بقایای آتش سوزی تالار خزانه تخت جمشید

بقایای آتش سوزی تالار خزانه تخت جمشید

تالار ۴۱ دربردارنده بسیاری از چیزهای شایان سوختن بوده است. در میان خاک های آوار تالار مزبور چیزی به دست نیامد که روشن کند چیزهای موردیاد، اثاث، پارچه، قفسه، جعبه و مانند آن باشد. در مورد بازمانده های چیزهای نسوختنی که در تالارهای ۳۸ و ۴۱ به دست آمده است باید گفت که این دو تالار گنجینه اصلی ابزار خوان شاهی مانند باردان سنگی و چیزهای شیشه ای بوده که بی تردید باردان های زر و سیم هم در میان آنها پدیدار بوده است، ولی افسوس یک باردان طلا یا نقره از چپاول سربازان اسکندر در امان نمانده است. از آن جا که چپاول گران خلق و خوی وحشی گری داشتند و بیش تر هر چه را به دستشان رسیده، شکسته و بر جای گذاشته اند، بسیاری از این باردان های زیبا برای بررسی و پژوهش به دست آمد.

بسیاری از این گونه چیزها را در گوشه شمال خاوری تالار ۴۱ و بخشی را هم در راهرو ۳۱ نزدیک درگاه ریخته بودند. بیشتر باردان هایی که دارای سنگ نبشته به نام خشایارشا است (شاید همیشه به چهار زبان) در تالار ۴۱ قرار داشت. افزون بر آنها شماری بسیار باردان ساده و در همین حال بسیار خوش ساخت و هم چنین نمونه های زیبای باردان های سنگ تراشی شده در آن تالار به دست آمد برخی پاره های باردان شیشه ای روشن می سازد که ابزار خوان شاهی دارای چیزهای زیبای بلوری یا شیشه ای بوده است.

در بین شایان نگرش ترین چیزهای پیدا شده در خاک آوار تالار ۴۱ چیزهایی بیرونی از آن پیش از دوره هخامنشی در شیراز پدیدار است که به درستی به دست آوردهای جنگی به شمار می رود. نمونه هایی از پر ارج ترین این گونه چیزها عبارت است از یک جام سنگ گرانیت از آن آشور که نام آشوربانی پال روی آن نوشته شده است. پاره های آن از گوشه شمال خاوری تالار تا ستون ها و تا توده باردان ها در راهرو ۳۱ پخش و پراکنده بود. در بخش مرکزی کف تالار پاره ای از سنگ چشم دارای نام بخت النصر پیدا شد.

نام پادشاهان مصری نکو و پسامتیک (یکم یا دوم) به ترتیب روی یک کاسه مرمر سفید و سرپوش سنگی دیده می شود. یک تنگ زیبا به رنگ های گوناگون آبی نیز پیدا شد که ساخت آن را از آن کشور مصر می دانند. پاره ای از یک کاسه فلزی کار سوریه که نشان سنگ نبشته هیروگلیفی روی آن دیده می شود نیز در این جا پیدا شد، هم چنین پاره های ورقه های مفرغی که دارای بیوکن و نگاره برجسته کار کشور یونان است. نزدیک درگاه روبه رو به راهرو ۳۱ به دست آمد. از چیزهایی که مورد نگرش چپاول گران نبوده پاره های چیزهای سنگ تراشی شده ای است. که در میان آوار تالار ۴۱ پیدا شد و پاره های زر نشان و آراسته از ابزارهای گوناگون و جعبه ها و مانند آن به دست آمده است.

پاره های کنده کاری شده استخوان با عاج به شکل و نگاره گل و جانور انسان پیدا شد که روی برخی از آنها نشانه ورقه پوشش طلا و نشان آراستگی چیزی سبز رنگ دیده می شود. برای آراستگی، چیزهای شیشه نیز به کار برده می شده است. و پاره های نگاره های ریز جانوران بالدار از بال آبی رنگ و مفرغی آنها که به جا مانده است روشن می شود. چیزهای زرین مانند میله و سیم (نقره طلاکاری شده) و بند که برخی از آنها به نگاره برجسته گل آراسته شده، شاید بخشی از باردان ها و چیزهای دیگر باشد. در بخش شمالی کف درگاه بین تالار ۴۱ و اتاق ۵۶ یک تندیس کوچک مفرغی از یک سوار با ارابه ران پیدا شد که پیش از آن پیوست ته تندیس یا ارابه بوده است.

در اتاق ۳۳ که کوچک تر از تالار ۴۱ است نشانه ها و بازمانده های گوهرهای بیشتری پیدا شد، ولی در تالار ۴۱ چیزهای بسیار از آن زینت و آرایش شخصی نیز نگاه داری می شده است، چنان که زیورهای گوناگون طلا مانند تکمه و مهره و آویز و بخشی از نگاره گل و چنبره های پیوست در آنجا به دست آمده است. یک بسته نخ طلایی به هم پیچیده و مهره هایی که از آتش سیاه شده بود و شاید بازمانده پارچه زردوزی باشد. یک شیر کوچک طلایی پیوست به بخشی از تن پوش بوده است.

مهره های آمیخته از چند ماده از ریزه های طلا با آراستگی شیشه و سنگ لاجورد پیدا شده است. چیزهای آراستنی دیگر دارای مهره هایی از مواد و شکل های گوناگون و ده نگاره گل و بوته مفرغی است که برخی از آن ها سوراخی برای پیوستن به چیزی دیگر دارد و ۹ سنگ چشم که یکی از آنها پاره ای از یک سنگ نبشته دار است که یاد کرد آن سود جستن زیاد بوده و چیزهایی در آن گذارده می شد که مورد سودجویی بوده است ولی درون اتاق مزبور به گونه ای از میانه رفته که هیچ گونه نشانه ای از گونه آنها، به جا نمانده است، یک نگاره گل کوچک مفرغی کاستی دار که نزدیک دیوار خاوری پیدا شده شاید تکمه یا زینت یکی از کارگران یا سربازان باشد. در پیدا چیزهای شایان سوختن در اتاق ۳۲ پدیدار نبود، زیرا جز یک پاره کوچک رنگ رفته که بر نشان آوار آتش سوزی اتاق ۶۴ انجام شده است، نشان دیگری از آتش بر دیوارها دیده نمی شود، در صورتی که بخش های نزدیک اتاق پسین و تالار ۴۱ به سختی دچار آتش سوزی شده است.