبجو و نوشابه
• بیماری ریفلاکس معده (GERD)، وضعیتی که در آن اسیدهای معده به داخل گلو وارد می شوند
عوامل افزایش احتمال ابتلا به آسم
برخی از عوامل شانس ابتلا به آسم را افزایش می دهند. این عوامل عبارتند از:
• وراثت مانند یکی از والدین یا خواهر یا برادر مبتلا به آسم
• داشتن یک بیماری آلرژیک دیگر، مانند درماتیت آتوپیک یا رینیت آلرژیک (تب یونجه)
• اضافه وزن
• استعمال سیگار
• قرار گرفتن در معرض دود اگزوز یا سایر انواع آلودگی
• قرار گرفتن در معرض عوامل شغلی، مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایش مو و صنایع تولیدی (کارخانجات)

عوارض جانبی آسم

• بروز و تشدید علائم و نشانه ها در فعالیت هایی مانند ورزش و یا خواب
• تنگ شدن دائمی لوله های برونش
• عوارض جانبی ناشی از استفاده دراز مدت برخی از داروهای کنترل کننده آسم
درمان مناسب تاثیر بسیاری در جلوگیری از عوارض کوتاه مدت و بلندمدت ناشی از آسم دارد.

جلوگیری

در حالی که هیچ راهی برای جلوگیری از آسم وجود ندارد، با همکاری شما و پزشک، می توانید گام به گام شرایط را بهبود بخشید و از حملات آسم جلوگیری کرد.
آسم یک وضعیت مداوم است که نیاز به نظارت و درمان منظم دارد. با کنترل آسم خود به طور کلی می توانید کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشید.
برای جلوگیری از آنفلوانزا و پنومونی واکسیناسیون کنید.

شناسایی و پیشگیری از حملات آسم: مواد آلرژی زا و تحریک کننده ها (از گرده گیاهان گرفته تا هوای سرد و آلودگی هوا) می تواند باعث حملات آسم شود. با شناسایی و جلوگیری از این عوامل آسم خود را کنترل کنید.

تنفس خود را کنترل کنید: سرفه های خفیف، احساس خفگی و یا تنگی نفس، علائم هشدار دهنده ی یک حمله قریب الوقوع هستند. اما عملکرد ریه ممکن است قبل از اینکه شما علائم و نشانه ها را متوجه شوید، کاهش یابد، جریان خون پیک خود را به طور منظم اندازه گیری و ثبت کنید.

شناسایی و درمان حملات اولیه: اگر سرعت عمل شما بالاست، احتمال حمله شدید آسم، کمتر وجود دارد. همچنین برای کنترل علائم به مقدار زیادی دارو نیاز ندارید.

اگر به یک حمله آسم دچار شدید، بلافاصله هر فعالیتی را که موجب حمله شده است را متوقف کنید و داروهای خود را طبق دستورالعمل دریافت کرده از پزشک مصرف نمایید. در صورتی که علائم بهبودی نداشت، به اورژانس مراجعه کنید.

توجه به افزایش استفاده از تسکین دهنده سریع: اگر شما مرتبا آسم خود را با استفاده از اینفولانزای تسکین دهنده سریع مانند آلبوترول کنترل می کنید، آسم شما تحت کنترل نیست. در مورد تنظیم درمان به پزشک خود مراجعه کنید.

در هنگام مراجعه به پزشک داروهای قبلی خود را به همراه داشته باشید: هیچ گاه خودسرانه و فقط به این دلیل که تصور می کنید آسم شما بهبود یافته است، داروهای خود را تغییر ندهید. در هر بار مراجعه به پزشک داروهای قبلی خود را همراه داشته باشید تا پزشک با بررسی شرایط شما داروها و دوز مناسب برای هر یک را تعیین کند.